Vì sao iPhone 5 chưa xuất hiện?

24h qua là 24h dành cho iPhone. Người ta bàn tán về iPhone 4S khắp mọi nơi, ngoài hàng ăn, trên công sở, ngoài quán cafe... Tất cả những ai có đôi chút quan tâm tới công nghệ ngày hôm nay đều mở đầu câu chuyện bằng chiếc smartphone vừa ra mắt đêm qua của Táo Khuyết. Và tôi, bất đắc dĩ, trở thành một đối tượng tâm sự ưa thích của các iFans (chuyên nghiệp và nghiệp dư) đang chán nản vì những gì Apple công bố đêm qua không giống như điều họ mong đợi.

Tất cả đều có chung 1 câu hỏi: "Tại sao Apple không công bố iPhone 5 với thiết kế mới hoàn toàn trong đêm hôm qua thay vì iPhone 4S mà chúng ta đều dự đoán rằng sẽ được chào đón không mấy nồng nhiệt?". Xin khẳng định luôn, tôi không hề có liên lạc với bất kỳ nguồn tin nội bộ nào của Apple, vì vậy cũng như các bạn, tôi không thể khẳng định chính xác nguyên nhân đằng sau sự kiện đêm qua. Nhưng là 1 người thường xuyên tiếp xúc với các thông tin từ phía Táo Khuyết cũng như theo dõi rất sát thị trường, tôi có thể đưa ra phỏng đoán của mình.

Và sau đây là những gì có thể đã xảy ra phía sau bức màn máy chiếu ở số 4 Infinite Loop ngày hôm qua.

Tôi không phải người đầu tiên đưa ra nhận định của mình về việc vì sao Apple không cho ra mắt iPhone 5 ngày hôm qua. Ngay sau khi iPhone 4S trình làng, hàng ngàn nhà báo và blogger công nghệ đã đưa ra quan điểm của mình. Trong số đó, đáng chú ý nhất, có lẽ là bài viết của Molly Wood, 1 BTV của trang tin công nghệ Cnet. 

Bài viết này được nhiều báo chí trong nước như Vietnamnet dịch và đăng lại, nội dung các bài viết ấy bạn đọc có thể tìm tại đây. Đại ý bài viết cho rằng những gì Apple làm tối qua hoàn toàn là có chủ đích. iPhone 4S là 1 bước đi của Apple nhằm giúp các nhà mạng ở Mỹ "vắt kiệt" các thời hạn hợp đồng 2 năm của khách hàng, "ép" các khách hàng đang dùng iPhone 3G và 3GS phải nâng cấp lên iPhone 4S. Tóm lại, Apple hoàn toàn có thể cho ra mắt iPhone 5, nhưng hãng đã chọn cách ra mắt 1 sản phẩm ít hấp dẫn hơn để "móc ngoặc" với nhà mạng móc túi người tiêu dùng.

 

Bài viết trên, đã không nhìn ra được 1 thực tế rằng nếu như iPhone 5 ra mắt đêm qua, hiệu quả lôi kéo người sử dụng nâng cấp sẽ lớn hơn rất rất nhiều lần. Bất kể là người sử dụng iPhone 3G, 3GS hay thậm chí là iPhone 4 đều sẽ cảm thấy áp lực nâng cấp. Chuyện các khách hàng ở Mỹ phá vỡ hợp đồng của iPhone 3GS để nâng cấp lên iPhone 4 rất phổ biến, trong khi thời gian iPhone 4 ra mắt, nhiều người mới đi được 1 nửa quãng thời gian 2 năm của hợp đồng. Những ai mua iPhone 4 từ thời gian đầu tiên giờ đây chỉ còn 6 tháng ràng buộc, và nếu iPhone 5 thực sự hấp dẫn, nhiều người sẽ "chặc lưỡi" bỏ đi số tiền còn lại để "rinh" sản phẩm mới.

Còn ở góc độ toàn cầu, cả thế giới đều đang mong chờ 1 iPhone 5 với thiết kế và những tính năng thuyết phục để móc hầu bao. iPhone 4S không những đã giết chết sự hưng phấn của cộng đồng, mà nó còn khiến Apple mất đi rất nhiều khách hàng tiềm năng.

Nói dài dòng như vậy để hiểu rằng, Apple không phải là "không muốn" ra mắt iPhone 5, mà đơn giản là hãng "không thể" làm thế.

Về cơ bản, iPhone 4S không phải là sản phẩm đòi hỏi quá nhiều công sức phát triển của Apple. Việc phát triển 1 smartphone qua rất nhiều công đoạn trong đó tốn kém và mất nhiều thời gian nhất là thiết kế kiểu dáng và các SoC, bộ não của smartphone hiện đại. Đặc biệt là việc Apple luôn muốn sử dụng SoC "đặc chế" của riêng mình chứ không sử dụng "hàng chợ" như các SoC của Qualcomm hay Nvidia như HTC và Samsung vẫn làm khiến công đoạn này càng tốn kém và mất nhiều thời gian hơn nữa. 

Ngoại hình của iPhone 4S gần như giữ nguyên và sử dụng "nội thất" tương tự iPad 2 với SoC A5, thậm chí cả tính năng Siri cũng là 1 ứng dụng mà Apple mua về từ bên thứ 3 để tích hợp vào iOS chứ không phải do hãng này phát triển. Điều đó khiến việc thiết kế ra nó đáng ra phải mất ít thời gian hơn rất nhiều so với việc xây dựng 1 thiết kế mới hoàn toàn như iPhone 4. Và nếu Apple đủ khả năng trình làng iPhone 4 đúng hạn, rất khó để giải thích vì sao iPhone 4S với công việc đơn giản hơn, ít phần việc chính hơn lại tốn nhiều thời gian hơn.

Bên cạnh đó, Siri, thứ mà các "sếp sòng" của Apple khẳng định chắc nịch rằng "là tính năng tuyệt vời nhất của iPhone 4S" cũng là 1 dấu hiệu của sự vội vàng khó hiểu. Trên gian hàng trực tuyến của mình, Apple thản nhiên tuyên bố rằng Siri là 1 tính năng còn đang trong giai đoạn "Beta". Nếu như bạn biết rằng truyền thống của Apple suốt bao nhiêu năm nay chưa từng đưa 1 sản phẩm gắn mác "Beta" nào ra bán chính thức ngoài thị trường thì bạn sẽ hiểu được Siri là 1 ngoại lệ kì lạ như thế nào. Triết lý "nói không với Beta" của Apple hoàn toàn tương phản với tính thích đóng mác Beta lên tất cả các sản phẩm của Google (Gmail đóng mác Beta suốt nhiều năm hoạt động).

Đối với Apple, 1 sản phẩm tới tay người sử dụng phải là 1 sản phẩm hoàn hảo và không có chỗ cho bất kỳ sự "thử nghiệm" nào. Siri và iPhone 4S vội vàng đến tay người sử dụng khiến chúng ta cảm thấy dường như Apple đang chịu 1 sức ép nào đó khiến hãng không thể chần chừ được nữa và phải tung ra sản phẩm mới ngay lập tức.

Vẫn có những tin đồn rằng chiếc iPhone 5 với thiết kế vừa khít các vỏ bao được đồn đại là dành riêng cho sản phẩm này đang trôi nổi khắp nơi trên mạng. Hãy giả định rằng 1 chiếc iPhone 5 với hình dáng giống với dưới đây vẫn đang trong giai đoạn phát triển chờ ngày đưa vào sản xuất.

Dựa vào tỉ lệ với chiếc iPhone 4 nằm bên cạnh, chúng ta có thể đoán thiết kế mới của "iPhone 5" có lẽ chỉ dày khoảng 4-6mm. Và đây có lẽ chính là lý do đã khiến chiếc smartphone này mất nhiều thời gian phát triển đến vậy. Màn hình của iPhone 5 cũng được đồn đại là ở mức 4 inch, lớn hơn iPhone 4 khá nhiều, đồng thời với đó là CPU lõi kép, nhiều RAM hơn. Không cần nói ai cũng hiểu, chắc chắn với thiết kế như vậy, iPhone 5 sẽ ngốn điện nhiều hơn. Và với độ mỏng như trên, có lẽ chỉ cần bố trí màn hình và bo mạch chính là đã hết không gian, và chỗ trống dành cho Pin sẽ bị thu hẹp lại đến thảm hại.

Và dẫu cho Apple là 1 công ty với năng lực sáng tạo hàng đầu thế giới, hãng vẫn sẽ phải tuân thủ các định luật vật lý và chịu những sự giới hạn của khoa học kỹ thuật đương đại. Và công nghệ pin hiện nay có 1 nguyên tắc bất di bất dịch: Dung lượng của pin Li-ion tỉ lệ thuận với thể tích và trọng lượng của viên pin đó. Hãy nhìn các viên pin dung lượng cao trên điện thoại hoặc pin 9cell, 12 cell trên máy tính bạn sẽ hiểu tôi muốn nói gì.

Và đây chính là mấu chốt của vấn đề: iPhone 5 tiêu thụ nhiều điện năng hơn iPhone 4, nhưng vì cố "nhồi nhét" tất cả vào 1 thiết kế siêu mỏng, Apple chắc chắn gặp khó khăn rất lớn về vấn đề kĩ thuật như thời lượng pin và tản nhiệt: Với không gian quá chật hẹp, việc tản nhiệt sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Trong nghề xây dựng, 1 công trình đại khái phải trải qua 2 giai đoạn thiết kế: Thiết kế kiến trúc (vẽ nên hình dáng, bố cục của ngôi nhà) và thiết kế kết cấu là tìm ra phương án để 1 công trình với hình dáng như thiết kế kiến trúc có thể đứng vững trên mặt đất và chịu đựng các tác động của con người cũng như thiên nhiên. Và đôi khi, các kiến trúc sư, những người có tâm hồn quá bay bổng thiết kế ra những mẫu kiến trúc "không tưởng" và không thể hiện thực hóa vì những giới hạn về vật liệu cũng như kĩ thuật xây dựng. 

Tôi tin rằng iPhone 5 đang lâm vào tình trạng này: Thiết kế ngoại hình của những "thiết kế sư" như Jony Ive quá tuyệt vời khiến Apple không nỡ vứt bỏ, và khi ép các kỹ sư phải "nhồi nhét" tất cả vào trong 1 không gian chật hẹp như vậy, Apple đã gặp những vấn đề không thể giải quyết được với trình độ khoa học hiện tại.

Nhưng vì sao Apple không vứt thiết kế đó đi để tiếp cận 1 phương án mới, dễ hiện thực hóa hơn? Thứ 1, sự cầu toàn trong thiết kế của Apple không cho phép hãng này "thỏa hiệp" dù chỉ 1mm trong độ dày. Thứ 2, trong xây dựng, đôi khi việc thi công 1 công trình hôm nay là điều không tưởng nhưng ngày mai lại có thể trở thành sự thực nhờ các tiến bộ của công nghệ. Có lẽ iPhone 5 vẫn đang nằm trong giai đoạn nghiên cứu, phát triển cách để tích hợp tất cả vào trong 1 thiết bị với độ dày chỉ 6mm. Có lẽ iPhone 5 đang chờ 1 bước tiến trong công nghệ lưu trữ điện năng hoặc cố gắng "đẽo gọt" các thành phần mỏng hơn nữa để dành thêm không gian cho pin.

Tất nhiên những gì tôi trình bày ở trên chỉ là giả thiết. Có thể iPhone 5 không gặp các vấn đề về pin hay tản nhiệt, điều tôi muốn nói ở đây là chắc chắn vẫn có 1 iPhone 5 đang trong quá trình nghiên cứu, phát triển và lý do nó trễ hẹn là vì Apple cần thêm thời gian để điều chỉnh, nghiên cứu thêm thiết kế của chiếc smartphone này. Thời gian này có thể sẽ mất vài năm hoặc lâu hơn nữa.

Như đã nói ở trên, có lẽ người thất vọng nhất trong lễ ra mắt hôm qua không phải chúng ta, mà chính là Tim Cook. Hơn ai hết, Apple hiểu được tầm quan trọng của 1 iPhone 5 có thiết kế mới với tính cạnh tranh của dòng smartphone này. Và lễ ra mắt iPhone 4S đêm qua, chúng ta có cảm giác nó được tổ chức 1 cách vội vàng, đưa ra để làm "vật chữa cháy" trước búa rìu dư luận và những mong đợi của người sử dụng. 

iPhone 4 đã bắt đầu có những dấu hiệu xuống sức trong cuộc chạy đua smartphone. Ở Mỹ, các hợp đồng smartphone phải ký trong 2 năm và người sử dụng iPhone 4 đã đi đến gần cuối khung thời gian này, nếu trì hoãn lâu hơn nữa để cho những lứa khách hàng đầu tiên kết thúc hợp đồng 2 năm trong khi Apple vẫn không có được 1 sản phẩm mới để đón đầu, kể cả những khách hàng trung thành nhất cũng sẽ đi tìm nơi trú chân ở các sản phẩm chạy Android đang nhan nhản trên thị trường.

Trong khi iPhone 5 còn đang phải giải quyết các vấn đề thiết kế và kĩ thuật mà chưa thể hứa hẹn bao giờ sẽ đủ điều kiện tung ra thị trường, Apple cần 1 sản phẩm thay thế với vai trò "giữ chỗ" và tiếp sức cho 1 iPhone 4 đang hụt hơi. iPhone 4S chính là chiếc smartphone ra đời vội vã với nhiệm vụ này, trong khi các bộ phận nghiên cứu phát triển vẫn phải làm việc cật lực với iPhone 5 thì iPhone 4S càng tiết kiệm được chi phí, thời gian và công sức phát triển càng tốt. Điều này dẫn tới việc thiết kế của iPhone 4S được giữ nguyên.

Nói cho cùng, Apple cũng không phải thần thánh, chúng ta lại luôn mong chờ Táo Khuyết cứ "ra tay là gạo xay ra cám" nhưng đôi khi cuộc đời không chỉ toàn màu hồng và cũng hiếm khi chỉ đẹp như mơ ước, lý thuyết. iPhone 5 có thể sẽ là 1 minh chứng rõ ràng nhất cho việc con người thách thức các giới hạn của khoa học kĩ thuật. Giả thuyết ấy đúng hay sai? Tôi không biết, nhưng chúng ta có thể chờ.