Facebook IPO có đủ hấp dẫn và an toàn với các nhà đầu tư?

 Theo công bố hôm Thứ Năm vừa qua (3/5), vào ngày 18/5 tới đây, Facebook sẽ chính thức lên sàn chứng khoán NASDAQ với mã chứng khoán “FB”. Câu hỏi lớn nhất với các nhà đầu tư bây giờ là: Liệu cổ phiếu của Facebook có đủ sức hấp dẫn để lôi kéo họ?

Những kỉ lục ấn tượng

Với việc bán ra 337,4 triệu cổ phiếu được định giá trong khoảng 28-35 USD/cổ phiếu. Sau đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tới đây, giá trị của Facebook dự tính lên tới 95 tỉ USD, ít hơn 5 tỉ USD so với con số 100 tỉ USD tính toán dự kiến của “ông chủ” Mark Zuckerberg trong tháng 2 năm nay. Dù con số cuối cùng thế nào, sau đợt IPO tới đây, Facebook sẽ trở thành công ty internet có giá trị cao nhất nước Mỹ tại thời điểm phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng; vượt qua kỉ lục hiện tại (23 tỉ USD) của Google đạt được trong năm 2004.

“Tăng trưởng doanh thu là một vấn đề lớn chi phối quyết định của các nhà đầu tư”, N. Venkat Venkatraman, giáo sư Đại học Boston, Chủ nhiệm Khoa hệ thống thông tin trường Quản lí BU cho hay. Ông nhận định “Các nhà đầu tư sẽ tập trung tiền của họ vào cổ phiếu của Facebook nếu đó là “cỗ máy in tiền” cho họ thông qua việc duy trì tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận một cách bền vững”.

Thứ hai, nhiều người lo ngại về việc mô hình quảng cáo truyền thống của Facebook (thông qua các liên kết được tài trợ - sponsored links) rất khó khăn khi cạnh tranh với Google hay Yahoo. Hơn thế nữa, như đã nói ở trên, tuy Facebook có hơn 500 triệu người dùng trên nền tảng di động và ứng dụng Facebook di động là phần mềm được tải nhiều ở các dòng điện thoại thông minh. 

Song lại không hề đạt được doanh thu quảng cáo từ nguồn nảy, bởi quảng cáo và các nội dung thương mại không hiển thị trên ứng dụng di động. Tuy nhiên, những nút ‘Like” trên Facebook lại là một nguồn lợi nhuận tiềm năng chưa được hãng khai thác triệt để. Người dùng Facebook có thể nhấn ‘Like” mỗi khi họ gặp một bài viết, một thương hiệu hay một nhận xét mà họ cảm thấy yêu thích. Một nhà phân tích đầu tư giấu tên cho hay “Nếu Facebook có thể đưa nút ‘Like” của mình trở thành một phương thức kinh doanh quảng cáo hiệu quả thì khả năng phát triển của hãng có thể tiến tới vô cùng. Phương thức quảng cáo này sẽ đưa họ trở thành công ty đáng giá hàng ngàn tỉ USD”.

Bên cạnh việc tăng trưởng doanh thu chậm và hiệu quả quảng cáo trực tuyến thấp, nhiều người cũng lo ngại việc Facebook quá phụ thuộc vào CEO Mark Zuckerberg, từ đó dẫn tới hệ quả là tiếng nói của các cổ đông khác không hề được coi trọng. Mark sở hữu phần lớn cổ phiếu có quyền biểu quyết trong công ty, do đó có khả năng kiểm soát và quyết định bất cứ vấn đề nào liên quan tới công ty, như bầu cử giám đốc, các thương vụ sáp nhập, hợp nhất hay mua bán tài sản của công ty....cho dù nhiều cổ đông khác có thể không đồng ý với quyết định của anh.

Điều này đã được chứng minh trong thực tế khi Mark tự mình đưa ra quyết định thâu tóm Instagram với giá 1 tỉ USD trong tháng trước mà không cần tới sự đồng thuận của ban giám đốc hay việc Mark tự mình quyết định mua các bằng sáng chế của Microsoft với giá 550 triệu USD... Mặc dù được các cổ đông ủy thác nhiệm vụ duy trì và xúc tiến hoạt động kinh doanh, nhưng lợi ích của ông chủ Facebook vẫn có thể không phù hợp với lợi ích của phần đông họ. Nhiều người cảm thấy với Facebook, họ chỉ như những "khách bộ hành được cho đi nhờ trên xe". Nguy cơ bất đồng và rủi ro rất dễ xảy ra từ đây.

Darren Chervitz, một nhà phân tích ở Qũy Jacob Internet nhận định Facebook rất “đáng giá” so với vị trí mà mạng xã hội này đạt được trên Internet, nhưng giá trị cổ phiếu trong đợt phát hành lần này có thể hơi "quá sức" đối với nhiều người. Ông khuyên các nhà đầu tư nên chờ đợi một thời gian sau khi Facebook phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng, để họ có thể xem xét, nhận định rõ ràng hơn về tình hình kinh doanh của công ty sau khi “lên sàn”; từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác nhất và ít rủi ro nhất.