Tìm hiểu về ngày tết trung thu cổ truyền

Gắn liền với tuổi thơ của mỗi người, tết trung thu dường như là cái tết truyền thống khiến cho trẻ con được nô đùa và vui vẻ nhất. Nào là phá cỗ rằm, tham gia các lễ hội như mua lân, múa sư tử, hay được bố mẹ dẫn đi mua những món đồ chơi chúng ta thích. Cho đến thời hiện đại bây giờ, mặc dù có nhiều sự thay đổi nhưng nét đẹp  và ý nghĩa của tết trung thu vẫn giữ nguyên được truyền thống từ xa xưa. Nhưng có một điều không phải ai cũng biết được nguồn gốc của tết trung thu, đặc biệt là lứa tuổi học sinh, sinh viên. Vậy chúng ta hãy cùng GenK tìm hiểu tết trung thu để có những thông tin bổ ích và tìm hiểu về nét đẹp văn hóa dân gian của đất nước Việt Nam.

 

 

Có rất nhiều luồng ý kiến trái chiều xung quanh việc nguồn gốc của tết trung thu liệu có thật sự nó xuất phát từ Trung Hoa. Có lẽ bởi những điểm tương đồng của văn hóa Á Đông nên mọi người có thể nhầm lần tết trung thu của nước mình và Trung Quốc là một. Tuy nhiên, khi tìm hiểu rõ về nguồn gốc, những sự tích lưu truyền thì Tết trung thu của nước Việt Nam mang một nét văn hóa truyền thống đặc trưng riêng.

 

 

Theo những tư liệu sách cổ ghi chép của Trung Hoa, tết trung thu có nguồn gốc bắt đầu từ thời nhà Đường, khoảng đầu thế kỉ thứ 8 (713-741). Trong một đêm rằm trăng thanh gió mát, Vua Đường Minh Hoàng đang ngắm hoa thưởng nguyệt trong vườn Ngự Uyển thì có pháp sư La Công Viễn hay được gọi là Diện Pháp Thiện bày phép để vua có thể lên tận cung trăng để tham dự yến tiếc của các vũ y trên thiên đình. Sau khi rời khỏi, nhà vua vẫn vô cùng luyến tiếc vẻ đẹp của các tiên nữ trong bộ xiêm y lộng lẫy múa lượn theo điệu nhạc, ông đã cho xây lầu vọng nguyệt để mỗi lần ngắm trăng có thể nhớ đến những vũ khúc tuyệt vời ấy. Đặc biệt, cứ đến ngày rằm, vua còn cho bày yến tiệc, tổ chức điệu múa Nghê Thường vũ  y cùng các cận thần trong chiều cùng các quý phi thưởng thức. Sau đó, tục lệ này đã lan truyền trong dân gian, mọi người cùng bày mâm cỗ, mua đèn lồng trong những ngày rằm tháng tám.

 

 

Nhưng cũng có truyền thuyết cho rằng tết trung thu chính là ngày lễ tạ ơn trời đất. Năm 206, dưới thời Tây Hán, trong lúc chờ đợi quân tiếp viện trong cuộc chiến bình định toàn quốc, tướng quân Lưu Tú đã quỳ lạy cầu xin ông trời đất giúp quân lính có lương thực tiếp tế kịp thời. Sau đó, trời đất cảm thương, đội quân của Lưu Tú đã tìm được khoai môn và bưởi để ăn. Sau này, khi đất nước thái bình, nhà vua đã truyền lệnh lấy rằm tháng 8 hàng năm để làm lễ tạ trời đất, cùng ngắm trăng và bày các mâm cỗ gồm có khoai môn và bưởi.

 

 

Nguồn gốc của tết trung thu ở Trung Quốc cũng xuất phát từ việc mượn truyền thuyết để lí giải, chứ chưa có bằng chứng lịch sử rõ rệt nào để chứng minh. Tết truyền thống được sinh ra từ đời sống văn hóa tinh thần của một dân tộc, Vì vậy, tết trung thu ở Việt Nam khắc họa một nét đẹp của truyền thống văn hóa nông nghiệp lúa nước.

 

 

Dân gian ta có câu: “Muốn ăn lúa tháng năm, trông rằm tháng tám”. Tháng tám là tháng có thời tiết dễ chịu, sang thu, và cũng là tháng thu hoạch mùa vụ của cư dân nông nghiệp. Vì vậy, sau khi thu hoạch, những người nông dân tụ họp nhau để hưởng thành quả sau ngày tháng lao động vất vả. Họ thường ngắm trăng, bày mâm cỗ đơn giản.

 

 

Các nhà khảo cổ học Việt Nam đã tìm được dấu tích lịch sử ghi lại những lễ hội tết trung thu trên trống đồng Ngọc Lũ có niên đại 2500 năm. Ngoài ra, trên văn bia của chùa Đọi đời nhà Lý năm 1121, tết trung thu đã được tổ chức có quy mô lớn tại kinh thành Thăng Long như đua thuyền, múa rối và rước đèn.

 

 

Mỗi năm, đến ngày trung thu, người dân Việt Nam thường làm lễ cúng trăng và cúng gia tiên. Các lễ vật được bày trong mâm cỗ gồm có hoa quả, bánh nướng, bánh dẻo và rượu. Bánh nướng và bánh dẻo được nặn thành hình vuông và hình tròn tượng trưng cho đất và trời hòa hợp. Điều này khiến cho mâm cỗ trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết. Người dân tin tưởng gia đình sẽ được đất thời phù hộ vượt qua tai ương, khó khăn và hưởng niềm vui phú quý.

 

 

Mặc dù cuộc sống của người dân Việt Nam đang ngày một hiện đại hóa nhưng lễ trung thu không hề bị mài mòn và thay đổi. Bánh trung thu vẫn được giữ nguyên nét truyền thông, có thêm những loại bánh được làm theo kiểu tây hóa hay những nguyên liệu đắt tiền nhưng khi bày trên mâm cúng của tổ tiên hay mâm cúng trăng vẫn là những chiếc bánh nướng, bánh dẻo truyền thống thơm ngon. Hay những món đồ chơi cho trẻ em là những món đồ nhập ngoại, đồ điện tử nhưng đền ông sao, đèn lông vẫn luôn là món đồ chơi hiện hữu và được yêu thích hơn bao giờ hết trong những ngày lễ trung thu.