Hãy ngừng việc đổ lỗi đốt pin cho các bản cập nhật iOS (và Android) mới

Trước thềm ra mắt iPhone 7, Apple đã phát hành iOS 10 cho iPhone, iPad và iPod Touch. Cũng giống như mọi năm, iOS 10 đã lại bị quy kết "đốt pin" của người dùng.

Trước khi thực hiện bài viết này, chúng tôi cũng đã tham khảo một số bài viết hướng dẫn cách khắc phục lỗi hao pin của các trang báo quốc tế và nhận ra rằng 1, các tác giả thường không hiểu rõ bản chất của một bản cập nhật mới và 2, các giải pháp đưa ra như bật Low Power Mode hoặc chế độ máy bay đều đã có từ các phiên bản iOS trước, đều là những cách giải quyết tình thế mang lại nhiều bất tiện cho người dùng và cũng không giải quyết vấn đề cốt lõi.

Vậy vấn đề cốt lõi là gì? 2 câu trả lời có thể khiến bạn bất ngờ.

Đầu tiên, các phiên bản hệ điều hành mới luôn mang đến những tính năng mới. Bạn có đang mày mò ứng dụng Music mới, đang hí hoáy với các ghi chú thú vị hơn iOS 9, đang thử "nghịch" iMessage cùng bạn bè? Rõ ràng là các bản iOS mới sẽ giúp mang lại một trải nghiệm mới mẻ trên những chiếc iPhone và iPad cũ mèm và làm nảy sinh ra một "vấn đề" tất yếu: người dùng gia tăng thời lượng sử dụng mỗi ngày. Càng sử dụng liên tục trong thời gian dài thì máy càng nóng và tốc độ hao pin càng nhanh. Hiện tượng này sẽ xảy ra với bất kỳ hệ điều hành nào, thiết bị nào sau khi cập nhật.

Nói tóm lại, đây không phải là vấn đề do iOS 10 gây ra mà là do một quy luật tất yếu trong cách sử dụng của người dùng.

"Vấn đề" thứ 2 đến từ phía hệ điều hành nhưng không phải là lỗi mà là tính năng, chưa kể "tác hại" của tính năng này sẽ là nhất thời: khi cập nhật iOS, Apple gần như chắc chắn sẽ thay đổi cách thực thi của chương trình tìm kiếm Spotlight, cụ thể hơn là cách đánh chỉ mục (index) dữ liệu. Với mỗi bản cập nhật mới dành cho Spotlight, iOS sẽ phải đánh chỉ mục lại cho tất cả các dữ liệu có trên điện thoại – điều này có thể khiến iPhone hao pin nhanh hơn trong vài ngày đầu sau thời điểm cập nhật.

*Giải thích nôm na về index: hãy coi toàn bộ các bức ảnh trên smartphone của bạn là một cuốn sách và tên file bạn đang tìm là các khái niệm được cuốn sách mô tả. Thay vì phải đọc hết cuốn sách để tìm đến khái niệm "smartphone" thì bạn có thể mở mục Index và tìm xem khái niệm "smartphone" được nhắc đến ở trang nào (với hệ điều hành là file nào) rồi đi thẳng đến trang đó.

Chỉ mục có thể được đánh không chỉ cho tên file mà còn cho cả các dữ kiện khác như ngày tạo, địa điểm, tên người thay đổi nội dung... Ví dụ, khi tìm kiếm những bức ảnh chụp tại Hồ Gươm thì iOS sẽ không mở từng bức ảnh và đọc dữ liệu địa điểm (gây tốn tài nguyên) mà sẽ tìm trong một file index chỉ lưu thông tin tên file và địa điểm. iOS sẽ đi thẳng đến mục "Hồ Gươm" trong Index và phát hiện ra rằng mục này có lưu các bức ảnh a1.jpg, a2.jpg, a3.jpg. Bằng cách này, iOS có thể tìm ra 3 bức ảnh chụp tại Hồ Gươm một cách nhanh chóng mà không cần phải lục tìm toàn bộ 1000 bức ảnh có trên iPhone.

Trở lại với vấn đề của chúng ta. iOS 9 cho phép tìm kiếm cả bên trong nội dung ứng dụng, vốn là những dữ liệu không được đánh chỉ mục trên iOS 8. Để cung cấp tính năng tìm kiếm mới, iOS 9 sẽ phải đánh chỉ mục lần đầu tiên cho các dữ liệu cũ và do đó sẽ gây chậm máy. Chúng tôi chưa rõ Spotlight trên iOS 10 mang đến thay đổi nào so với iOS 9, song ngay cả những thay đổi ngầm (không rõ rệt với người dùng hay developer) cũng có thể khiến hệ điều hành phải đánh chỉ mục một lần nữa gây chậm máy và hao pin.

Các ứng dụng (mặc định) khác của hệ điều hành cũng có thể gây chậm máy và hao pin theo cách tương tự. Ví dụ, ứng dụng Photos (thư viện Ảnh) mới cho phép nhóm ảnh theo người và theo "kỷ niệm". Khi bạn nâng cấp từ iOS 9 lên iOS 10, ứng dụng Photos sẽ phải xử lý lại ảnh cũ để sắp xếp các bức ảnh cũ theo Người Có Mặt, "Kỷ niệm" v...v.. Rõ ràng là tính năng này có thể gây chậm máy và hao pin theo cách tương tự như index của Spotlight.

Dù vậy nhưng quá trình đánh index hay các thay đổi tương tự đều không có tác dụng lâu dài đối với thời lượng pin và hiệu năng nói chung. Rõ ràng là lượng dữ liệu, ảnh, nhạc... có trên máy của bạn trước thời điểm cập nhật là có hạn và đã đánh index xong thì iOS cũng không cần động đến chúng nữa.

Apple và iOS không phải là những trường hợp duy nhất gây "lỗi" theo cách này. Khi Windows Vista ra đời và ra mắt tính năng index cho tìm kiếm, nhiều người cũng than phiền về hiệu năng phần cứng bị giảm đi đáng kể. Đổi lại, sau một thời gian thì thay đổi này cũng chấm dứt và đổi lại người dùng Windows có thể tìm kiếm file nhanh hơn đáng kể so với trước đây. Nếu không muốn tốn tài nguyên phần cứng, họ đơn giản chỉ cần giảm quy mô index trên ổ cứng.

Xét về mặt lý thuyết, vấn đề index của chúng ta có thể gây ảnh hưởng lên hiệu năng/thời lượng pin trong tương lai: mỗi dữ liệu mới được tạo ra đều phải được index theo cách của phiên bản hệ điều hành mới, vốn có thể bao gồm nhiều tác vụ hơn và tốn CPU/pin hơn (Mỗi lần bạn và gấu chụp ảnh đi dạo Hồ Gươm thì iOS 10 sẽ lại phải ghi chú tên file ảnh vừa chụp vào mục Hồ Gươm). Thế nhưng, dữ liệu để index là cực kỳ nhỏ và chẳng thấm vào đâu so với nội dung thực sự của file: một file ảnh vài MB thì thông tin địa điểm, ngày giờ hay người có mặt sẽ chỉ mất của bạn vài KB. D đó, quá trình index có thể coi là chẳng gây ra ảnh hưởng đáng kể nào tới trải nghiệm tương lai.

Nói tóm lại, bạn không cần phải quá lo lắng rằng hệ điều hành mới đang "đốt pin" thiết bị của bạn: nếu thực sự có lỗi thì sớm hay muộn Apple, Microsoft, Google, Samsung... cũng sẽ lên tiếng thừa nhận và tung bản vá hoặc hướng dẫn cách khắc phục. Bản chất của những lời than vãn rằng các bản cập nhật sẽ "đốt pin" thiết bị nằm ở phía người dùng và bên trong các tính năng có tác hại nhất thời của hệ điều hành mới.

Bạn có thấy rằng bản cập nhật nào cũng có người kêu than rằng "điện thoại của tôi bị đốt pin" là quá bất thường hay sao?