10 dịch bệnh cổ xưa nhất trong lịch sử loài người

Bệnh dịch từ lâu đã trở thành mối hiểm họa khủng khiếp với loài người. Khi bùng phát chúng có thể dễ dàng lấy đi hàng triệu sinh mạng, nếu không có những biện pháp cữu chữa kịp thời. Theo định nghĩa, bệnh dịch xảy ra khi những ca mắc mới của một bệnh nào đó, trong một nhóm dân số nhất định, trong một khoảng thời gian nhất định, lan tràn vượt quá kỳ vọng. Có những đại dịch đã tồn tại hàng nghìn năm qua và vẫn là hiểm họa thường trực ở nhiều cộng đồng dân cư, đặc biệt là các nước đang phát triển. Bài viêt dưới đây sẽ điểm lại 10 dịch bệnh được coi là cổ xưa nhất trong lịch sử loài người.

 

 

Khoảng năm 400 TCN, bác sĩ người Athen Hippocrates đã liệt kê danh sách các căn bệnh tồn tại ở thời kì của ông trong đó có bệnh tả. Và sông Hằng chính là nơi bắt nguồn của bệnh dịch nguy hiểm này.

 

 

Vi khuẩn tả có mặt ở rất nhiều nguồn nước trên thế giới, điều này khiến nó trở nên vô cùng nguy hiểm. Sông Hằng thời cổ đại là nguồn nước chính đối với hàng triệu cư dân định cư xung quanh đó. Khi nhiều người bị nhiễm khuẩn tả, nguồn nước sẽ bị nhiễm khuẩn và kéo theo hàng ngàn người mắc bệnh theo.Và chính bệnh tả là nguyên nhân chính gây ra thương vong cho cuộc hành quân của tướng Hannibal băng qua dãy Alps khi 50000 binh lính của ông đã sử dụng nguồn nước bị nhiễm khuẩn tả.

 

 

 

Từ năm 430 đến 426 TCN một đại dịch lớn đã tràn qua thành bang Athens của Hy lạp và được sử gia Hy lạp Thucydide ghi chép lại: "Những người khỏe mạnh bỗng dưng choáng váng bởi cơn nóng rát ở đỉnh đầu, cổ họng và lưỡi. Hơi thở của họ có mùi hôi thối rất khó chịu. Khi lan tới dạ dày, bệnh khiến họ ôn mửa và có cảm giác đau thắt. Nếu họ vượt qua giai đoạn này, và căn bệnh tiến sâu hơn vào ruột, sẽ gây loét ruột và kèm theo tiêu chảy nặng. Điều này khiến người bệnh suy yếu dần dần và cuối cùng là kiệt sức và dẫn tới tử vong.”

 

Chính thương hàn đã góp phần làm Athen suy yếu và bại trận trước người Sparta trong cuộc chiến Peloponnesian. Athen, thành bang hùng mạnh nhất ở Hy Lạp trước cuộc chiến đã suy sụp hoàn toàn và kéo theo cả chế độ dân chủ bị gián đoạn trong một thời gian dài.

 

 

Bệnh phong đã được người Ai Cập cổ đại ghi chép lại trong cuốn sách y học "Ebers Papyrus" được viết vào năm 1550 trước Công nguyên: "căn bệnh sinh ra những khối u trên cơ thể bệnh nhân và chúng phồng rộp lên như thể có không khí ở bên trong đó vậy.”

 

 

Trong khi thương hàn và dịch tả phát tán qua nguồn nước sinh hoạt, thì trong giai đoạn ủ bệnh, bệnh phong có thể nhanh chóng lây lan. Một người có thể mang vi khuẩn gây bệnh phong trong 20 năm hoặc nhiều hơn trước khi có triệu chứng rõ ràng, và trong thời gian này họ có thể lây bệnh cho những người khác.

 

Một thách thức trong điều trị bệnh phong là chẩn đoán. Trong giai đoạn đầu mắc phong, bệnh nhân trông giống như bị mắc bệnh giang mai và một phần lại giống như bệnh vẩy nến. Việc chẩn đoán nhầm khiến nhiều người mắc bệnh vẩy nến bị đưa tới những trại phong và chết dần trong sự xa lánh và kỳ thị từ cộng đồng xã hội.

 

 

 

Một trong các nhà nghiên cứu đầu tiên sử dụng góc nhìn nghiên cứu dựa trên quan điểm cổ sinh vật bệnh học trên xác ướp Ai Cập là Sir Marc Armand Ruffer, khi trong cuốn sách 1921 của ông "Những nghiên cứu về căn bệnh cổ của Ai Cập" đã mô tả về 3 xác ướp được khai quật có niên đại khoảng năm 1580 TCN với vết sưng phù và túi mủ “ như những mái vòm nhỏ” giống như dấu hiệu của bệnh đậu mùa, trong đó có xác ướp của vị Pharaon Ramses V. Sau khi kiểm tra xác ướp, Donald R. Hopkins, người đã tham gia trong Chương trình Xóa Bệnh đậu mùa của Tổ chức Y tế Thế giới, đã ghi lại quá trình xét nghiệm Ramses V “ việc phân tích xác ướp đã làm lộ ra những vết mụn phát ban sưng phù có đường kính từ 2 đến 4 milimet, xuất hiện rất nhiều trên mặt, cổ, vai, và đôi khi là dich cánh tay." Cho tới này vẫn chưa có các bằng chứng khoa học vị pharaon này đã mắc đậu mùa nhưng những mô tả này rất giống với một trong những đại dịch đã lấy đi sinh mạng của 300 cho tới 500 triệu người trong thế kỉ 20.

 

 

 

Virus bệnh dại không chỉ lây nhiễm vào sinh vật chủ, nó còn tấn công vào hệ thần kinh khiến vật chủ trở nên điên dại và ham muốn cắn mọi thứ. Bệnh dại là một trong những bệnh truyền nhiễm cổ xưa nhất được ghi nhận, ít nhất là từ năm 2300 trước Công nguyên, khi nó đã được mô tả trong Bộ luật Eshuma của Babylon.

 

Người đầu tiên sống sót khi đã nhiễm bệnh mà không sử dụng vacxin là Jeanna Giese, một cô bé sống ở bang Winconsin vào năm 2004. Jeanna bị dơi cắn khi đang ở trong nhà thờ. Theo tờ New York Times, Jeanna mất một tháng để điều trị và đã được chuyển tới bệnh viện với các triệu chứng của bệnh dại toàn diện. Các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi Wisconsin đã chủ động sử dụng hỗn hợp thuốc gây mê và thuốc kháng virus để cứu cô bé.

 

 

 

Người La Mã là những người đầu tiên đề xuất phương pháp chữa trị cho bệnh sốt rét: cho bệnhh nhân đeo một lá bùa quanh cổ, được khắc lên câu thần chú “abracadabra". Trong nhiều năm qua, nhân loại đã áo dụng rất nhiều phương pháp chữa trị khác nhau: thêm dầu vào vũng nước tù đọng để dập ấu trùng muỗi, sử dụng thuốc trừ sâu, vắc-xin và màn, và thậm chí là tận dụng các giải pháp công nghệ cao như laser để giết muỗi trong không trung. Nhưng căn bệnh này vẫn tiếp tục lây nhiễm cho khoảng 300 triệu người, và cướp đi sinh mạng của gần 1 triệu người mỗi năm.

 

Quay trở lại lịch sử, căn bệnh sốt rét lần đầu được ghi chép lại trong cuốn sách “Nội Kinh” của người Trung Hoa vào khoảng năm 2700 trước CN.

 

 

 

Một người trung bình hít thở hơn 11.000 lít không khí mỗi ngày. Và như vậy, không thể tránh khỏi việc phổi là cơ quan thường xuyên phải đối mặt với vi khuẩn, virus, nấm và thậm chí ký sinh trùng gây bệnh. Và một khi chúng sinh sôi và phát triển trong phổi, sẽ làm cho phổi có nhiều thể dịch.

 

Hippocrates, ông tổ nghề y phương Tây đã viết rằng dịch xuất hiện bên trong phổi là biểu hiện của bệnh viêm phổi, nếu "cơn sốt là cấp tính, và nếu cảm thấy đau nhức ở một hoặc cả hai bên phổi. Khi cơn đau nhức qua đi sẽ xuất hiện các cơn ho, và đờm khạc ra có màu vàng hoặc màu tím".

 

 

 

Trong năm 2008, một nhóm các nhà khoa học từ University College London đã khai quật thành phố ngập nước cổ xưa Alit-Yam, ngoài khơi bờ biển Israel. Tại đây, họ tìm thấy hài cốt chôn cất của một người mẹ cùng người con. Cả hai bộ xương cho thấy tổn thương xương đặc trưng của bệnh lao. Kiểm tra DNA đã nhận bệnh lao đã tồn tại cách ngày nay ít nhất đã 9.000 năm. Chính phát hiện này đã làm nảy sinh tranh luận liệu con người đã lây bệnh lao cho động vật hay điều ngược lại là đúng. Kiểm tra AND bộ xương người khai quật ở Alit-Yam cho thấy dấu hiệu bệnh lao, trong khi ADN từ các bộ xương động vật không như vậy. Vì vậy, quan điểm bò đã lây lao cho con người là sai lầm.

 

Bên cạnh đó, tổn thương đặc trưng của bệnh lao còn được tìm thấy trên những bộ xương được khai quật ở Thổ Nhĩ Kỳ, cách ngày nay khoảng 500.000 năm.

 

 

Khi các nhà nghiên cứu so sánh bộ gen của ty thể với bộ gen của những vi khuẩn hiện có, họ đã thấy sự khá đồng nhất giữa chúng và vi khuẩn thuộc bộ Rickettsiales, gây ra nhiều bệnh trong đó có bệnh sốt đốm (Rocky mountain spotted). Có lẽ đây là một căn bệnh nguyên thủy của con người chúng ta và xuất hiện ngay từ khi loài người phát sinh.

 

Tham khảo: Howstuffworks