Những bất ngờ thú vị về đế chế Mông Cổ

Đất nước Mông Cổ là một đất nước có rất nhiều điều thú vị. Đất nước này tiếp giáp với Nga và Trung Quốc . Diện tích của đất nước này rộng nhưng dân số lại rất thưa thớt và thuộc nhiều bộ lạc. Trong quá khứ vùng đất này đã được cai trị bởi nhiều đế chế du mục khác nhau, thế kỉ 13 đế quốc này đã được cả thế giới biết đến qua những cuộc chiến tranh chinh phục khắp châu Á và châu Âu. Trong quá khứ vùng đất này được coi là của Trung Quốc tuy nhiên dưới sự bảo trợ của Liên Xô, nó đã chính thức trở thành một quốc gia độc lập từ năm 1945. Nhiều người chỉ biết đến Mông Cổ như là nơi có những chiến binh thiện chiến nhưng nơi đây cũng rất tiên tiến và có nhiều đặc điểm văn hóa thú vị. Trong bài viết này Genk sẽ cung cấp thêm một số thông tin thú vị về vùng đất được coi là khá hoang dã, bí ẩn nhưng ẩn chứa rất nhiều điều đáng nói này.

Phụ nữ Mông Cổ

 

Các nhà sử học thường có xu hướng miêu tả kỹ lưỡng về những đội quân Mông Cổ ngoài trận mạc - những người đàn ông mạnh mẽ và hung tợn. Người phụ nữ Mông Cổ thường bị bỏ qua và hầu như hiếm thấy được miêu tả. Điều này có vẻ là khá bất công vì người phụ nữ Mông Cổ cũng rất cá tính và có vị trí.

Trong xã hội Mông Cổ, người phụ nữ được cho là có nhiệm vụ tổ chức kinh tế chủ chốt khi những người đàn ông tập luyện đao kiếm hay đánh trận. Các pháp sư có vị trí tôn giáo lớn trong bộ lạc cũng thường là phụ nữ. So với vai trò của người phụ nữ Châu Âu trung đại thì cùng thời kì đó vai trò của phụ nữ Mông Cổ được đề cao hơn nhiều. Không chỉ vậy, các bộ lạc của Mông Cổ cũng đã từng có nhiều thủ lĩnh nữ. Sau khi Thành Cát Tư Hãn mất, con dâu và con gái ông đã bắt tay với nhau để đấu tranh quyền lực cho phụ nữ, tạo cho mình phe phái thế lực mạnh trong một thời gian. Một trong những người phụ nữ Mông Cổ nổi tiếng nhất là ManduKhai Khatun, vợ của một hậu duệ Thành Cát Tư Hãn. Bà là một chiến binh có năng lực. Bà đã cùng chồng mình chiến đấu tái thống nhất Mông Cổ sau loạn lạc khoảng thế kỉ 15.

Hệ thống bưu chính

 

Những người Mông Cổ có lối sống du mục. Họ gần gũi với thiên nhiên và thường không ở cố định khu vực nào. Do có những khác biệt đặc trưng nên hệ thống thư tín để liên lạc giữa các bộ lạc hay giữa mọi người với nhau cũng rất khác thông thường. Hệ thống bưu chính của đế quốc Mông Cổ cũ được gọi là Yam – có nghĩa là “trạm kiểm soát”. Một người đưa thư thường phải di chuyển 40 km giữa 2 trạm kế tiếp nhai. Sau đó người này có thể nhận được một con ngựa mới đã được nghỉ ngơi hoặc là đưa thư đó cho người tiếp theo để đảm bảo tốc độ chuyển thư nhanh nhất có thể. Thông thường người này có thể di chuyển 200 km mỗi ngày Tại một thời điểm, trên toàn địa bàn có thể có đến tận 1400 trạm như thế với hơn 50000 con ngựa được sử dụng để trung chuyển.

Chiến thuật

 

Người Mông Cổ nổi tiếng với những chiến thuật chiến đấu hiệu quả. Để có được kết quả như vậy, họ đã được rèn luyện qua rất nhiều các trận chiến từ quy mô nhỏ đến lớn. Những thành tích chiến đấu của đội quân Mông Cổ trong thời kì đỉnh cao Thành Cát Tư Hãn thậm chí còn được đánh giá cao hơn thành tích của những chỉ huy nổi tiếng như Alexander Đại Đế hay Hannibal Barca. Lối đánh của người Mông Cổ có hai điểm nổi bật đó là lối đánh bất ngờ đánh nhanh thắng nhanh và giả vờ thua chạy xog quay lại phản công. Cả hai chiến thuật này đều làm cho hàng ngũ địch bị mất tinh thần, rối loạn. Nhiều tướng lĩnh Đông Âu đã bị thất trận trước chiến thuật thứ hai. Họ cũng là bậc tiền bối trong lĩnh vực bao vây và bắt giữ con tin. Sự kết hợp giữa đội quân tinh nhuệ và chiến thuật thông minh đã làm nên nhiều chiến thắng huy hoàng.

Con đường tơ lụa

 

Sau khi nhà Đường ở Trung Quốc bị lật đổ, con đường tơ lụa dường như đã rời xa khỏi thời hoàng kim. Tuy nhiên với sự hùng mạnh của Đế Quốc Nguyên Mông – nó đã trở nên thịnh vượng trở lại. Người Mông Cổ đã có được nguồn thu nhập rất lớn từ con đường huyền thoại này, phần lớn lộ phí đều rơi thẳng vào túi tiền của họ. Thành Cát Tư Hãn không chỉ sử dụng con đường này để giao thương đến Châu Âu mà còn sử dụng nó để chinh phục thế giới. Ông ta bắt đầu với Ả Rập và Thổ Nhĩ Kỳ, hầu như mọi thành phố trên con đường đều bị chiếm đóng và chinh phục. Trong thời gian cai trị tuyến đường quan trọng này, Mông Cổ đã có những chính sách phù hợp để duy trì và kích thích phát triển thương mại giữa hai Châu Lục Á Âu.

Vũ khí

 

Người Mông Cổ có máu du mục ở trong tim. Họ mạnh mẽ khi chiến đấu trên lưng ngựa. Ngựa cũng được coi là một chiến binh, một loại vũ khí không thể thiếu được. Giống ngựa Mông Cổ bắt nguồn từ những đồng cỏ phương Bắc với vóc dáng có phần nhỏ hơn, chân ngắn hơn, bờm và đuôi rậm hơn, song chúng ít đòi hỏi chăm sóc, sức chịu đựng tốt, có thể sống quanh năm bằng cỏ mọc trên thảo nguyên, đặc biệt thích nghi tốt với khí hậu cận nhiệt đới. Trong suốt thế kỷ XIII, vó ngựa của quân xâm lược Mông Cổ đã tung hoành khắp nơi, ngựa Mông Cổ có thể nói là phương tiện duy nhất để di chuyển đại quân từ Á sang Âu. Vó ngựa Mông Cổ được coi là đi đến đâu thì cỏ không mọc được, đến đâu thì bình địa đến đó.

Người Mông Cổ cũng sử dụng nhiều loại vũ khí khác nhau. Kiếm của họ mang lưỡi kiếm cong – giúp dễ xử lý cả trên lưng ngựa và trên bộ. Chùy, búa, dao găm cũng là những vũ khí phổ biến. Vũ khí tấn công từ xa phố biến nhất chính là cung tên. Trong sử sách khả năng dùng tên của người Mông Cổ cũng đã được công nhân. Họ có sử dụng nhiều loại tên nổi tiếng nhất là tên còi (một loại mũi tên rỗng tạo ra âm thanh như tiếng huýt). Loại tên này chủ yếu được người thủ lĩnh sử dụng để ra hiệu trong trận mạc. Tuy mạnh về phương diện vũ khí nhưng người Mông Cổ không chú ý nhiều đến áo giáp, Mãi đến giai đoạn sau của kỷ nguyên Mông Cổ áo giáp mới được sử dụng nhiều. Vì người Mông Cổ ưa gọn nhẹ nên vật liệu làm ra chúng thường bằng da ngựa đã ngâm trong nước tiểu, cũng đôi khi được bọc thép bên ngoài.

Sự khoan dung

 

Trong lịch sử đã ghi nhận quân Mông là một trong những đội quân man rợ và thiện chiến nhất. Điều này là đúng. Họ rất tàn bạo ở chiến trường, đối với kẻ thù không nhượng bộ và thường cướp bóc giết người trong những chuyến hành quân. Tuy nhiên sau khi chinh phục được, đối với những thành phố/ quốc gia thuộc quyền họ lại có những chính sách khá hợp lý. Người Mông Cổ cho rằng họ phải chấp nhận những thói quen và tôn trọng sự khác biệt nên thường không có sự bức ép thay đổi về tôn giáo hay thói quen văn hóa quan trọng. Những chính sách cai trị tích cực như giảm thuế cũng được áp dụng

Tatar

Người Mông Cổ đôi khi còn được gọi là người Tatar. Cái tên này bắt nguồn từ cách người Mông Cổ tự gọi chính mình – Tata. Tuy nhiên kẻ thù của họ nhận ra rằng cái tên này nghe na ná tartarus – thần địa ngục trong La Mã cổ đại nên họ bắt đầu gọi người Mông Cổ là tatar – có nghĩa là quỷ từ địa ngục của tartarus. Ngày ngay, tatar sử dụng để đề cập tới những người thuộc các bộ tộc gốc Thổ sống ở các miền trung và nam nước Nga, Ukraina, Trung Quốc, Belarus …