Tiêm kích "Sukhoi T-50" – vitamin tổng hợp các công nghệ tiên tiến nhất của máy bay quân sự

Lễ duyệt binh kỷ niệm chiến thắng phát xít được tổ chức vào 9/5 hàng năm không chỉ là ngày lễ truyền thống để bày tỏ sự tôn kính đối với ký ức lịch sử mà còn là dịp để người Nga phô bày với thế giới những minh chứng về tiềm lực quốc phòng của họ. Tại quảng trường Đỏ, những khí tài, công nghệ quân sự tiên tiến nhất sẽ lần đầu tiên được trình diễn cho công chúng và được quảng bá trên toàn thế giới.

T-50 - chiếc máy bay chiến đấu hiện đại nhất thế giới

Năm nay, giới quân sự nhiều quốc gia rất trông chờ chiếc máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của Nga "Sukhoi T-50" (còn được gọi là PAK FA, hay I-21) được bắt đầu sản xuất hàng loạt. Các chuyên gia Nga tự hào cho biết, trên T-50 các công nghệ cực kỳ tối tân sẽ đứng cạnh nhau chen chúc như nêm theo đúng nghĩa đen.

Máy bay MiG-35 thế hệ 4

Trước đó, một dự án tương tự đã manh nha được phát triển - MiG-35, nhưng vào đầu những năm 2000, dự án này đã bị bỏ rơi vì Bộ Quốc Phòng Nga đã đặt cược vào dự án khác hứa hẹn hơn của tập đoàn "Sukhoi". Tưởng như MiG-35 đã chết, nhưng vào cuối năm 2015, tập đoàn "MiG" đã quyết định hồi sinh dự án và sản xuất MiG-35, thế nhưng nó vẫn bị coi là máy bay thế hệ "4 ", còn siêu phẩm của "Sukhoi" mới là một chiếc "5G" thứ thiệt. Tại thời điểm hiện tại, trên thế giới mới chỉ có một máy bay đại diện của thế hệ này – chiếc F-22 Raptor của Mỹ. T-50 ra đời với nhiệm vụ không hề dễ dàng: đánh bại F-22 ngay từ khi chưa xuất kích. Vậy người Nga đã thực hiện điều đó như thế nào?

Khả năng ngụy trang kín đáo

Một trong những yêu cầu chính đối với máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm là xác suất bị phát hiện thấp. Những thiết bị quan sát điện tử đã có những bước đột phá nhảy vọt trong khoảng 20-30 năm qua: hẳn chúng ta còn nhớ tấm hình chiếc máy bay tàng hình “STEALH” bị bắn rơi với lời chú thích: "Xin lỗi, chúng tôi không biết rằng anh là vô hình". Vì vậy, những máy bay thế hệ cũ khi đối đầu với các hệ thống trinh sát điện tử hiện đại sẽ giống như một đàn vịt gặp phải những thợ săn thiện xạ cùng khẩu súng trên tay.

Vì vậy, T-50 mang trên mình thiết kế đặc biệt để đảm bảo không có bất kỳ phần nào của vỏ máy bay vuông góc với nhau (vì góc vuông phản xạ rất tốt những tín hiệu phát ra từ radar). Toàn bộ cấu trúc của T-50 đã được tính toán sao cho sóng radar chiếu tới nó bị tiêu tán tối đa theo các hướng. Ngoài ra, vỏ máy bay cũng sử dụng một lớp phủ đặc biệt để hấp thụ sóng điện từ.

Tất nhiên không thể đảm bảo T-50 sẽ vô hình với mọi loại radar, thế nhưng ngay cả khi radar đối phương phát hiện ra nó thì cũng không thể xác định được hướng bay và vận tốc. Để đối phó với những thiết bị trinh sát hồng ngoại (dựa vào nhiệt của ống xả) và hệ thống phát hiện sóng âm (gây ra bởi tiếng ồn của máy bay), các kỹ sư Nga đã phát minh ra nhưng loại động cơ mới - "lạnh" và "yên tĩnh" (cold and silent). Nhờ sử dụng động cơ mới, T-50 có thể đạt đến tốc độ siêu âm mà không phải qua chế độ đốt tăng lực (afterburn).

T-50 và F-22/F-35 - Đâu mới là chiếc máy bay vô đối?

Khả năng trinh sát tối tân

Không như các máy bay truyền thống chỉ được trang bị một radar, T-50 có nhiều radar vô truyến (RLS) và cả radar quang học (OLS), có tới 5 ăng-ten được bố trí xung quanh thân máy bay. 25% diện tích thân máy bay được làm bằng sợi carbon trong suốt với sóng vô tuyến.

N036 Belka

Radar quang học OLS

Radar truyền thống với mảng pha chủ động "N036 Belka (Con Sóc)" dải tần X đã được thiết kế lại đặc biệt cho thế hệ máy bay chiến đấu mới này, điển hình là việc tích hợp tới 1526 cảm biến thu phát sóng.

Phần phía trước của cánh máy bay có thêm một radar dải L, có tác dụng chiếu và làm nổi bật những máy bay chiến đấu của địch. Người Nga tin rằng, mọi quốc gia khác đều chưa có được công nghệ bảo vệ trước những radar định vị như của T-50 bởi vì những trang bị hiện có của họ chỉ có tác dụng cho các dải tần số cụ thể, và khi những thế hệ máy bay cũ được chế tạo thì loại radar dải L chưa ra đời.

Tầm quan sát được mở rộng với rabar bên sườn (ành trái)

Bên sườn máy bay được bố trí hai radar quan sát. Ở T-50, người Nga chú trọng sử dụng những lợi thế của cảm biến thụ động, chứ không phải là cảm biến tích cực, tức là im lặng tập trung thu thập thông tin địch, hạn chế phát sóng để kẻ địch khó phát hiện ra máy bay.

Hệ thống điều khiển linh hoạt

Chiếc máy bay T-50 có ghế phóng thế hệ mới nhất, được kiểm soát bằng máy tính. Máy tính liên tục giám sát các thông số bay (tốc độ, góc nghiêng, độ chòng chành, độ cao, vận tốc góc, và thậm chí cả sự thay đổi trọng lượng của phi công) trong suốt quá trình bay. Vì thế, khi có sự cố xảy ra, máy tính sẽ tự động kích hoạt ghế phóng, nhanh hơn rất nhiều so với việc để phi công tự suy nghĩ xem chuyện gì đã xảy ra. Trong những trường hợp thế này thì chỉ một giây đồng hồ cũng cứu sống được tính mạng con người.

Bên trong cabin có hai màn hình chính kích thước 15-inch và một nhiều màn hình phụ.

Bên trong cabin T-50, cần màu đỏ dùng để kích hoạt ghế phòng bằng tay

Một số thông tin được hiển thị trực tiếp trên kính mũ bay của phi công; tất nhiên không thể thiếu chỉ thị bằng giọng nói. Mọi chi tiết vể chiếc mũ đều được giữ bí mật, nhưng sẽ không có gì ngạc nhiên nếu phi công có thể ra lệnh: "Được rồi, mũ, cho ta thấy kẻ thù ở gần quanh đây." Khi đó chiếc mũ sẽ theo dõi mắt của phi công, còn máy bay sẽ bắt mục tiêu nếu viên phi công nhìn vào mục tiêu đó. Hệ thống được đảm bảo là hoạt động chính xác tại vận tốc lên đến 1000 km/h.

T-50 bay biểu diễn tại triển lãm vũ khí 2011 - Moscow

Vũ khí hạng nặng

Màu đỏ là vị trí giấu vũ khí, màu xanh là các giá treo gắn ngoài thân

Chiếc máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm có vũ khí nằm trong khoang bụng để tăng cường khả năng ngụy trang. Vũ khí chính của nó là tên lửa "không-đối-không" tầm gần, tầm trung và tầm xa (RVV-MD, RVV-SD, RVV-BD). So với những loại tên lửa được phát triển từ những năm 1980-1990 thì những tên lửa của T-50 có tầm bắn xa hơn, sử dụng những linh kiện điện tử hiện đại hơn, từ đó nâng cao độ chính xác, khả năng chống nhiễu và tăng độ nhạy. Phần còn lại thì nguyên tắc hoạt động là như nhau: Tên lửa bắt mục tiêu và bay đuổi theo từ phía sau. Khi đạt được khoảng cách tối ưu tới mục tiêu (sử dụng máy đo khoảng cách laser), phần chiến đấu của tên lửa sẽ được kích hoạt, tên lửa phát nổ tiêu diệt máy bay địch.

Ngoài tên lửa “không-đối-không”, một vài loại tên lửa "không-đối-đất", bom dẫn đường với khả năng rơi xuống đúng tọa độ nhất định cũng được phát triển dành riêng cho T-50. Tất nhiên không thể thiếu một khẩu pháo tốc độ cao luôn sẵn sàng khai hỏa ở bất kỳ chế độ hoạt động nào của máy bay.