Các nhà khoa học Đại học Stanford chỉ ra thành phần có trong kem đánh răng nên bị cấm sử dụng vì ảnh hưởng sức khỏe con người

Kem đánh răng được quảng cáo với thành phần chống vi khuẩn và ngăn ngừa sâu răng. Nhưng nó cũng có thể phá hủy một phần hệ vi khuẩn có lợi trong đường ruột bạn. Một nghiên cứu sơ bộ cho thấy, tác động tiêu cực này có thể thúc đẩy vi khuẩn kháng kháng sinh, phát triển ngay trong đường ruột người sử dụng.

Kết luận được rút ra từ một nghiên cứu nhỏ. Trong đó, những tình nguyện viên sử dụng kem đánh răng có chứa chất kháng khuẩn triclosan đã thể hiện sự thay đổi đáng lo ngại trong hệ lợi khuẩn đường ruột.

Các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu tại Đại học Stanford cho biết: Họ cũng phát hiện ra những manh mối, thể hiện rằng các vi khuẩn trong miệng cũng trở nên kháng thuốc nhẹ.

Đầu tiên phải nhắc lại, kết quả nghiên cứu đáng quan tâm này đến từ một bộ dữ liệu sơ bộ. Nó vẫn chưa được xuất bản trên một tạp chí khoa học nào, nghĩa là chưa được kiểm chứng đủ khắt khe bởi các nhà khoa học.

Tuy nhiên, một nghiên cứu chưa được xuất bản không có nghĩa là không đáng để quan tâm. Đặc biệt là khi, kết quả của nó trùng khớp với một số nghiên cứu trước đây, nói rằng triclosan và các thành phần kháng khuẩn khác gây ra những thiệt hại tinh vi cho hệ vi sinh vật đường ruột của con người.

Vấn đề với triclosan

Năm ngoái, triclosan và 18 loại hóa chất diệt khuẩn khác đã bị cấm trong các sản phẩm xà phòng tại Mỹ. Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) thông qua lệnh cấm với lý do: Các tài liệu khoa học khẳng định việc thêm các hợp chất kháng khuẩn này vào xà phòng không giúp chúng loại bỏ mầm bệnh hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, các thành phần kháng khuẩn tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến sức khỏe cá nhân và cả vấn đề y tế cộng đồng. Chẳng hạn như triclosan có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột và thúc đẩy vấn nạn kháng kháng sinh đang xảy ra phổ biến trên thế giới.

Thử nghiệm chỉ ra, nó khiến cho Tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), một trong 12 loại vi khuẩn thuộc danh sách nguy hiểm nhất của WHO, làm tổ trong mũi những con chuột.

Một số nghiên cứu khác phát hiện triclosan làm gián đoạn tín hiệu hooc-môn, đặc biệt là hooc-môn tuyến giáp, testosterone và estrogen. Tác động của triclosan gây ra nhiều vấn đề phát triển âm thầm ở trẻ em. Sau khi hóa chất này theo đường cống trở lại công ty xử lý nước, nó đã làm rối loạn hệ vi sinh vật xử lý chất thải tại các công ty này.

Xà phòng, kem đánh răng, chất dẻo, vải và nhiều loại đồ gia dụng có chứa triclosan

Mặc dù vậy, triclosan và các chất liên quan như triclocarban vẫn còn được sử dụng rất phổ biến. Các hợp chất kháng khuẩn này không chỉ được thêm vào xà phòng, mà còn cả kem đánh răng, chất dẻo, vải và nhiều loại đồ gia dụng.

Các nhà khoa học vì thế có thể dễ dàng tìm ra triclosan tồn dư trong nước tiểu, máu, sữa mẹ và dịch mũi. Năm ngoái, lệnh cấm triclosan ở Mỹ chỉ áp dụng cho mặt hàng xà phòng, bởi các bằng chứng khoa học đã chỉ ra rõ ràng xà phòng có triclosan là lợi bất cập hại.

Đối với các sản phẩm khác, như kem đánh răng, triclosan chưa bị cấm bởi các nhà sản xuất lập luận rằng thêm nó vào thành phần sẽ đem lại lợi ích. Chẳng hạn như nghiên cứu cho thấy loại hóa chất kháng khuẩn này có hiệu quả ngăn ngừa mảng bám và bệnh viêm nướu răng.

Một khi các bằng chứng về tác hại của triclosan trong kem đánh răng chưa được đưa ra, FDA không có lý do để ra lệnh cấm hợp chất này xuất hiện trong sản phẩm của các nhà sản xuất. Hiện nay, Colgate là nhãn hiệu kem đánh răng có thành phần triclosan thường thấy nhất.

Nghiên cứu mới và kem đánh răng

Tiếp nối các nghiên cứu dẫn đến lệnh cấm triclosan trong xà phòng, nhiều nhà khoa học đã tiếp tục theo đuổi để tìm ra tác hại sức khỏe tiềm ẩn của hóa chất này trong kem đánh răng. Nghiên cứu mới nhất này được dẫn đầu bởi Ami Bhatt và Julie Parsonnet, hai nhà khoa học từ Đại học Stanford.

Họ đã theo dõi thói quen sinh hoạt của 39 hộ gia đình có các bà mẹ đang nuôi con trong thời kỳ sơ sinh. Lựa chọn một cách ngẫu nhiên, 17 hộ gia đình được cung cấp các sản phẩm chứa triclosan để sử dụng, trong đó bao gồm kem đánh răng.

Quá trình theo dõi diễn ra trong vòng 1 năm, và các nhà khoa học đều đặn thu thập mẫu phân của họ nhằm khảo sát thành phần vi sinh vật có trong đó.

Qua thử nghiệm, họ cũng có thể dự đoán xem liệu các loại kháng sinh sẽ có hiệu quả điều trị, trong trường hợp người tham gia nghiên cứu bị bệnh hay không. Nói một cách khác, đó là sự xuất hiện của vi khuẩn kháng thuốc.

Lượng vi khuẩn Proteobacteria trong đường ruột lập tức gia tăng, sau khi những người phụ nữ chuyển sang sử dụng kem đánh răng có triclosan

Nhìn trên tổng thể, nhóm nghiên cứu nhận thấy không có sự khác biệt lớn giữa 2 nhóm ứng viên. Các sản phẩm chứa triclosan không làm gián đoạn sự phát triển của hệ vi sinh vật của trẻ sơ sinh. Ở người lớn, các nhà khoa học cũng không phát hiện sự thay đổi lớn trong đa dạng vi sinh đường tiêu hóa.

Mặc dù vậy, có một hiệu ứng khá tinh tế đã được phát hiện ở những người phụ nữ. Trong nhiều tháng đầu khi họ mới chuyển sang sử dụng kem đánh răng chứa triclosan, lượng vi khuẩn Proteobacteria trong đường ruột lập tức gia tăng.

Nhóm vi khuẩn này bao gồm E. coli và Salmonella. Mặc dù không phải tất cả các vi khuẩn này đều gây hại, nhưng một vài trong số đó được biết đến với khả năng kháng kháng sinh mạnh. Sự bùng nổ của khuẩn Proteobacteria trong ruột liên quan đến dysbiosis, một vấn đề mà khi hệ vi khuẩn đường ruột mất cân bằng, tiền thân cho nhiều loại bệnh phát triển.

Về bằng chứng cho việc triclosan liên quan đến kháng kháng sinh, nhóm nghiên cứu chưa tìm ra một hiệu ứng đáng kể. Tuy nhiên, họ lưu ý đến sự gia tăng của một gen kháng kháng sinh, làm cho vi khuẩn chống lại được penecillin và một số loại thuốc tương tự. Các gen này được tìm thấy trong vi sinh vật đường miệng.

Tóm lại, một tác động tổng thể của sản phẩm chứa triclosan trong vòng 1 năm theo dõi là không quá lớn. Nhưng các tác giả lưu ý, chúng ta nên xem xét thêm để cân nhắc lợi hại của những sản phẩm chứa triclosan còn chưa bị cấm ở Mỹ.

“Các sản phẩm chăm sóc cá nhân không thuộc diện cấm của FDA có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các loài vi khuẩn kháng kháng sinh trong ruột”, họ viết trong phần kết luận. Các vấn đề sức khỏe có thể đang được âm thầm dấy lên bởi triclosan, và chúng ta cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để nhận ra và ngăn chặn chúng.

Tham khảo Arstechnica