Cảm thấy lo sợ khi Facebook đang thao túng bạn? Thế thì cũng nên dè chừng Thực tế ảo đi!

    Đình Đình,  

    Mối nguy không dừng lại chỉ ở một trang web mà còn là ở việc phát triển những nền tảng công nghệ tương lai đầy tiềm năng như Thực tế ảo (VR).

    Sự kiện Cambridge Analytica và Facebook đang làm người dùng nổi giận và lo lắng khi nhận ra mình có thể bị người khác dắt mũi một cách dễ dàng bằng chính những dữ liệu cá nhân công khai lẫn bí mật trên internet. Nhưng mối nguy không dừng lại chỉ ở một trang web mà còn là ở việc phát triển những nền tảng công nghệ tương lai đầy tiềm năng như Thực tế ảo (VR).

     Những gì bạn nhìn chẳng phải thực đâu - nhưng người ta sẽ bắt bạn tin là thế.

    Những gì bạn nhìn chẳng phải thực đâu - nhưng người ta sẽ bắt bạn tin là thế.

    Chỉ bằng dữ liệu thói quen và sở thích, Facebook có thể kiểm soát News Feed của họ một cách kỹ lưỡng và có mục đích. Cùng với các quảng cáo được cá nhân hóa cẩn thận ứng với từng người sử dụng, các tổ chức được Facebook cho phép dễ dàng đưa người dùng đến những thông tin được chọn lọc, xoá bỏ đi những gì mà tổ chức đó không thích như thông tin đối thủ, thông tin pháp luật...

    Những điều đó có vẻ không liên quan gì mấy đến công nghệ thực tế ảo chúng tôi nói đến vì chúng ta vẫn thường nghĩ đến những chiếc kính hài hước đội lên đầu người xem hiện nay là vô hại với họ.

    Công nghệ thực tế ảo hiện tại được cho là gần như không có giới hạn về tiềm năng. Game VR ngoài giải trí, nó còn có thể giúp điều trị cai nghiện rượu và thuốc giảm đau tại các nước tiên tiến. Thậm chí nhà tù có thể dùng để giúp phạm nhân tham quan thế giới bên ngoài trong khi vẫn kiểm soát cho họ trong môi trường quản thúc. Giới công nghệ vẫn đang chạy đua với nhau để đạt được hàng loạt những viễn tưởng hấp dẫn này, và tâm lý đám đông đang giúp sức họ: Những thiết bị Thực tế ảo đầu tiên đã được bán sạch trong 14 phút.

    Mỗi ngày trôi qua, những chiếc lá, hòn sỏi trong những thế giới này đang được hoàn thiện một cách cẩn thận để cho người dùng thứ mà họ khát khao: sống trong một thế giới mơ mộng. Nhưng người dùng càng sử dụng nhiều đến đâu, nhà sản xuất sẽ càng có nhiều dữ liệu để tận dụng cho nhiều mục đích khác nhau.

    Từ nhấn chìm các giác quan cơ thể...

    "Công nghệ VR sẽ tạo nên cảm giác rất quen thuộc với người dùng trong nhiều tình huống. Khi bạn đội chiếc kính VR... Bạn sẽ tin vào nó ngay lập tức, một cảm giác muốn chìm đắm vào thế giới trước mắt," các nhà phát triển phát biểu như vậy.

    Nếu một ai đó tác động đến bạn trong VR, bạn rồi sẽ có thể cảm nhận thấy bằng các giác quan tai, mắt, mũi và da..., hiển nhiên, nếu ai đó bắt bạn phải trải nghiệm điều gì đó trong VR, nó sẽ dễ dàng ăn sâu vào tiềm thức hơn những gì mà quảng cáo trên màn hình máy tính đang làm.

    Chính những điều này lại là thứ mà người dùng khao khát: "VR tập trung vào việc nhấn chìm người dùng vào nó... Khác với việc xem TV rất dễ bị xao nhãng bởi môi trường xung quanh" một người dùng nhận xét. Thứ cảm giác choáng ngợp này trao cho VR một sức mạnh chưa từng có: "Thực tế là, VR đang cố để sao chép cái thế giới thực này rồi bên trong đó nó sẽ tìm mọi cách để đánh lừa trí não của bạn."

    Họ có thể cho bạn lái trực thăng, phi thuyền viễn tưởng hay tham quan Ai Cập cách đây hàng ngàn năm về trước. Họ có thể mang lại hàng loạt những phương pháp điều trị hiệu quả cho các chứng bệnh về tâm lý mà các bác sỹ thông thường thất bại...

    Nhưng họ cũng có thể làm cho thế giới đó trở nên độc hại. Những trò chơi khăm nhỏ bé như hù dọa có thể phát triển lên một cách điên rồ trong VR như cách các youtuber rắc rối đang cố làm với người đi đường. "Một người nào đó đội kính VR lên và bước vào thế giới ảo với một danh tính mới hoàn toàn. Nếu tôi muốn trở thành một tên cướp, và VR cho phép điều đó, tôi sẽ trở nên tự do và hành động rất hung hăng" một người dùng giải thích.

    … đến âm thầm thu thập hàng loạt dữ liệu

     Hình ảnh kính Oculus thu thập được qua cảm biến hồng ngoại.

    Hình ảnh kính Oculus thu thập được qua cảm biến hồng ngoại.

    Các thiết bị VR sẽ có thể thu thập dữ liệu vượt xa những gì Facebook đang làm. Thoạt nhìn các cảm biến hồng ngoại và hồi chuyển chỉ đang giúp thiết bị có thể hoạt động chính xác hơn khi sao chép chuyển động và cảnh quan bên ngoài để có thể tái tạo thế giới ảo tốt hơn.

    Nhưng nhìn xa hơn, những dữ kiện của người dùng tương tác với VR từ chuyển động, giọng nói, thói quen và môi trường có thể được dùng để phân tích tâm lý, hành vi và tình trạng sức khỏe của từng người dùng khác nhau, một lượng dữ liệu khổng lồ và cực kỳ chi tiết! Một ngày mà bạn chỉ cần hắt hơi là dữ liệu âm thanh và chuyển động có thể được chuyển thẳng cho một nhà quảng cáo thuốc trị bệnh nào đó và gởi thẳng vào thế giới VR thông tin điều trị dành cho bạn?

    Kết hợp lại, sự tiến bộ trong tái tạo cảm giác thực tế và lượng dữ liệu người dùng thu thập được hoàn toàn có thể dùng để điều khiển người dùng một cách hiệu quả gấp vạn lần những bài báo được chăm chút câu từ. Xa hơn nữa, những trải nghiệm được nâng cấp mạnh mẽ sẽ thuyết phục người dùng tin tưởng hơn vào thế giới ảo nơi họ được chăm sóc tận tình hơn thế giới thực. Những viễn tưởng này đã được quảng bá sẽ có mặt sớm vào năm 2018 này.

    Thế giới ảo trong tương lai?

    Những công dân đầu tiên của Thực tế ảo, thường là tự nguyện, đang được trải nghiệm những cảm giác vượt xa những gì công nghệ có thể làm được hàng thập kỷ qua. Những gì họ thấy, nghe - xa hơn là cảm giác trên da và mùi hương - hoàn toàn được tạo nên bởi một tay lập trình viên nào đó. Cái viễn cảnh này đem đến những cơ hội và rủi ro. Có thể một thế giới ảo được chăm chút sẽ giúp giải quyết được những gì mà thế giới thực méo mó này không làm được. Nhưng không thể lơ là việc những gì họ có thể phải đối mặt khi tham gia một thế giới do con người tạo ra nhằm ghim vào tâm trí người dùng những điều không mong muốn.

    Với cái cách mà Facebook đang hoạt động cho thấy những nhà phát triển không phải lúc nào cũng tuân thủ theo luật, và trong thế giới ảo, mọi thứ có thể sẽ trầm trọng hơn rất nhiều.

    Tin cùng chuyên mục
    Xem theo ngày

    NỔI BẬT TRANG CHỦ