"Hiệu ứng kỳ nghỉ" là gì và ảnh hưởng tích cực đến cơ thể con người như thế nào?

Tận dụng một kỳ nghỉ để thư giãn, đi du lịch hoặc đơn giản là làm những gì mình muốn là cách tốt nhất để giảm thiểu căng thẳng và duy trì tinh thần lạc quan trong cuộc sống. Thế nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi rằng tại sao chúng lại có tác động tích cực đến như vậy hay chưa?

Một nghiên cứu mới nhất tập trung vào những ảnh hưởng sinh học của việc tận hưởng những kỳ nghỉ đã cho thấy rằng các hình thức thư giãn, nghỉ ngơi tương tự đều đem lại các lợi ích về mặt sinh lý học của cơ thể theo hướng tốt đẹp, thậm chí hiệu ứng này còn có thể kéo dài rất lâu trong thời gian sau đó.

"Việc nghỉ ngơi và thư giãn được mặc định trong suy nghĩ của chúng ta là sẽ giúp hạn chế các tác động xấu của stress," chuyên gia tâm thần học Elissa S. Epel từ Đại học California, San Francisco cho biết. "Nhưng thật sự kết quả cuối cùng nhận thấy ở mỗi người vẫn khiến chúng tôi khá ấn tượng vì sự thay đổi bất ngờ của cơ thể khi rời xa không gian căng thẳng, tiếp xúc với những môi trường thoải mái dù chỉ trong một thời gian ngắn."

Để có thể có một cái nhìn và thước đo rõ hơn về mức độ mà các hình thức thư giãn tác động lên cơ chế lão hóa và sức khỏe của mỗi người, đặc biệt là các kỳ nghỉ, các nhà nghiên cứu đã mời 94 người phụ nữ bình thường, khỏe mạnh trong độ tuổi từ 30-60 để tham gia vào quá trình nghỉ ngơi tại một resort ở California.

Trong số đó, có đến 64 người không thường xuyên được trải qua những khoảng thời gian "nhẹ nhàng" như vậy trong cuộc sống. Nhìn chung, việc của họ chỉ là hưởng thụ mà không phải đánh đổi bất cứ thứ gì, hoặc thi thoảng đến một buổi tập thiền thư giãn tổ chức tại đó.

Khoảng 30 người còn lại, được cho là từng quen với những trải nghiệm thư giãn trước đó, sẽ hơi gượng ép hơn chút vì thường xuyên đi đến các buổi tập thư giãn tinh thần, nhưng vẫn chẳng đáng kể là bao vì xét cho cùng đó cũng chỉ là một cách để giết thời gian vô hại.

Sau cùng, đội ngũ phụ trách sẽ thu thập và thử mẫu máu của toàn bộ các thành viên tham gia trước và sau quá trình này. Ngoài ra, họ cũng sẽ dành ra một chút thời gian để nói chuyện riêng với từng người để đánh giá tình trạng tinh thần, cùng một kế hoạch theo dõi định kỳ kéo dài 1-10 tháng sau khi kỳ nghỉ kết thúc.

Sau khi so sánh và đối chiếu hai mẫu máu với nhau, các nhà khoa học đã nhận thấy sự biến chuyển đáng ghi nhận từ hơn 20.000 loại gene khi trải qua thời gian đi nghỉ vừa rồi. Tất cả các nhóm đều có những tiến triển tích cực về tinh thần cũng như hệ miễn dịch. Được biết, ở nhóm 30 người sau, cơ chế phòng vệ của cơ thể còn được nhận thấy có những dấu hiệu phát triển rõ rệt hơn đáng kể.

"Kết quả đó đã cho thấy một hiệu ứng mạnh mẽ đến từ các kỳ nghỉ đã tác động lên toàn bộ những người này, tất nhiên là đi kèm với phản ứng giảm căng thẳng và đẩy mạnh hệ miễn dịch đối với các nhân tố có hại bên ngoài," trích lời bài viết trên Translational Psychiatry. "Bên cạnh đó, thậm chí cả cơ chế lão hóa của cơ thể cũng có thể bị can thiệp khi mạng lưới liên kết gene và tế bào được nhận thấy có nhiều điểm thay đổi bất ngờ."

Các nỗ lực điều tra định kỳ sau quá trình trên đều chỉ ra rằng những cảm xúc tích cực còn kéo dài đến 1 tháng sau đó, và đặc biệt, đối với những người tham gia nhiều vào những buổi trị liệu tinh thần, thời gian trên có thể lên đến 10 tháng. Từ đó, các nhà khoa học dự đoán đây có thể là một khía cạnh mới góp phần thúc đẩy sự phát triển của các phương pháp điều trị tâm lý trong tương lai - vấn đề làm đau đầu giới y học và khoa học bấy lâu nay.

"Dựa trên những kết quả ghi lại được, việc trải qua những thời gian thoải mái như vậy thật sự không chỉ ảnh hưởng tích cực đến tinh thần mà ngay cả các chức năng sinh lý trong cơ thể cũng không phải là ngoại lệ," chuyên gia thần kinh học Rudolph Tanzi từ Harvard khẳng định.

Một nghiên cứu trước đó cũng ủng hộ quan điểm trên, với nhiều bằng chứng về việc Interleukin 6 - tác nhân liên quan mật thiết đến Alzheimer, ung thư và sự tự miễn dịch - bị hạn chế đáng kể sau khi cơ thể trải qua quá trình thư giãn hiệu quả. Điều tra khác đến từ Canada cũng chứng minh rằng các khúc nhiễm sắc thể cuối (đóng vai trò điều khiển cơ chế lão hóa) cũng hoàn toàn nằm trong diện có thể tác động bằng những nỗ lực trên. Yoga cũng là một cách rất tốt được các chuyên gia khuyên nên áp dụng.

"Việc những động thái tham gia trực tiếp vào điều trị tâm lý chắc chắn sẽ giúp tinh thần trở nên "tươi mới" hơn đã không còn quá xa lạ, nhưng thực sự những khía cạnh sinh lý học của cơ thể cũng trong diện được tác động thì lại là một tin bất ngờ đối với giới khoa học," Linda E. Carlson từ Trung tâm nghiên cứu ung thư Tom Baker phát biểu.

Mặc dù đã nhận được những ghi chép đầy hứa hẹn cho một tương lai tươi sáng của ngành y khoa nói chung, thế nhưng các nhà khoa học vẫn cần thêm những bằng chứng thuyết phục hơn nữa để tìm ra điểm mấu chốt thực sự, hoặc biết đâu lại là một nhân tố khác nữa mà chúng ta chưa nhận ra sự có mặt của nó.

Tóm lại, nếu đã và đang có ý định chu du đến một vùng đất hay xứ sở mơ ước nào đó, đừng để bất cứ trở ngại nào kìm hãm bạn. Xét cho cùng, đó cũng chính là một phần mục đích thỏa mãn và hưởng thụ một cuộc sống tươi đẹp và trọn vẹn phải không?

Tham khảo: sciencealert