Nói thật là, lắp lens máy ảnh lên camera điện thoại sẽ không thành xu hướng được đâu

Không phải ý tưởng mới và đã từng thất bại nhiều lần

Xiaomi không phải người mở hàng cho ý tưởng này. Sony từng dốc lực phát triển dòng QX, biến hệ thống ống kính chuyên nghiệp thành một máy ảnh mini độc lập, mà chiếc điện thoại lúc đó chỉ đóng vai trò như màn hình điều khiển. Motorola đầu tư cả hệ sinh thái Moto Mods và hợp tác Hasselblad để tạo ra phụ kiện zoom quang 10x. Mỗi lần xuất hiện đều tạo được tiếng vang, nhưng chung cuộc đều rơi vào cảnh bán chậm, tồn kho, và bị khai tử sau vỏn vẹn vài năm.

Những thử nghiệm đó thất bại không phải vì công nghệ lúc đó yếu, mà vì thị trường cho chúng vốn gần như không tồn tại. Người dùng không có nhu cầu thực sự cho kiểu sản phẩm nửa smartphone nửa máy ảnh. Ngay cả những chiếc "máy ảnh chạy Android", dùng màn hình cảm ứng và lắp được SIM cũng không thể sống sót. Và đến bây giờ bối cảnh ấy gần như không đổi. Công nghệ mạnh hơn, nhưng nhu cầu vẫn vậy.

Không hợp với số đông, và cũng chẳng đủ tốt cho số ít còn lại

Đa số người dùng smartphone muốn sự đơn giản. Rút máy ra là chụp được. Việc mang theo một cục phụ kiện rời, gắn vào, mở app kết nối, căn chỉnh rồi mới bấm máy đi ngược hoàn toàn nhu cầu đó. Camera tích hợp trên flagship hiện nay đã đủ tốt cho phần lớn người dùng, thậm chí dư thừa, từ nhu cầu chụp siêu rộng đến chân dung xóa phông (ảo) hay zoom siêu xa.

Còn người chơi máy ảnh thật thì lại càng không để mắt tới kiểu sản phẩm này. Nếu đã bỏ vài chục triệu đầu tư ống kính, họ không ngại mang theo luôn thân máy vốn cho chất lượng cao hơn gấp nhiều lần. Tốc độ lấy nét, độ ổn định, thao tác vật lý và sự tin cậy của máy chuyên dụng là thứ smartphone dù gắn lens rời không thể tái tạo. Với nhóm này, cảm giác cầm máy, chỉnh khẩu, xoay vòng nét cũng là một phần trải nghiệm.

Kết quả là sản phẩm chỉ còn hợp với một nhóm rất nhỏ ở giữa: những người rủng rỉnh tiền, thích công nghệ lạ, hoặc muốn nâng chất lượng ảnh cho một vài chuyến đi đặc biệt. Nói thật là, quy mô này nhỏ đến mức không thể trở thành ngành hàng ổn định.

Những giới hạn vật lý mà AI không thể bù đắp

Công nghệ xử lý ảnh đã đi rất xa. AI có thể giảm nhiễu, phục hồi chi tiết, cân bằng ánh sáng và thậm chí tạo bokeh giả rất mượt. Nhưng AI không thể tạo ra lượng ánh sáng, thông tin màu sắc mà cảm biến nhỏ không thu được, hoặc xử lý kém chính xác.

Khi module vẫn dùng cảm biến cỡ một inch hoặc nhỏ hơn, khoảng cách với APS-C hay full frame vẫn là một hố sâu. Chụp thiếu sáng, dải tương phản, bokeh tự nhiên, hiện tượng méo hình do rolling shutter, tốc độ đọc cảm biến và mức độ nhiễu nhiệt khi chụp liên tục đều là những giới hạn phần cứng mà phần mềm chỉ làm đẹp được phần ngọn, không thay đổi được phần gốc.

Nói thẳng ra, để mà chụp được ảnh đẹp nhất, cảm biến lớn vẫn là vua. Phần mềm dù cố gắng đến đâu cũng không thể hoàn toàn vượt qua giới hạn vật lý.

Thị trường ngách quá nhỏ, chi phí phát triển quá lớn

Phát triển một module ống kính rời không chỉ tốn kém tiền R&D mà còn phải xây dựng hệ sinh thái phần mềm, phụ kiện, chuẩn kết nối, và hỗ trợ hậu mãi. Nếu doanh số thấp, hãng chỉ còn cách gánh lỗ. Điều này đã xảy ra thật với Sony QX và Moto Mods.

Xiaomi mới đây được đồn sẽ phổ cập hóa việc đặt hệ thống cảm biến lớn và ống kính máy ảnh lên lưng điện thoại 17 Ultra, nhưng ta nên coi đây là một sân khấu để trình diễn năng lực công nghệ hơn. Để biến nó thành một ngành hàng mà nhiều hãng cùng tham gia, gần như bất khả thi trong tương lai gần. Nếu có thì phải là một tương lai quá xa, khi cảm biến và phần mềm đều tiến lên tầm hoàn toàn khác.

Kết lại

Nhìn ngầu, cầm lạ, trải nghiệm thú vị, nhưng gọi đây là tương lai của nhiếp ảnh là quá xa vời. Nếu thật sự là thứ người dùng cần, mô hình này đã thành xu hướng từ 10 năm trước chứ không phải nằm yên trong viện bảo tàng của những ý tưởng thất bại.

Nói thật là, gắn lens máy ảnh lên lưng smartphone sẽ luôn là màn trình diễn công nghệ ngắn hạn, không phải thứ sẽ bùng nổ thành xu hướng dài hạn.