Thế giới cổ đại dưới con mắt của loài khủng long trông như thế nào?

Ta có thể tưởng tượng ra một thế giới thống trị bởi khủng long: những khu rừng rậm rạp với những con thú ăn thịt rình mồi, những bình nguyên trải ngút tầm mắt với hàng đàn khủng long đi lại. Nhưng đó toàn là những suy nghĩ ích kỷ của con người, đã bao giờ ta tưởng tượng ra thế giới ấy nhìn dưới con mắt của khủng long như thế nào chưa? Hẳn là chưa. Con người là một giống loài tồi tệ.

Để khắc phục điều đó, một nghiên cứu mới về gen của Hội đồng Phát triển Khoa học đã chỉ ra rằng rất có thể khủng long đã thấy thế giới này toàn một màu đỏ. Thực tế thì chúng có thể thấy được nhiều sắc thái của màu đỏ đến mức những hậu duệ của loài khủng long tiến hóa thêm những sắc đỏ trên người (như vỏ và lông), rất có thể để phục vụ mục đích tìm bạn tình. Tuy nhiên đỏ không phải là màu duy nhất khủng long có thể nhìn thấy.

“Việc nhìn màu qua các sắc quang phổ đã tiến hóa từ sớm trên các loài có xương sống, vì thế không lạ gì việc các loài khủng long cũng có thể nhìn được màu”, đồng tác giả nghiên cứu, giáo sư Nick Mundy giải thích. “Nghiên cứu của chúng tôi lần đầu tiên thể hiện được rằng loài khủng long có một tầm nhìn màu đặc trưng, với đôi mắt nhạy cảm với màu đỏ trong bảng quang phổ”.

Để có thể nhìn được thế giới cổ đại qua con mắt của một con khủng long bạo chúa, các nhà khoa học đã so sánh chúng với con mắt của rùa và chim. Cả hai loài này đều có tổ tiên chung với loài các khủng long không thuộc họ chim. Họ tập trung vào tìm kiếm sự phát triển của gen CYP2J19, loại gen cho phép chim và rùa có thể chuyển sắc tố vàng thành màu đỏ.

Những sinh vật này có thể sử dụng sắc tố đỏ để “sơn màu” cho mỏ và lông của chúng cho đẹp. Khả năng chuyển đổi sắc tố này còn cho phép chúng pha thêm sắc đỏ vào võng mạc của chúng, điều này sẽ làm cho thế giới hiện lên trong con mắt chúng sẽ nhiều ánh đỏ. Thêm nữa, việc có thêm gen CYP2J19 làm cho khả năng nhìn thấy màu đỏ của chúng tốt hơn, các nhà nghiên cứu tìm ra rằng việc xuất hiện gen này cũng đã khiến cho tổ tiên chúng có thể nhìn thấy được màu đỏ.

Loài chim ưng biển có một tầm nhìn màu tuyệt vời, rất có thể rằng tổ tiên của chúng là khủng long cũng vậy.

Bằng việc lần ngược dấu CYP2J19 ngược lại dòng chảy tiến hóa, các nhà nghiên cứu đã tính toán được rằng loại gen này đã xuất hiện lần đầu tiên vào 250 triệu năm trước, vào khoảng cuối kỉ Permi khi mà hàng loạt loài bị tuyệt chủng. Gen đó tiếp tục tồn tại trong quá trình tiến hóa của thằn lằn chúa (gồm thằn lằn và các loài rùa), sau này là chim và các loài bộ cá sấu và loài khủng long không thuộc giống chim.

“Những kết quả này là bằng chứng cho thấy ‘gen màu đỏ’ đã được phát triển từ giống loài khủng long xưa”, giáo sư Nick Mundy kết luận.

Loài người chúng ta có thể nhìn thấy nhiều sắc thái đỏ khác nhau, nhưng loài chim còn có khả năng thấy được nhiều hơn cả chúng ta. Việc nhiều sắc thái đỏ này cũng giống với việc con người nhìn được nhiều phổ đỏ, xanh dương và xanh lá. Nhiều khả năng rằng loài khủng long xưa cũng có khả năng nhìn được nhiều quang phổ đỏ như vậy.

Tổ tiên loài rùa là loài đầu tiên phát triển "gen đỏ".

Một điều thù vị là loài bò sát có vảy cũng như loài rắn đã tách ra từ loài thằn lằn chúa trước loài rùa, và trước sự xuất hiện của gen CUP2J19. Vì vậy chúng không có được khả năng nhìn thấy màu đỏ.

Nhưng bộ cá sấu tách ra từ thằn lằn chúa vẫn còn giữ được CYP2J19 nhưng đến một giai đoạn tiến hóa nào đó, chúng đã “đánh rơi” gen ấy đâu đó dọc đường. Có vẻ như chọn lọc tự nhiên đã loại bỏ gen này vì thấy không cần thiết cho sự tồn tại của loài cá sấu.

Các loài chim hiện đại đa số đều có một tầm nhìn màu cực tốt và chúng là loài họ hàng gần với khủng long hơn là cá sấu. Và nếu tổ tiên của loài chim cũng như vậy, thì rất có thể là khủng long không chỉ nhìn thế giới này dưới mỗi một ánh đỏ, và còn cả ánh xanh dương, xanh là cũng như nhiều sắc thái khác.

Tham khảo IFLS