Theo PESTV, trang chuyên về PES (bóng đá điện tử) tại Việt Nam, "Lê Đoàn Thanh Tâm ([MYM] Figo đang là một trong những game thủ hàng đầu tại Việt Nam. Trong mùa giải PES 2018 vừa qua, anh xô đổ hàng loạt danh hiệu khi giành rất nhiều chức vô địch từ hệ thống của PES League tại TP.HCM. Tâm đương kim vô địch PES Vietnam Championship 2017 do PESTV tổ chức hay gần nhất là chức á quân giải đấu PES vô địch Đông Nam Á tại Indonesia. Nói không ngoa, Tâm Figo đang sở hữu bộ sưu tập danh hiệu PES 2018 nhất nhì nước nhà".

Tâm sinh 1986, năm nay 32 tuổi. Thuộc cung Xử Nữ.

Tâm chơi PES từ năm 12 tuổi, giống như vô số đứa trẻ khác cùng lứa tuổi ấy mê "chơi điện tử". Sự phong phú đa dạng và thử thách trí tuệ của những trò chơi điện tử cuốn hút khủng khiếp những đứa trẻ đang tuổi muốn khẳng định mình. Bỏ học, thức thâu đêm suốt sáng chơi game là chuyện thường. Thậm chí từng có đứa trẻ vị thành niên bỏ nhà đi chơi game suốt cả tháng ở quán net, thức đêm, bỏ ăn đến nỗi kiệt lực và tử vong. Nghiện game trở thành một vấn nạn thời đó.

Nhìn vào bảng thành tích và số năm Tâm chơi PES đến giờ-20 năm, dễ tưởng anh cũng từng ghi tên trong đội nghiện game thuở đó. Nhưng không. Tâm mê game, nhưng tỉnh đời.

Chưa từng bỏ học để chơi game, Tâm chỉ chơi PES như một trò giải trí nhưng rất chịu khó đào sâu. Học hết PTTH thì Tâm nghỉ, mượn tiền gia đình rồi cùng bạn gái (sau đó là vợ) mở tiệm internet. Lao vào làm ăn để duy trì, trả nợ và phát triển. Cưới vợ, sinh hai đứa con.

Sau 12 năm, xây dựng xong nền tảng tài chính ổn định cho cả gia đình, khi 30 tuổi-cái tuổi bị coi là rất già với trò chơi điện tử, Tâm mới bước vào con đường chơi PES chính thức (tức dành nhiều giờ để chơi, tập luyện và đi thi đấu chính thức ở trong và ngoài nước). Và mới từ hơn một tháng nay thì trở thành game thủ chuyên nghiệp, thi đấu cho một CLB danh giá ở Thái Lan.

PES mang lại cho Tâm không chỉ là việc được thỏa mãn sở thích lớn nhất mà còn là một công việc nghiêm túc mang lại thu nhập đều đặn, cơ hội đi khắp nơi, gặp gỡ nhiều người hay ho và trau dồi bản thân.

Nghề game thủ hết sức mới mẻ với xã hội, nhưng có sức thu hút rất lớn với tuổi teen vì dường như nó thật nhàn nhã, chỉ việc ăn ngủ và chơi game, đã có người khác lo cơm áo gạo tiền.

Có vẻ gần đúng như thế. Với một điều kiện.

Điều kiện đó là gì? Hãy nghe chính game thủ PES hàng đầu Việt Nam kể.

Tâm Figo: Chào bạn, hẹn từ tuần trước mà nay mới gặp nhau. Tâm phải sang Thái, mới về tối qua. Tâm đang đấu cho team Buriram United Esports (đội thể thao điện tử trực thuộc CLB Buriram United của Thái Lan). Tâm chơi PES (Pro Evolution Soccer, bóng đá điện tử, đá bóng ảo). Tâm cũng mới ký hợp đồng từ cuối tháng 10 năm nay thôi.

Một game thủ Việt Nam đi thi đấu chuyên nghiệp cho một câu lạc bộ nước ngoài. PES cũng giống như bóng đá thật nhỉ! Một ngày làm việc của Tâm trong màu áo Buriram United diễn ra như thế nào?

-Từ khi ký hợp đồng thì cứ cuối tuần Tâm phải sang Thái Lan để tập luyện và thi đấu cùng với đội. Thường sáng thứ 7 Tâm bay qua Thái, về khách sạn nghỉ ngơi, có thể tập luyện 1, 2 tiếng. Chiều xem các đội khác thi đấu để học hỏi. Chủ nhật đến lượt CLB mình thi đấu. Thứ hai Tâm về Việt Nam.

Những ngày ở Việt Nam Tâm dậy trễ chút vì đêm trước luyện tập khá khuya, thường đến 1, 2 giờ sáng. Hai đứa nhỏ có vợ Tâm dậy sớm để lo cho ăn uống đưa đi học. Sau đó Tâm đưa bà xã đi ăn sáng, hai vợ chồng đi chơi đâu đó… vì buổi tối Tâm bận tập luyện, còn cuối tuần Tâm toàn ở bên Thái không đưa vợ con đi chơi được. Khoảng 12 giờ trưa, Tâm đến một điểm chơi PES để tập luyện với các bạn team MYM (team của Tâm tại Việt Nam-TG) khoảng 6 tiếng. 6 giờ chiều về, ăn tối và chơi với các con 1 tiếng. Khoảng 9h30 các con ngủ thì Tâm tập luyện tiếp.

Ngoài ra một tuần khi ở Việt Nam Tâm phải live chơi PES ít nhất 10 tiếng cho CLB bên Thái xem. Cứ đều đặn như vậy.

Đó là lịch của mùa này, gọi là mùa Khởi động giải, kéo dài từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Đến tháng 2 bắt đầu mùa thi đấu chính thức (giai đoạn 1). Tháng 6 đến tháng 8 là giai đoạn 2. Giai đoạn 2 này Tâm sẽ đấu ở Bangkok. Sau đó nữa thì Tâm chưa biết lịch.

Mùa thi đấu chính thức thì ngoài việc đấu ở sân nhà Buriram còn phải đi đến các sân khách, có khi đi mất sáu bảy tiếng. Thái Lan hay kẹt xe nên di chuyển cũng mệt lắm. Như hôm qua 7h30 tối bay về Việt Nam mà Tâm phải đi từ 4h chiều, 11h đêm mới về đến nhà.

-Cho tới giờ trong khu vực mình mới chỉ có Thái Lan tổ chức giải PES chuyên nghiệp, được chính phủ hỗ trợ thôi. Theo luật Thái, phải là đội bóng đá chuyên nghiệp mới được lập team PES. CLB Buriram cũng là CLB bóng đá mạnh nhất Thái Lan, họ có tới 4, 5 cầu thủ đá trong đội tuyển bóng đá Thái, hiện nay đang đá giải vô địch Thái nè. Liên đoàn bóng đá Thái hỗ trợ rất lớn cho PES. Các trận đấu thông thường đều được phát trên youtube, facebook. Trận đấu lớn còn được phát trên digital TV (kênh TV kỹ thuật số). Tâm nghĩ có lẽ họ nhắm đến Olympic 2020 ở Nhật.

Bay nhiều quá, giờ cứ nhìn thấy cái sân bay là Tâm sợ.

Đời game thủ chuyên nghiệp cũng thật vất vả. Ai bảo chơi game chỉ là "chơi" chứ... Nhưng vậy sao Tâm không thi đấu cho một đội trong Việt Nam cho gần?

Ở Thái các trận PES tổ chức rất lớn. Thường CLB sẽ thuê trọn cả một rạp hát, người xem ngồi xem như xem hát. Nếu Tâm muốn đi đấu ở các nước khác như Indonesia, Malaysia… CLB cũng cho đi.

Việt Nam thì chưa có giải PES chuyên nghiệp nên muốn chơi PES như Tâm thì chỉ có thể đi sang nước khác như vậy thôi.

Tâm đưa tôi xem một clip Tâm quay ở Thái. Họ tổ chức hoành tráng y hệt một sự kiện giải trí lớn với rạp hát lớn đông kín khán giả. Hai cabin lắp kính sáng choang nằm hai bên dành cho game thủ hai đội. Màn hình cực lớn trên sân khấu để khán giả xem và những luồng ánh sáng laser xanh ngắt xoay chiếu. Nhạc chơi rất to và rộn ràng phấn khích. Chơi game trong không khí náo nhiệt như vậy quả là một thách thức.

Tôi nghĩ game thủ phải khác người bình thường lắm á, từ tư duy, nếp sinh hoạt, phản xạ tay, mắt…

Tư duy thì Tâm nghĩ cũng giống nhau nhưng rất khác ở nếp sinh hoạt. Chơi chuyên nghiệp thì phải tập luyện liên tục, gần như chỉ ăn ngủ và tập luyện. Phải nhanh mắt nhanh tay nữa. Nhưng cần nhất là chiến thuật. Tâm không nhanh đâu, Tâm bị gọi là chậm đó, chứ có nhiều bạn nhanh lắm. Rất nhanh thì mới thấy vị trí để sút một đường chuyền chính xác.

Nhanh cỡ nào?

-Có lẽ gấp vài lần so với người không giỏi game. Nhưng Tâm không biết cụ thể.

Thường game thủ đều bắt đầu chơi rất sớm và không được sự đồng tình của gia đình, thậm chí có bạn đã được gọi là thành công rồi, như thi đấu quốc tế, có nhà tài trợ, nhưng gia đình vẫn không vui. Tâm thì đến 30 tuổi mới bắt đầu chơi chuyên nghiệp. Gia đình Tâm có ý kiến gì không?

Tâm chơi PES từ năm 12 tuổi, đến nay 20 năm rồi. Nhưng hầu hết chỉ chơi ở nhà. Gia đình không ép Tâm phải học giỏi nên Tâm chỉ học trung bình khá thôi, nhưng không bỏ học bao giờ. Mỗi ngày học xong Tâm mới chơi vài tiếng, cũng như các bạn khác chơi các trò giải trí khác. Tâm không hư hỏng nên gia đình không cấm đoán gì hết.

Nhưng có lẽ gia đình phải khá giả thì mới để con bình tĩnh chơi game được…

Ba má Tâm hồi đó cũng khá giả. Nhưng Tâm học đến 12 thì có biến cố, không còn được  như vậy nữa. Tâm cũng không học lên đại học. Tâm và Diễm (Mai Hồng Diễm, bạn học từ nhỏ, nhà gần nhau và là vợ Tâm bây giờ) mượn má Tâm 300 triệu đi mở tiệm net. Lúc đó mua được 20 máy. Từ từ lên được 50 máy rồi 80 máy. Hai đứa làm quần quật. Lúc đó Tâm chỉ chơi giải trí vài tiếng mỗi ngày thôi.

*Đến đây thì Mai Hồng Diễm tiếp lời Tâm: "Lúc đó làm được bao nhiêu trả nợ hết rồi mua thêm máy. Chỉ có hai đứa, mình quản lý tiệm, anh Tâm sửa máy cài máy. Ảnh thức làm tới sáng là chuyện thường. Rồi ban ngày buồn ngủ, mà chỗ tiệm tụi mình cũng mất an ninh nữa, bị mất xe hoài. Tụi mình phải đổi chỗ mấy lần, tới cách đây mấy năm thì trụ luôn. Anh Tâm giỏi lắm, ai cũng hỏi có phải ảnh học công nghệ thông tin ra không, mà đâu có, ảnh toàn tự học đó".

-Lúc ra đi làm Tâm chỉ chơi PES giải trí thôi, một ngày khoảng 2, 3 tiếng. Tới cách đây 2 năm thấy gia đình ổn rồi Tâm mới chơi nhiều hơn, đi đấu giải chỗ này chỗ kia. Nhưng đi nhiều cũng mệt. Tâm định nghỉ chơi để chỉ lo cho gia đình thôi. Nhưng đúng lúc Tâm định bỏ thì CLB bên Thái mời về đấu chuyên nghiệp.

Và vậy là bắt đầu chơi chuyên nghiệp. Chơi game để giải trí với chơi game như một nghề nghiệp mưu sinh theo Tâm khác nhau ra sao?

Rất khác. Đá giải trí thì vui là được, bạn bè vừa đá vừa cười giỡn thoải mái. Đá chuyên nghiệp thì rất căng thẳng vì BUỘC  PHẢI THẮNG. Tim đập nhanh, mặt căng ra, nóng phừng phừng, lên huyết áp. Mệt lắm! Mình thành thần tượng của người khác lại càng phải cố gắng đá hay cho người ta coi.

Ngoài giờ tập luyện và thi đấu ra Tâm còn phải phân tích trận đấu, mày mò kiếm những cách chơi hay hơn. Nên căng thẳng lắm.

Như vậy thi đấu chuyên nghiệp có còn vui không?

-Tâm thì vẫn thấy vui. Thua vẫn buồn nhưng thắng thì thấy mình bỏ công sức ra có kết quả tốt thì hạnh phúc.

Theo Tâm chơi game có trở thành một nghề kiếm sống được không?

-Có thể. Nhưng rất ít.

Với điều kiện là?

-Phải có năng khiếu, siêng tập luyện, chịu va chạm và chịu thi đấu. Năng khiếu và tập luyện, Tâm nghĩ tỷ lệ 50-50.

Có những bạn rất có năng khiếu nhưng không tập luyện nhiều thì cũng không thành công. Còn nếu không có năng khiếu thì tập luyện mấy cũng chỉ từ hạng 5 lên 6, 7 chứ không hạng nhất được.

Chịu va chạm tức là dám đấu với người mạnh hơn. Biết chắc là thua nhưng vẫn đấu để học hỏi cái hay của họ. Có những bạn đi đá lung tung nhưng không chịu đá với người mạnh hơn mà chỉ đè người yếu hơn, như vậy cũng sẽ không thành công.

Còn chịu thi đấu nghĩa là không chỉ chơi với team của mình mà còn đi đấu giải, để luyện bản lãnh và tinh thần thi đấu, luyện cho mình không nóng giận vì những lỗi nhỏ trong game hay khi bị đối phương châm chọc. Nếu không luyện, đến khi thi đấu những giải lớn sẽ rất khớp. Trong thi đấu chuyên nghiệp, tính tình của game thủ rất quan trọng. Nếu nóng tính quá, không kiềm chế được sẽ "banh ta lông" liền.

Đấu với nhiều người khác nhau, có những chiến thuật khác nhau, mình cũng nhiều màu sắc hơn.

Tỷ lệ năng khiếu và tập luyện của Tâm là bao nhiêu?

40/60. Có lẽ thời gian tập luyện của Tâm nhiều hơn người khác.

Game thủ thường nói không thể chịu được cuộc sống đi làm văn phòng an phận và nhàm chán. Đời game thủ thì sao? Với Tâm có những gì ở cuộc sống của một game thủ khiến nó hấp dẫn?

Nhờ đá PES mà Tâm được đi Pháp, đi Nhật, đi Argentina, rồi giờ đấu chuyên nghiệp cho Thái Lan. Đi đấu khắp nơi Tâm gặp được nhiều bạn bè mới. Hồi đó Tâm nhát lắm, không biết nói chuyện, tới chỗ đông người là run. Giờ Tâm lì lắm. Tuần trước bên Thái, Tâm vô địch hai trận là nhờ bình tĩnh đó.

Mai Hồng Diễm: Bạn bè anh Tâm chỗ nào cũng có hết. Tụi mình đi Huế, đi Hội An, đi Vinh, đi Đà Lạt, Malaysia, Indonesia… anh  Tâm chụp hình vợ con lên facebook là có người mời đi chơi, đi đá giao hữu. Cái nhà này tụi mình xây lên cũng dành một phòng cho bạn bè, chớ hồi đầu tụi mình không tính vậy. Bạn ảnh bên Thái qua cũng ở đây cả tuần để chơi PES với ảnh. Năm ngoái còn có một anh tận bên Mexico qua Sài Gòn ở cả nửa tháng, ảnh cũng ở đây nè. Bay tận nửa vòng trái đất để kiếm người chơi PES vậy đó!

Tuần trước tôi vừa đi xem giải quốc tế của một tựa game nổi tiếng tổ chức tại Sài Gòn. Thấy các game thủ ngồi trên đấu trường, đối mặt với khán đài rất đông cổ động viên hò hét, gọi tên, vẫy cờ, đánh trống dồn dập mà họ vẫn tập trung chơi được, thật đáng phục.

-Bên Thái thì game thủ ngồi trong cabin cách âm nên cũng không nghe hò hét gì. Nếu ngẩng mặt lên nhìn thì thấy đèn chớp sáng rồi khán giả cuồng nhiệt lắm, nhưng Tâm chỉ đối mặt với cái màn hình thôi, không quan tâm đến bên ngoài. Lơ là là thua liền.

Khi có màn chơi dở, khán giả lập tức ồ lên thất vọng hoặc chê bai, ném đá trên mạng xã hội, Tâm đã từng gặp chưa? Cảm giác lúc đó ra sao?

-Tâm không để nó ảnh hưởng tới mình nhiều. Chơi game, thắng thua là chuyện bình thường. Còn chuyện ném đá, mới đây Tâm đã được nếm. Thị phi cũng có. Nhưng Tâm có nhiều bạn bè chơi lâu năm, họ hiểu mình. CLB cũng hiểu mình. Vậy được rồi. Mà khi đi đấu Tâm không cầm điện thoại nên cũng không biết họ nói gì về mình. Tới khi mình biết, nó cũng nguội rồi.

Tôi chợt nhớ ra game thủ thường nói trò này 100 người thì một người đỉnh cao, còn 99 người "ho lao". Tâm thấy có đúng không? Đỉnh thì đạt được những gì còn "ho lao" thì ra sao?

-Gần đúng. Theo Tâm trong số 100 bạn chơi giỏi nhất thì có 2, 3 bạn thành công chứ không chỉ một. Có những bạn rất giỏi và tập luyện nghiêm túc nhưng thi đấu vẫn không thành công, Tâm cũng không hiểu vì sao.

Còn nói chuyện "ho lao", mấy năm trước đi đấu có vô địch cũng không được gì vì không có giải chuyên nghiệp. Năm ngoái Tâm vô địch Đông Nam Á, phần thưởng là 400 USD. Hạng ba ASIAD chỉ được huy chương biểu diễn. Nói chung chỉ được cái tiếng chứ thu nhập không cải thiện. Như giải Đông Nam Á tự mình còn phải lo vé máy bay, khách sạn, ăn ở. Nếu thắng thì có thể "huề vốn".

Nhưng Tâm thì lỗ vốn Tâm cũng vẫn đi, đi để học. Năm ngoái Tâm đưa cả vợ con đi Kuala Lumpur (Malaysia) đấu. Thắng xong Tâm đi Penang chơi thì gần đó lại có giải. Tâm tới chơi tiếp, thắng tiếp. Tổng cộng 2 giải được 15, 16 triệu đồng, xem như đưa vợ con đi chơi không tốn tiền.

Sau những giải đấu của nhiều tựa game được tổ chức hoành tráng ở Việt Nam và chiến thắng của một số team chơi game, bây giờ có những bạn học sinh-sinh viên muốn bỏ học để đi chơi game chuyên nghiệp. Là đàn anh trong làng game, Tâm có bí quyết gì cho các bạn?

-Bây giờ game đã lên tầm eSport, có nhiều giải đấu, nhiều team, nhiều nhà tài trợ. Bạn nào chịu thi đấu thì thành công dễ hơn cách đây năm sáu năm, lúc game chưa phát triển như bây giờ.

Nhưng muốn theo nghề game thủ chuyên nghiệp, trước nhất bạn phải ổn định tài chính đã. Nếu bạn đi làm một nghề khác thì hết một ngày về đã mệt mỏi rồi, lo ăn uống ngủ nghỉ còn đầu óc đâu mà chơi. Sếp la một câu, bạn cũng chẳng còn tâm trí.

Nếu bạn thật sự có tài năng thì có thể nghỉ hẳn việc khác, để nhà tài trợ nuôi bạn chơi game luôn. Nhưng phải luôn luôn giữ phong độ đỉnh cao, nếu không khi bạn bị loại, bạn sẽ khó quay lại tìm việc.

Tâm có một người bạn game thủ người Hàn Quốc, khi hết thời, quay lại cuộc sống bình thường thì tới giao tiếp cũng khó. Vì quen chơi game, hàng ngày chỉ ăn ngủ tập luyện, có giao tiếp gì mấy đâu.

Một bạn khác chơi FIFA đến nay để dành được khoảng 1, 2 tỷ đồng Việt Nam, nhưng bạn ấy cũng 30 tuổi rồi. Nếu đi làm một nghề ổn định thì có thể bạn ấy cũng để dành được số tiền tương tự.

Hoặc bạn đang chơi giỏi, nhưng nếu tựa game bạn đang chơi thoái trào thì bạn cũng trắng tay. Đổi qua game khác rất khó vì phải phù hợp và có thời gian dài tập luyện.

Tâm nhớ có một bạn chơi FIFA bên Thái thắng được giải thế giới trị giá 7 tỷ đồng Việt Nam. Nhưng vài trăm ngàn người chơi chỉ có mình bạn ấy được như vậy. Nên, không có chỗ dựa vững chắc về tài chính thì bạn đừng chơi game chuyên nghiệp vì tương lai không chắc chắn. Phải biết tính một đường lùi!

Ngay thi đấu cho các CLB nước ngoài như Tâm, không phải ai cũng được ký hợp đồng dài hạn. Có những bạn CLB họ chỉ ký 3 tháng, mức lương khoảng 15, 16 triệu đồng. Tức là công việc không ổn định. Nếu bạn không thi đấu tốt, họ có thể cắt hợp đồng trước hạn, đền cho bạn 50% thu nhập của những tháng còn lại. Như vậy cũng bấp bênh.

Có những bạn đang làm việc khác ở Việt Nam cứ đến cuối tuần phải xin nghỉ để bay sang Thái đấu. Đâu có thời gian luyện tập, sức khỏe cũng không tốt. Thấy bạn rất mệt mỏi.

Tâm chơi ở Buriram 1, 2 hoặc ba năm, quay lại Tâm vẫn có tiệm net để làm.

Một điều nữa là muốn có hợp đồng chuyên nghiệp với các CLB lớn, ngoài việc ổn định tài chính, các bạn phải thắng các giải quốc  tế. Nếu chỉ thắng ở Việt Nam thì bạn có hay mấy bên Thái cũng không biết đến bạn, như vậy họ cũng không trả được lương cao.

Cảm ơn Tâm và Diễm. Chúc hai bạn luôn giữ được hạnh phúc gia đình, công việc tốt và Tâm tiếp tục thi đấu giành được những giải cao.