10 dấu ấn lịch sử định hình lĩnh vực công nghệ năm 2025, cho thấy Việt Nam sẵn sàng bước vào kỷ nguyên vươn mình

Năm 2025 đã chính thức được ghi nhận là một dấu mốc lịch sử trong tiến trình hiện đại hóa và số hóa toàn diện của Việt Nam. Đây không chỉ đơn thuần là một cột mốc thời gian, mà là thời điểm giới chuyên gia đồng loạt định danh là "năm bản lề" cho sự chuyển dịch mang tính bước ngoặt: Từ tiếp nhận thụ động sang làm chủ công nghệ.

Sau một thập kỷ chuẩn bị, đây là lúc những chiến lược dài hạn về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo bắt đầu kết tinh thành những kết quả cụ thể. Những con số không biết nói dối cho thấy Việt Nam tiến gần hơn bao giờ hết đến mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030.

Sự bứt phá mạnh mẽ này không phải là một hiện tượng đơn lẻ hay ngẫu nhiên. Đó là thành quả tất yếu của một hệ sinh thái đang vận hành đồng bộ và nhịp nhàng, được xây dựng dựa trên bốn trụ cột vững chắc:

Thể chế chính trị: Những rào cản pháp lý dần được khơi thông, tạo hành lang thông thoáng cho sáng tạo.

Hạ tầng viễn thông: Sự phủ sóng của hạ tầng thế hệ mới tạo nên hệ tuần hoàn số xuyên suốt quốc gia.

Nội lực doanh nghiệp: Sự trưởng thành vượt bậc của các tập đoàn công nghệ "Make in Vietnam".

Vị thế quốc tế: Niềm tin tuyệt đối từ các dòng vốn đầu tư mạo hiểm và tập đoàn đa quốc gia.

Bài viết này sẽ đi sâu vào 10 thành tựu và xu hướng tiêu biểu, vẽ nên bức tranh toàn cảnh về một Việt Nam đang tự tin làm chủ vận mệnh công nghệ của chính mình.

Quyết sách lịch sử: Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Nếu phải tìm một "kim chỉ nam" cho mọi chuyển động của làng công nghệ Việt trong năm 2025, đó chắc chắn là Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Ban hành vào cuối năm 2024 và được triển khai với cường độ quyết liệt xuyên suốt năm 2025, Nghị quyết này đã tạo ra một làn sóng thay đổi tư duy chưa từng có trong toàn bộ hệ thống chính trị.

Nghị quyết 57 xác định rõ: Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo chính là động lực chủ chốt để cơ cấu lại nền kinh tế. Từ văn bản đến thực tiễn, sự quyết tâm từ cấp cao nhất đã nhanh chóng được cụ thể hóa bằng một lộ trình pháp lý thần tốc và chặt chẽ:

Đầu năm 2025: Chính phủ và Quốc hội liên tiếp ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ và Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội, thiết lập các cơ chế thí điểm đặc thù, cho phép những mô hình công nghệ mới được thử nghiệm trong một hành lang pháp lý thông thoáng.

Tháng 6/2025 trở thành cột mốc quan trọng khi Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Đi kèm với đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh mục 11 nhóm công nghệ và 35 nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược, định hướng rõ ràng nguồn lực quốc gia vào những mũi nhọn thực chất. Việc hiện thực hóa Nghị quyết 57 đã giúp tháo gỡ hàng loạt "điểm nghẽn" về thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp công nghệ tiếp cận nguồn lực quốc gia minh bạch và hiệu quả hơn. Thay vì dựa vào khai thác tài nguyên hay nhân công giá rẻ, nền kinh tế Việt Nam năm 2025 đã chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất nhân tố tổng hợp (TFP), với hạt nhân cốt lõi chính là trí tuệ và sự sáng tạo của người Việt.

Luật Trí tuệ nhân tạo: Việt Nam xác lập vị thế "người tiên phong" pháp lý

Ngày 10/12/2025, một trang sử mới của công nghệ Việt Nam đã được viết nên: Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo (AI). Sự kiện này không chỉ biến Việt Nam trở thành một trong số ít các quốc gia trên thế giới có khung pháp lý toàn diện về AI, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về tầm nhìn "quản lý để phát triển".

Điểm độc đáo của Luật AI Việt Nam chính là sự kết hợp có chọn lọc từ các mô hình quản trị lớn trên thế giới. "Việt Nam chọn cách tiếp cận kết hợp có chọn lọc, bảo đảm hài hòa cả an toàn và phát triển. An toàn thì cao hơn mức cơ bản của Hàn Quốc nhưng nhẹ hơn và ít thủ tục hơn của châu Âu, phát triển thì mạnh mẽ như của Nhật Bản. Đây là mô hình phù hợp với điều kiện Việt Nam", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Thay vì can thiệp vào sự sáng tạo nội bộ của doanh nghiệp, Luật tập trung điều chỉnh ở "đầu ra" và hành vi sử dụng, đảm bảo không kìm hãm sự đổi mới. Đặc biệt, hệ thống phân tầng rủi ro được tối giản còn 3 mức (thấp, trung bình, cao), giúp doanh nghiệp dễ dàng định vị và tuân thủ mà không bị sa vào "rừng" thủ tục.

Không chỉ dừng lại ở các quy định cấm hay hạn chế, Luật AI 2025 thực sự là một bệ phóng cho các doanh nghiệp và startup với những cơ chế mang tính đột phá:

Quỹ Phát triển AI quốc gia và AI Voucher: Đây là những công cụ tài chính trực tiếp, giúp giảm chi phí tính toán và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lực AI đắt đỏ.

Sandbox (Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát): Lần đầu tiên, các giải pháp AI nhạy cảm được phép thử nghiệm trong môi trường thực tế với những miễn trừ trách nhiệm pháp lý nhất định, tạo điều kiện cho những ý tưởng "điên rồ" nhất có cơ hội thành hình.

Tự chủ hạ tầng: Luật đặt nền móng cho việc đầu tư vào các Trung tâm tính toán AI quốc gia và hệ thống dữ liệu mở. Đây chính là lời giải cho bài toán chi phí vận hành và quyền tự chủ số của Việt Nam.

Một nguyên tắc xuyên suốt của đạo luật này là: AI phục vụ con người, không thay thế con người. Mọi quyết định quan trọng của hệ thống AI đều phải có sự giám sát của con người. Đồng thời, Luật cũng tiên phong xử lý các vấn đề thời đại như nội dung do AI sinh ra và đạo đức thuật toán, giúp Việt Nam hội nhập sâu với các chuẩn mực quốc tế mà vẫn giữ vững chủ quyền số.

Với Luật AI, Việt Nam đã chính thức thoát khỏi tư thế "chờ đợi và quan sát" để vươn lên trở thành người kiến tạo cuộc chơi, sẵn sàng cho một kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo sẽ là động lực tăng trưởng chính của quốc gia.

Hạ tầng số: Viettel và cú bứt phá ngoạn mục, làm chủ công nghệ 5G

Nếu như thể chế là "phần mềm" dẫn đường, thì hạ tầng viễn thông chính là "phần cứng" quyết định tốc độ phát triển của nền kinh tế số. Năm 2025 chứng kiến một bước ngoặt của ngành viễn thông Việt Nam khi Viettel chính thức đưa tên tuổi mình và vị thế quốc gia lên bản đồ công nghệ thế giới.

Giữa tháng 10/2025, gã khổng lồ nghiên cứu công nghệ toàn cầu Gartner đã chính thức công bố Viettel High Tech là doanh nghiệp có thế mạnh chuyên biệt, tiên phong trong thương mại hóa trạm gốc 5G Open RAN. Tại khu vực Đông Nam Á, Viettel là cái tên duy nhất được Gartner ghi danh, minh chứng cho việc Việt Nam đã thực sự bước chân vào nhóm các quốc gia dẫn đầu về công nghệ viễn thông, không còn dừng lại ở vai trò người đi thuê hay mua thiết bị.

Năm 2025 cũng là năm của những con số kỷ lục về hạ tầng:

23.500 trạm 5G mới đã được Viettel lắp đặt trên toàn quốc chỉ trong vòng một năm, gấp gần 4 lần so với năm 2024. Tính đến cuối năm, tổng số trạm 5G đạt con số 30.000, giúp phủ sóng tới 90% diện tích ngoài trời và 70% diện tích trong nhà.

Không dừng lại ở 5G tiêu chuẩn, ngày 30/12/2025, Viettel gây chấn động khi công bố thử nghiệm thành công mạng 5G Advanced đạt tốc độ kỷ lục 7,3 Gbps - nhanh gấp 6 lần so với mạng 5G SA (Standalone - độc lập) hiện tại.

Bằng cách gộp nhiều băng tần (từ 2.600MHz đến mmWave), công nghệ này cho phép kết nối ổn định và tin cậy tuyệt đối, ngay cả ở những nơi tập trung đông người như lễ hội hay sự kiện lớn. Đây được coi là "phiên bản tiền 6G", mở ra cánh cửa cho những ứng dụng thực tế ảo tăng cường (AR/VR) và truyền phát video trực tiếp với độ phân giải siêu cao.

Ông Hoàng Bình Sơn, Phó Tổng Giám đốc Viettel Networks khẳng định: "Viettel chủ động nghiên cứu, làm chủ công nghệ mới nhất, song hành cùng thế giới và sẵn sàng triển khai tại Việt Nam". Với kế hoạch thương mại hóa 5G Advanced vào năm 2026, Việt Nam đang tự tin đứng trên vai những người khổng lồ để kiến tạo nên một xã hội số không độ trễ.

Y tế thông minh: Kỳ tích "tái sinh" quả thận ngoài cơ thể tại Bệnh viện 108

Năm 2025 không chỉ chứng kiến sự bứt phá của những dòng code hay sóng viễn thông, mà còn đánh dấu một chương mới đầy tự hào của y học Việt Nam. Đầu tháng 10/2025, các bác sĩ tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện thành công một ca phẫu thuật "không tưởng": Lấy thận ra khỏi cơ thể để sửa chữa mạch máu rồi ghép ngược trở lại - một kỹ thuật cực kỳ hiếm gặp trên bản đồ y khoa thế giới.

Bệnh nhân là một phụ nữ 37 tuổi với khối phình động mạch thận trái phức tạp. Lắc đầu trước những lời khuyên nên cắt bỏ thận để bảo toàn tính mạng, chị đã tìm đến Bệnh viện 108 như một hy vọng cuối cùng. Thử thách đặt ra là khối phình nằm ngay rốn thận, nơi tập trung nhiều nhánh mạch máu nhỏ, khiến việc can thiệp trực tiếp trong cơ thể là điều bất khả thi.

Trước bài toán hóc búa này, kíp mổ gồm các chuyên gia tiết niệu và phẫu thuật mạch máu đã đưa ra quyết định táo bạo: Phẫu thuật ghép thận tự thân.

Kíp mổ gồm hai nhóm chuyên môn tiết niệu và phẫu thuật mạch máu. Trước tiên, quả thận bệnh lý được lấy ra bằng phẫu thuật nội soi. Sau đó các bác sĩ tái tạo động mạch thận bằng chính tĩnh mạch của người bệnh, xử lý triệt để khối phình. Khi việc tái tạo hoàn tất, quả thận được ghép trở lại vào hố chậu cùng bên.

TS Nguyễn Việt Hải - Chủ nhiệm khoa tiết niệu trên, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - cho biết: "Chúng tôi chỉ có 20 - 30 phút để bảo vệ quả thận khi nó không được tưới máu. Mọi thao tác đều phải chuẩn xác và nhanh chóng. Chúng tôi cũng quyết định lấy thận bệnh lý khỏi ổ bụng bằng phẫu thuật nội soi, đưa quả thận ra ngoài qua hố chậu trái. Và tận dụng luôn đường mổ của hố chậu trái làm vị trí để đưa quả thận ghép vào sau khi tái tạo mạch máu".

Sau gần 4 giờ phẫu thuật chính xác đến từng milimet, quả thận đã hoạt động bình thường ngay trên bàn mổ. Một ưu điểm tuyệt vời của kỹ thuật này là bệnh nhân không cần sử dụng thuốc chống thải ghép suốt đời, vì đây là bộ phận của chính cơ thể mình.

Thành công là minh chứng cho sự trưởng thành vượt bậc về trình độ kỹ thuật và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các chuyên khoa tại Việt Nam. Nó mở ra cánh cửa hy vọng cho hàng ngàn bệnh nhân có tổn thương thận phức tạp, khẳng định vị thế của y tế Việt Nam: Không chỉ tiếp thu mà còn làm chủ những kỹ thuật y khoa tinh hoa nhất hành tinh.

Công nghệ sinh học: Bước đột phá trong giám định ADN bằng giải trình tự gen thế hệ mới

Năm 2025 cũng đánh dấu một bước tiến nhân văn và khoa học sâu sắc khi Việt Nam chính thức làm chủ công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới (Next Generation Sequencing - NGS) trong giám định hài cốt liệt sĩ. Đây là thành quả từ sự phối hợp giữa Trung tâm Giám định ADN (thuộc Viện Sinh học, Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam) và các đối tác quốc tế trong khuôn khổ dự án ODA do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ.

Tại Việt Nam, việc giám định ADN hài cốt liệt sĩ luôn là một thách thức cực đại đối với giới khoa học. Với tuổi đời chôn cất trung bình từ 50-70 năm trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, ADN trong các mẫu xương thường bị phân hủy mạnh, đứt gãy thành các đoạn siêu ngắn (chỉ khoảng 70bp). Ở trạng thái này, các phương pháp phân tích mtDNA truyền thống gần như "bất lực".

Việc triển khai thành công công nghệ NGS dựa trên chỉ thị đa hình nucleotide đơn (SNP) đã thay đổi hoàn toàn cục diện:

Khả năng phân tích siêu việt: Công nghệ mới cho phép xử lý các mẫu ADN bị tổn thương nghiêm trọng mà trước đây không thể định danh.

Mở rộng quan hệ huyết thống: Lần đầu tiên, chúng ta có thể xác định chính xác mối quan hệ họ hàng theo cả dòng cha và dòng mẹ lên tới thế hệ thứ 4 và thứ 5.

Việc không chỉ tiếp nhận thiết bị mà còn trực tiếp hợp tác nghiên cứu, làm chủ quy trình công nghệ phức tạp này cho thấy năng lực của các nhà khoa học Việt Nam đã vươn tầm quốc tế.

Đối ngoại công nghệ: "Công ước Hà Nội" và vị thế trung tâm bảo mật toàn cầu

Tháng 10/2025, Thủ đô Hà Nội trở thành tâm điểm chú ý của toàn thế giới khi đăng cai tổ chức Lễ ký kết Công ước Liên hợp quốc về Chống tội phạm mạng. Đây là một cột mốc lịch sử, bởi lần đầu tiên tên gọi của Thủ đô Việt Nam được gắn liền với một hiệp ước đa phương toàn cầu trong lĩnh vực an ninh mạng - một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại thế kỷ 21.

Sự kiện diễn ra trong hai ngày 25-26/10 với sự hiện diện của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cùng đại diện từ gần 100 quốc gia và hơn 100 tổ chức quốc tế. Việc Liên hợp quốc lựa chọn Hà Nội làm nơi mở ký Công ước là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp thực chất của Việt Nam trong quá trình soạn thảo văn kiện này kéo dài 4 năm.

Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định Việt Nam luôn coi việc phòng, chống tội phạm mạng là một trong những ưu tiên hàng đầu về an ninh quốc gia, đồng thời tích cực chung tay cùng cộng đồng quốc tế trong nỗ lực chung này.

Tội phạm mạng hiện gây thiệt hại kinh tế toàn cầu ước tính lên tới 10,5 nghìn tỷ USD vào năm 2025. Trước đây, việc điều tra thường bị đình trệ do rào cản về quyền tài phán và quy trình ủy thác tư pháp kéo dài hàng tháng trời. Công ước Hà Nội ra đời với 9 chương và 71 điều để giải quyết triệt để "điểm mù" này:

Mạng lưới trực 24/7: Mỗi quốc gia thành viên cam kết thiết lập một đầu mối liên lạc hoạt động xuyên suốt để hỗ trợ điều tra, thu thập chứng cứ điện tử ngay lập tức, ngăn chặn tình trạng chứng cứ bị xóa dấu vết.

Hình sự hóa toàn cầu: Các hành vi như truy cập trái phép, can thiệp dữ liệu, lừa đảo xuyên biên giới và đặc biệt là tội phạm xâm hại tình dục trẻ em được chuẩn hóa khung pháp lý để dễ dàng dẫn độ và xử lý.

Bảo vệ đối tượng yếu thế: Công ước dành những điều khoản nghiêm ngặt nhất để trừng trị hành vi sản xuất, phát tán tài liệu lạm dụng trẻ em, đồng thời bảo vệ quyền riêng tư hình ảnh của người trưởng thành trên không gian mạng.

Bằng việc đăng cai và tham gia ký kết Công ước này, Việt Nam cùng lúc nâng cao năng lực thực thi pháp luật nội địa, đồng thời khẳng định vai trò là một "quốc gia có trách nhiệm" trong việc kiến tạo hòa bình và an ninh trên không gian số. "Công ước Hà Nội" chính thức mở ra một kỷ nguyên hợp tác mới, nơi mà các ranh giới địa lý không còn là lá chắn cho tội phạm công nghệ cao.

Robot hình người: VinMotion xác lập kỷ lục về tốc độ phát triển

Trong bức tranh công nghệ năm 2025, nếu 5G là mạch máu, AI là bộ não, thì Robot hình người (Humanoid Robot) chính là cánh tay nối dài giúp công nghệ chạm tới thực tại vật lý. Sự xuất hiện của VinMotion (thuộc tập đoàn Vingroup) với dàn robot "Make in Vietnam" nhảy múa điêu luyện tại sự kiện tháng 8/2025 đã gây chấn động không chỉ trong nước mà cả cộng đồng robot quốc tế.

Chỉ vỏn vẹn 7 tháng kể từ khi thành lập, VinMotion đã trình diễn một dàn robot hình người có khả năng vận động phức tạp ngay trong môi trường "live demo" trước hơn 1.000 khán giả. Theo TS. Nguyễn Trung Quân, Chủ tịch VinMotion, đây có thể xem là một kỷ lục về tốc độ triển khai.

Điểm khác biệt cốt lõi làm nên thành công này là:

Cân bằng động thời gian thực: Robot không chỉ nhảy theo lập trình sẵn mà sử dụng hệ thống cảm biến cự ly để tự giữ thăng bằng và điều chỉnh vị trí đồng đều với các robot khác.

Đồng bộ hóa tuyệt đối: Các kỹ sư Việt đã tối ưu hóa hạ tầng mạng và thuật toán để hàng chục robot "giao tiếp" và thực hiện động tác nhịp nhàng, bất chấp nhiễu sóng từ hàng nghìn thiết bị di động trong hội trường.

Đứng sau kỳ tích này là đội ngũ kỹ sư tài năng do TS. Nguyễn Trung Quân dẫn dắt. Với nền tảng từ Đại học Carnegie Mellon (Mỹ) và kinh nghiệm từ dự án robot MIT Cheetah danh tiếng, ông cùng các cộng sự đã chứng minh rằng người Việt hoàn toàn có thể làm chủ những công nghệ lõi khó nhất của thế giới.

"Đây là thời điểm vàng để Việt Nam vươn lên thành cường quốc công nghệ, và humanoid robot là lĩnh vực chúng ta có cơ hội cạnh tranh", chủ tịch VinMotion cho biết. "Ngành này còn mới, thị trường chưa định hình, Việt Nam có thể tham gia và dẫn đầu ở một số mảng. VinMotion được thành lập với sứ mệnh tạo ra ví dụ điển hình để khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu".

Công nghiệp bán dẫn: Việt Nam chính thức ghi tên trên bản đồ "Silicon" thế giới

Nếu năm 2025 là "năm bản lề" của công nghệ Việt, thì ngày 30/4/2025 chính là thời khắc mang tính biểu tượng: đó là thời điểm khởi công lắp đặt dây chuyền sản xuất tại nhà máy chip ATP của CT Semiconductor. Có thể coi sự kiện là tuyên ngôn về việc người Việt đã bắt đầu làm chủ công đoạn quan trọng nhất trong chuỗi giá trị bán dẫn: Đóng gói, Lắp ráp và Kiểm định (ATP).

Với số vốn đầu tư giai đoạn 2 lên tới 100 triệu USD, nhà máy tọa lạc tại Thuận An (Bình Dương) được trang bị những công nghệ hiện đại nhất năm 2025. Dự kiến tới năm 2027, nhà máy sẽ đạt công suất 100 triệu chip/năm. Đây là con số ấn tượng, đưa Việt Nam từ vị thế quốc gia gia công thô sang quốc gia làm chủ công nghệ lõi trong ngành bán dẫn.

Nhà máy của CT Semiconductor sẽ đóng vai trò là "trái tim" trong hệ sinh thái khép kín:

R&D là xương sống: Doanh nghiệp cam kết dành trên 10% vốn và doanh thu cho nghiên cứu phát triển các công nghệ tương lai như GaN (Gallium Nitride), Photonic và các loại chip khó như chip 6G, chip AI, chip UAV.

Mối liên kết chặt chẽ với giáo dục: Nằm tại vị trí chiến lược giữa thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Đồng Nai, nhà máy trở thành "phòng thí nghiệm thực tế" cho hàng ngàn sinh viên các trường đại học lân cận, đặt nền móng vững chắc cho mục tiêu đào tạo 100.000 kỹ sư bán dẫn của Việt Nam.

Chuỗi giá trị khép kín: Kết nối từ khâu thiết kế đến đóng gói, hỗ trợ trực tiếp cho các ngành công nghiệp mũi nhọn khác như UAV, tàu điện và AI.

Nhìn vào bài học thành công của Malaysia (chiếm 13% thị phần OSAT toàn cầu), Việt Nam đang thể hiện niềm tin mãnh liệt rằng chúng ta hoàn toàn có thể vươn lên ngang tầm khu vực nếu có chiến lược đúng đắn. Phát biểu tại sự kiện, ông Trần Kim Chung - Chủ tịch CT Group chia sẻ: “Chúng tôi mong Chính phủ có những sự hỗ trợ mạnh mẽ để phát triển ngành bán dẫn Việt Nam. Mong Chính phủ xem xét các bài học của Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), họ có những khoản tài trợ rất lớn cho doanh nghiệp công nghiệp bán dẫn suốt 10 năm cho đến khi đứng vững. Nhà nước mình phải có những bài học và có chính sách tương tự…”.

VinFuture 2025: Khi Việt Nam trở thành "bến cảng" của tinh hoa khoa học toàn cầu

Khép lại chuỗi sự kiện công nghệ rực rỡ của năm 2025 là Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture diễn ra từ ngày 2 đến 6/12 tại Hà Nội. Với chủ đề Rising and Thriving, giải thưởng không chỉ là một sự kiện vinh danh đơn thuần, mà đã thực sự khẳng định vị thế của Việt Nam như một trung tâm kết nối, nơi những ý tưởng khoa học phụng sự nhân loại được hội tụ và tỏa sáng.

Tâm điểm của đêm trao giải tại Nhà hát Hồ Gươm là Giải thưởng Chính trị giá 3 triệu USD, được trao cho nhóm 4 nhà khoa học Hoa Kỳ: TS. Douglas R. Lowy, TS. John T. Schiller, TS. Aimée R. Kreimer và GS. Maura L. Gillison.

Thành tựu của họ là một hành trình nhân văn cao cả: Từ việc phát hiện protein capsid dẫn đến sự ra đời của vắc-xin HPV hiệu quả cao, cho đến việc tối ưu hóa phác đồ tiêm chủng liều đơn giúp hàng triệu phụ nữ tại các quốc gia đang phát triển dễ dàng tiếp cận nguồn thuốc quý giá này. Đây là chìa khóa để xóa sổ ung thư cổ tử cung và các bệnh liên quan đến HPV, cứu sống hàng triệu sinh mạng trong nhiều thập kỷ tới.

Bên cạnh Giải thưởng Chính, VinFuture 2025 tiếp tục gây tiếng vang với 3 giải Đặc biệt (mỗi giải 500.000 USD), tập trung vào những mảng tối và những người anh hùng thầm lặng trong khoa học:

Nhà khoa học nữ: Vinh danh GS. Mary-Claire King (Hoa Kỳ), người đã tìm ra gen BRCA1 gây ung thư vú và buồng trứng từ khi bộ gen người còn chưa được giải mã, đặt nền móng cho kỷ nguyên y học cá thể hóa.

Nhà khoa học từ nước đang phát triển: Trao cho GS. María Esperanza Martínez-Romero (Mexico) với những nghiên cứu về vi sinh vật giúp nông nghiệp nhiệt đới bền vững hơn trong bối cảnh cạn kiệt nguồn lực.

Nhà khoa học trong lĩnh vực mới: Một nhóm 5 nhà khoa học quốc tế được vinh danh nhờ đột phá trong tạo hạt giống lúa lai tự nhân giống. Công nghệ này giúp nông dân nghèo tiếp cận được giống lúa năng suất cao với chi phí thấp, giải bài toán an ninh lương thực toàn cầu.

Sự kiện kết thúc trong không gian âm nhạc của nghệ sĩ Alicia Keys, nhưng dư âm của nó là một lời khẳng định đanh thép: Việt Nam không chỉ là quốc gia tiêu thụ công nghệ, mà đã trở thành nơi định hình những giá trị khoa học mới, hướng tới một tương lai thịnh vượng và công bằng cho tất cả.

Xa lộ thông tin: Việt Nam lọt Top 20 thế giới về tốc độ Internet

Khép lại bức tranh công nghệ rực rỡ của năm 2025 là những con số "biết nói" về hạ tầng kết nối và chuyển đổi số quốc gia. Tại hội nghị tổng kết diễn ra sáng 25/12/2025 dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, Ban Chỉ đạo Trung ương đã công bố một thành tựu mang tính biểu tượng: Tốc độ Internet của Việt Nam chính thức ghi tên vào nhóm Top 20 quốc gia dẫn đầu thế giới.

Việc thực thi quyết liệt Nghị quyết 57 trong suốt một năm qua đã biến những mục tiêu trên giấy thành thực tiễn sống động:

Hạ tầng viễn thông: Tỉ lệ phủ sóng 5G đã đạt gần 59% dân số, trong khi tỉ lệ người trưởng thành sở hữu điện thoại thông minh chạm mốc 81,5%. Đặc biệt, Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 đã đi vào vận hành, tạo nền móng vững chắc cho chủ quyền dữ liệu.

Dịch vụ công trực tuyến: Một cuộc cách mạng về hành chính đã diễn ra khi tỉ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến ở cấp tỉnh đạt 86,7%, giúp tiết kiệm cho ngân sách và người dân khoảng 4.100 tỷ đồng.

Doanh nghiệp công nghệ: Cả nước hiện có gần 79.000 doanh nghiệp công nghệ, với hơn 90% đơn vị tự đầu tư nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, cho thấy nội lực của khối tư nhân đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Dưới sự chỉ đạo sát sao từ cấp cao nhất, hệ thống chính trị đã hình thành được 8/12 cơ sở dữ liệu quốc gia và 32/105 cơ sở dữ liệu chuyên ngành được tạo lập; đã có nền tảng và cơ sở dữ liệu tập trung phục vụ khai thác, tái sử dụng; 58 cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác đang được triển khai. Dù vẫn còn những thách thức về tính liên thông và nhân lực tại cấp cơ sở, nhưng việc đạt được 95% nhiệm vụ đề ra trong năm 2025 là minh chứng cho một bộ máy đang vận hành với tốc độ của "xa lộ số".

Từ vị thế tiếp nhận đến vai trò kiến tạo

Nhìn lại 10 sự kiện tiêu biểu của năm 2025, có thể khẳng định đây là năm thành công nhất trong lịch sử ngành công nghệ Việt Nam. Chúng ta đã chứng kiến một sự cộng hưởng hoàn hảo: từ quyết tâm chính trị mạnh mẽ (Nghị quyết 57), hành lang pháp lý tiên phong (Luật AI), đến những kỳ tích "Make in Vietnam" trong các lĩnh vực khó nhất như bán dẫn, robot hình người và y sinh.

Với đà tăng trưởng này, năm 2026 sẽ là thời điểm Việt Nam không chỉ làm chủ thị trường nội địa mà bắt đầu xuất khẩu các giải pháp công nghệ cao ra khu vực. Việt Nam đang hội tụ đủ "thiên thời, địa lợi, nhân hòa" để phát triển, nơi trí tuệ Việt sẽ là động lực chính đưa đất quả cảm bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.