Ăn mỗi khoai tây có sống sót được như trên phim không?

Hẳn bạn vẫn còn nhớ trong bộ phim “Người về từ sao Hỏa”, nhân vật Mark Watney, do Matt Damon thủ vai, bị mắc kẹt một mình trên hành tinh đỏ. Anh đã phải tự trồng khoai tây để làm nguồn thực phẩm duy nhất cho mình.

Tưởng chừng một chế độ ăn chỉ có trong phim, nhưng một người đàn ông người Australia 36 tuổi đang mang nó ra ngoài đời thực. Andrew Taylor, anh chàng này quyết định chỉ ăn khoai tây trong vòng 1 năm trong nỗ lực giảm cân.

Andrew Taylor, anh chàng này quyết định chỉ ăn khoai tây trong vòng 1 năm

Câu chuyện thú vị mang chúng ta trở lại khoa học của “The Martian”. Trong khi mối quan tâm đằng sau những cơn bão, trọng lực, nước và trồng trọt trên sao Hỏa đã được phân tích rất nhiều, còn một điều thú vị đã bị bỏ sót. Liệu một người như Mark Watney hay Andrew Taylor có thể sống sót mà chỉ ăn khoai tây?

Khoai tây có cung cấp đủ protein và chất béo?

Tiêu thụ khoảng 3kg khoai tây mỗi ngày sẽ cung cấp khoảng hơn 2.000 kilo calo. Nếu muốn giảm cân, đây là một mức năng lượng hợp lí. Tuy nhiên, thành phần dinh dưỡng của khoai tây không cân bằng. Nó chứa quá nhiều chất xơ và tinh bột mà lại ít chất đạm. Một người đàn ông nặng 120 kg sẽ cần 90 g protein mỗi ngày. Ăn khoai tấy trong chế độ của Andrew Taylor chỉ đủ cung cấp cho anh 60 g.

Protein được tạo thành trong cơ thể từ các axit amin. Trong đó, một số loại axit amin mà con người không có, bắt buộc phải được cung cấp từ chế độ ăn uống. May mắn thay, khoai tây có chứa rất nhiều loại axit amin trong số này. Mặc dù vậy, nếu thực hiện một chế độ ăn như Taylor, nó được đánh giá là không đủ dùng cho cơ thể.

Chế độ ăn chỉ khoai tây thiếu cả protein và chất béo

Về chất béo, chúng chỉ có mặt khoảng 9 g trong 3 kg khoai tây, một con số rất hạn chế. Có thể thấy ngay rằng chế độ ăn của Taylor không cung cấp đủ cho anh các axit béo thiết yếu. Điều này cản trở việc hấp thụ các loại vitamin hòa tan bằng chất béo như vitamin A, D, E và K.

Vitamin và khoáng chất

Đáng ngạc nhiên, chế độ ăn khoai tây cung cấp đầy đủ rất nhiều loại vitamin và khoáng chất. Ngay cả khi bị hao hụt sau quá trình nấu nướng, Taylor sẽ có một nguồn cung đầy đủ: thiamin, niacin, vitamin B6, folate, vitamin C, kali, magie, photpho, đồng... Ngoài ra, nếu ăn thêm khoai lang, anh có thể nhận đủ cả vitamin A, E, sắt và canxi.

Chỉ có điều, lượng vitamin D và B12 là không đủ trong trường hợp này. Trong khi, anh có thể tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng mặt trời để sản xuất đủ vitamin D, vitamin B12 là một bài toán khó không có đáp án. Thiếu hụt vitamin này trong thời gian dài có thể dẫn đến bệnh thiếu máu mãn tính, đồng thời gây tổn thương thần kinh.

Một số gia vị nguồn gốc nấm men được Taylor sử dụng trong quá trình chế biến. Nó được đánh giá là sự lựa chọn tốt để tăng cường các vitamin nhóm B khác. Thiếu đi các vitamin B có thể ảnh hưởng đến việc hấp thụ dinh dưỡng từ chính chế độ ăn này.

Tính cả hao hụt do chế biến, một số lượng vitamin vẫn được cung cấp đầy đủ bởi khoai tây

Bên cạnh đó, ăn hoàn toàn khoai tây chỉ cung cấp khoảng 6 mg kẽm. Theo tính toán con số đủ cho Taylor là 9,5 mg mỗi ngày. Tình trạng thiếu kẽm sẽ nhanh chóng xảy ra. Anh sẽ cảm nhận được rõ ràng trong việc niêm mạc miệng và da thay đổi. Cùng với đó là khả năng miễn dịch và tự sửa chữa vết thương đều suy giảm, niêm mạc ruột bị ảnh hưởng và thậm chí có thể Taylor sẽ mất vị giác.

Còn rất nhiều loại khoáng chất được đánh giá là thiếu hụt trong chế độ ăn này. Có thể kể đến tiếp theo như clorua, selen và i ốt. Gia vị sẽ cung cấp thêm một lượng clorua và i ốt, nhưng selen là chắc chắn thiếu hụt. Taylor sẽ chỉ nhận được khoảng 30 µg khoáng chất này, quá thấp để gây nên tình trạng thiếu hụt ở bất kì ai. Điều này dẫn đến suy giảm miễn dịch và khả năng sinh sản, ảnh hưởng chức năng tuyến giáp và quá trình lão hóa.

Liệu có lựa chọn tốt hơn khoai tây?

Matt Damon và vườn khoai tây trên "sao Hỏa"

Nếu lựa chọn một chế độ ăn “lập dị” chỉ có một loại thực phẩm, có vẻ như Taylor đã khá thông minh. Khoai tây là nguồn cung cấp một phạm vi dinh dưỡng rộng lớn của axit amin, vitamin và khoáng chất. Bất kể loại thực phẩm nào khác như gạo hoặc mì ống sẽ không thể vượt mặt được khoai tây.

Nếu chọn một thực phẩm nguồn gốc động vật duy nhất, thứ bạn thiếu hụt nặng là chất xơ, các vitamin và khoáng chất. Trái cây và rau thì không hề có tinh bột mà còn ít chất đạm và chất béo hơn nữa.

Nguy cơ ngộ độc

Không phải cứ ăn rau củ quả là bạn sẽ luôn khỏe mạnh. Trên thực tế, khoai tây sản sinh ra một loại chất độc tên là solanine. Chỉ một hàm lượng thấp có mặt trong những củ khoai tây bình thường. Tuy nhiên, khi bị hỏng trong quá trình bảo quản, nồng độ solanine sẽ tăng tới mức độ gây độc.

Bạn có thể nhận diện những củ khoai tây này vì chúng đã chuyển sang màu xanh. Ăn một lượng nhỏ khoai tây xanh cũng có thể gây buồn nôn, đau bụng, sốt, chóng mặt, đau đầu hoặc co giật.

Xác định chính xác liều lượng solanine mà Taylor hấp thụ trong chế độ ăn suốt một năm của mình là tương đối khó. Cơ chế chuyển hóa solanine đến nay còn chưa rõ ràng. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo bạn chỉ nên ăn 300 g khoai tây mỗi ngày. Taylor sẽ cố tình vượt qua ngưỡng giới hạn này đến 10 lần, liệu anh có thể kéo dài nó suốt 1 năm?

Kết luận

Rõ ràng chỉ ăn một loại thực phẩm là không đủ, dù cho khoai tây tương đối hoàn hảo và bao quát được một phạm vi lớn dưỡng chất. Trong phần cuối của phim “The Martian”, nhân vật Watney được xây dựng với một thân hình gầy gò đi trông thấy sau chế độ ăn của mình. Ngoài đời thực, ngay chính Taylor cũng đã sụt tới 10 kg cho tháng đầu của chế độ ăn.

Taylor trong ngày thứ 46 chỉ ăn khoai tây

Mặc dù vậy, có một thông điệp ý nghĩa đằng sau hành động “lập dị” của Taylor. Sự thật là bạn không cần đến quá nhiều loại thức ăn trong cuộc đời của mình. Nhiều người sống thọ ở vùng nông thôn chỉ ăn quay vòng một số loại thức ăn nhất định như: khoai tây, rau cải, cá và thịt bò.

Câu hỏi đặt ra là bạn sống để ăn hay ăn để sống? Taylor có vẻ đang chứng minh thực phẩm đối với con người chỉ là nhiên liệu. Chúng ta nạp nó vào người để có được năng lượng hoạt động chứ không cần thiết phải đạt được thoải mái trong khẩu vị. Có thể những người yêu thích ẩm thực sẽ không đồng ý với điều này nhưng sự thật là vậy.

Tham khảo Iflscience