Ara không chỉ là tương lai của smartphone mà còn là tương lai của Google

Dù cho LG đã ra mắt mẫu điện thoại module hoàn thiện đầu tiên tới người tiêu dùng với chiếc G5 đình đám, những câu hỏi về triết lý smartphone module chắc chắn sẽ phải đợi nhiều năm mới có câu trả lời. Liệu smartphone có phù hợp với thiết kế module? Liệu người dùng có ưa thích thiết kế này? Liệu một mô hình module có thực sự khả thi trên smartphone? Bất chấp câu trả lời là gì, Google vẫn sẽ không chờ đợi. Theo kế hoạch của gã khổng lồ tìm kiếm, chiếc smartphone module Ara sẽ trở thành một mảng kinh doanh “nghiêm túc” của Google.

Nếu Ara thành công, “hệ sinh thái module” Ara sẽ được mở rộng ra ngoài phạm vi của smartphone. Quan trọng hơn, đây sẽ là chiếc smartphone đầu tiên được Google tự sản xuất. Mục tiêu hiện tại của Google là ra mắt một phiên bản Ara hoàn thiện vào năm sau.

Nhưng lịch sử Google tràn ngập những thất bại phần cứng. Gần đây nhất, hãng này vừa mới khai tử đầu phát Nexus Player.

Chìa khóa thành công của Ara? Đây sẽ là lần đầu tiên Google thành lập hẳn một bộ phận phần cứng với cựu CEO Motorola Rick Osterloh ở vị trí điều hành. Mọi dấu hiệu đều cho thấy Google phải thành công với Ara.

Ý tưởng không toàn vẹn

Hành trình từ ý tưởng tới sản phẩm hoàn thiện luôn đòi hỏi những đánh đổi nhất định. Với ý tưởng smartphone module, sẽ là không có gì bất ngờ nếu như nhiều ý tưởng trở nên bất khả thi.

Ban đầu, Motorola và Google đặt tham vọng module-hóa tất cả các thành phần của điện thoại Ara. Nhưng, để chiếc smartphone này có thể đến tay người dùng vào năm sau, một số linh kiện sẽ được gắn liền vào phần khung của Ara: màn hình, vi xử lý, RAM và một bộ loa căn bản.

Điều này chắc chắn sẽ làm thất vọng nhiều fan của Android, bởi cuối cùng thì chúng ta vẫn luôn mang tư tưởng chạy đua cấu hình. Nhưng, theo đội ngũ Google, sau khi "nghiên cứu rất nhiều", đã phát hiện ra rằng "phần lớn người tiêu dùng gần như không quan tâm đến cấu hình" và "phần lớn mọi người không biết vi xử lý của họ là mẫu nào, làm được gì".

Tầm nhìn ban đầu dành cho Project Ara.

Đội ngũ Ara khẳng định bằng cách tích hợp sẵn các linh kiện quan trọng nhất, các module gắn ngoài sẽ có thêm chỗ trống cho các module mở rộng. Smartphone Ara sẽ có chỗ trống để gắn 6 module (4 nếu như bạn sử dụng 2 module có kích cỡ bằng 2 module thường). "Nếu bạn module hóa tất cả mọi thứ, những thứ thực sự khác biệt và sáng tạo sẽ chẳng còn chỗ".

Nhưng bất kể nghiên cứu thị trường của Google có chính xác tới đâu, quyết định này cũng đã thay đổi hẳn bản chất của Ara. Ban đầu, dự án này sẽ cung cấp một bộ "xương sống" (endoskeleton) mà bạn có thể mua một lần và thay đổi gần như tất cả các linh kiện... mãi mãi. Giờ đây, Ara đã trở thành một chiếc điện thoại đủ tốt mà bạn có thể mua và nâng cấp các tính năng phụ trợ. Đây vẫn là một tầm nhìn khổng lồ, nhưng không còn giữ nguyên phạm vi ban đầu. Trọng tâm giờ đây không thuộc về cấu hình mà thuộc về những tính năng "không tưởng" mà bạn có thể thêm vào điện thoại của mình.

Hiện thực hóa tầm nhìn

Chiếc Ara xuất xưởng cũng đã được thay đổi đáng kể so với tầm nhìn ban đầu. Chiếc Ara của 2 năm trước sẽ sử dụng nam châm mạnh để gắn kết các thành phần module lại với nhau, cho phép chúng liên lạc qua cổng nối điện dung không dây. Đến bây giờ, Ara đã trở thành một chiếc điện thoại gắn kết bằng chân nối có thể được điều khiển qua biện pháp điện tử.

Trong một cuộc phỏng vấn với The Verge, khi được hỏi liệu đây có phải là ví dụ cho thấy Ara đang phải thỏa hiệp quá nhiều, rằng kế hoạch module hóa điện thoại của Google chỉ còn 80% so với ban đầu, Rafa Camargo, người lãnh đạo dự án Ara đã lên tiếng phản đối: "Không, chúng tôi đang hiện thực hóa tầm nhìn lên tới 120% so với ban đầu". Một trong những ví dụ cho thấy điều này là chuẩn mạng Unipro siêu nhanh trên Ara cũng như các phần mềm hỗ trợ dưới nền Android có tên Greybus.

Chưa kể, đầu nối giữa các module được chế tác bằng một chất liệu có thể thay đổi hình dáng có tên "hợp kim nitinol" (niken và titan). Camargo cho biết: "Khi có dòng điện, hợp kim sẽ tiếp xúc và bạn có thể tạo ra những thay đổi cơ học. Nhưng do tôi có thể điều khiển quá trình bằng quá trình điện tử, tôi có thể dùng phần mềm để điều khiển nó".

Hãy tưởng tượng bạn có thể ra lệnh cho smartphone tách rời bộ phận module bằng cách chạm vào một nút bấm trên màn hình (hoặc bằng câu nói "OK Google, hãy tháo camera"). Đây là kịch bản Ara đang theo đuổi: bạn không còn phải lo lắng về các cơ chế cơ học có thể gây gãy, vỡ bất cứ lúc nào. Không gian dành cho các module cũng được mở rộng.

Khả năng tùy biến được gia tăng đòi hỏi những cơ chế bảo mật mới. Người dùng sẽ phải đặt mật mã để có thể tháo lắp module. Quan trọng hơn, tất cả các module muốn kết nối với Ara đều phải qua kiểm duyệt của Google. Khi không được tích hợp mã của Google, các module có mục đích xấu thậm chí còn không kết nối vật lý với Ara.

"Khả năng tấn công qua các biện pháp đen là bằng 0. Tất cả mọi thứ đều được code trên máy", một thành viên của đội ngũ Ara khẳng định. Dĩ nhiên, để có chi phí duy trì quá trình kiểm duyệt Google sẽ phải thu phí từ các nhà phát triển. Đừng lo lắng về các con số này, bởi Google đã và sẽ luôn ưu tiên các đối tác phần cứng và phần mềm: "Dĩ nhiên là nếu chúng tôi lấy tỷ lệ cao quá thì Ara sẽ không còn hấp dẫn với các đối tác nữa", đại diện Google khẳng định.

Những đối tác đình đám

Danh sách đối tác của Google bao gồm nhiều tên tuổi quen thuộc: Panasonic, Toshiba, Harman, Samsung, Sony Pictures và cả một vài công ty chuyên về y tế. Một vài trong số này sẽ sản xuất những linh kiện quen thuộc như loa chất lượng cao, pin hoặc màn hình phụ sử dụng công nghệ E-Ink (mực điện tử). Một số khác sẽ tạo ra những module thường không gắn liền với điện thoại, ví dụ như máy đo nồng độ glucose.

Google sẽ trực tiếp sản xuất một vài module trong số này, dù danh sách sản phẩm hiện tại vẫn chưa được hoàn tiện. Tất cả những gì chúng ta có thể chắc chắn là một vài bộ vỏ "thời trang" có thể giúp thay đổi vẻ ngoài và cảm giác cầm tay của Ara. Google đang thử nghiệm các chất liệu nhựa, gõ và cả... bê tông nữa. Quả là một cách mới để trở về với thời đại điện thoại "cục gạch".

Và chắc chắn cụm từ "thời trang" sẽ xuất hiện rất nhiều khi Google nói về Ara. Hiện tại, dự án này đã thu thập được nhiều đối tác từ ngành thời trang và mỹ phẩm muốn tham gia sản xuất module cho Ara. Google vẫn sẽ sản xuất phần lớn phần linh kiện điện tử bên trong các module thời trang này, và do đó chắc chắn bạn sẽ không mua phải những chiếc smartphone Ara Louis Vuitton "nhái".

Google muốn người dùng của mình có thể tạo ra những chiếc smartphone Ara thật đẹp. Mặt khác, gã khổng lồ tìm kiếm không đủ khả năng kiểm soát toàn bộ thiết kế của một chiếc smartphone Ara hoàn thiện. Do đó, các đối tác tham gia chắc chắn sẽ phải tuân theo các tiêu chuẩn thiết kế của Google để những chiếc smartphone Ara của tương lai không bị "nham nhở" thương hiệu như những chiếc xe đua NASCAR.

Điểm thắt Google

Trong khi tất cả các khía cạnh về module đều do Google kiểm soát, đội ngũ Ara vẫn khẳng định rằng đây sẽ là "một nền tảng mở" cho tất cả mọi người tham gia phát triển. Đội ngũ phát triển của Google sẽ giúp các công ty bên thứ 3 có thể học cách chế tạo module cho Ara.

Kết quả là Project Ara sẽ không chỉ đưa những chiếc smartphone có thể module hóa những tính năng quan trọng nhất tới người dùng mà còn mở ra một mảng phần cứng và một mạng lưới đối tác hoàn toàn mới cho Google. Thay vì rơi vào cảnh hỗn loạn như Android, Ara sẽ được canh gác bởi Google. Điều này có thể khiến nhiều người thất vọng rằng Ara đã không thể trở thành một chiếc smartphone tự do tuyệt đối như tầm nhìn ban đầu, nhưng hãy nhớ rằng Google đã có nhiều năm phối hợp với các đối tác phần cứng.

Khi tạo ra một hệ sinh thái phần cứng với các đối tác, Google có thể đón đầu cả những lĩnh vực phần cứng nổi bật của tương lai. Theo Camargo, một khi số lượng module đã phát triển đủ nhiều, các công ty khác cũng có thể tham gia sản xuất phần "khung" cho smartphone, cho tablet và cho nhiều loại thiết bị khác. Đội ngũ Google đang nghiên cứu sâu về khả năng áp dụng doanh nghiệp.

Trong kịch bản đẹp nhất, các module này sẽ tiên phong cho một thế giới phần cứng mới, nơi bạn có thể gia tăng tính năng cho bất cứ thứ gì bằng cách thay đổi module. Bạn có thể mua một module camera thật tốt và gắn vào smartphone, tablet, xe hơi, chuông cửa – bất cứ thứ gì bạn muốn.

Và hãy nhớ rằng đây là một chiếc smartphone Google, không phải là một chiếc Nexus mang thêm cả thương hiệu của một đối tác khác. Đây sẽ là một điểm khởi đầu tuyệt vời: chiếc smartphone đầu tiên mang thương hiệu “thuần” Google cũng sẽ là một chiếc smartphone cực kỳ mở và cực kỳ tân tiến – vốn đều là những khái niệm gắn liền với tên tuổi của Google. Chính bởi điều này, Ara sẽ là chiếc smartphone đáng chờ đợi nhất của năm nay.