Bạn có biết Elon Musk vừa đưa chúng ta qua một cột mốc sống còn của giao thông?

Cuối tuần lễ đầu tiên của tháng 7, Elon Musk tự hào lên Twitter khoe về chiếc Model 3 đầu tiên rời dây chuyền sản xuất của Tesla. Theo kế hoạch ban đầu, 30 khách hàng đầu tiên sẽ được nhận mẫu sedan Tesla giá "rẻ" ngay trong tháng 7. Đến tháng 9, số người sở hữu Model 3 sẽ là 1.500 và đến cuối năm, con số này sẽ là 20.000.

Bức ảnh của Elon Musk nhanh chóng nhận được hơn 130.000 lượt yêu thích trên Twitter. Không khó để hình dung ra cảm xúc của những người đã mạnh dạn bỏ ra 1.000 USD đặt cược vào tài năng của Elon Musk: chẳng bao lâu nữa, họ sẽ được thực sự làm chủ một chiếc xe Tesla.

Đúng vậy, chiếc Model 3 mới xuất xưởng tuần qua không khác biệt nhiều so với tầm nhìn được Elon Musk công bố hơn một năm trước. Nhưng sự kiện chiếc sedan 35.000 USD này được hoàn thiện trên một dây chuyền thực sự lại có ý nghĩa quan trọng hơn rất nhiều so với những gì bạn hình dung.

Xóa tan lo ngại điển hình về startup

Cảm xúc vui mừng dành cho Model 3 ngày hôm nay khác hẳn với những lo ngại đã luôn bao trùm lịch sử của Tesla. Tương lai của Tesla được xây dựng trên niềm hy vọng chứ không phải những con số đỏ đen trong sổ kế toán. Dù đã trở thành hãng xe có trị giá lớn nhất thế giới, Tesla vẫn chỉ là một startup. Elon Musk vẫn bán niềm tin chứ chưa có lãi. Vẫn chưa có ai dám tin rằng một startup như Tesla có thể tạo ra những dây chuyền sản xuất ngang ngửa với tầm vóc Detroit.

Sự kiện Model 3 xuất xưởng đã thay đổi quan niệm đó. Tesla đang dần chứng minh được năng lực sản xuất thực tế của mình.

Thậm chí, Model 3 còn ra mắt ngay từ 2017. Khi Elon Musk công bố chiếc xe này vào năm ngoái, hạn định được ông đưa ra là 2018. Khi ông đột nhiên thay đổi con số thành 2017, vẫn chẳng có ai tin Musk nói thật: vị "Iron Man" này vốn có truyền thống không (thể) giữ lời hứa. Nhiều người còn nghĩ "Đằng nào Model 3 cũng chậm trễ, chi bằng đưa ra một con số hoang tưởng để giữ chút thể diện".

Ấy vậy mà Tesla đã kịp hoàn thiện dây chuyền của Model 3. Các tín đồ cuồng tín nhất đã có thể chạy những chiếc sedan Tesla giá rẻ ngay trên đường ngay trong năm nay.

2 cuộc cách mạng muôn trùng khó khăn

Chỉ có những người đã từng đi qua trải nghiệm startup gian khổ mới hiểu được vì sao sự kiện hoàn thiện Model 3 lại là một kỳ tích. Những ý tưởng thay đổi thế giới thì đầy rẫy, nhưng hiện thực hóa chúng lại là nhiệm vụ của... siêu nhân. Chế tác các vật phẩm công nghệ giá vài trăm đô đã khó, chế tác những chiếc ô tô thay đổi thế giới lại càng khó hơn. Bạn làm thế nào để kiểm soát được chuỗi cung ứng gồm hàng trăm nhà sản xuất linh kiện hi-tech và hàng trăm nhà sản xuất linh kiện cơ học? Bạn làm thế nào để tự xây dựng một dây chuyền có quy mô đủ lớn để giảm chi phí sản xuất trên từng đầu sản phẩm? Bạn phải làm thế nào để tạo ra một chuỗi tiêu thụ phủ sóng đủ rộng như các gã khổng lồ Detroit, Đức và Nhật Bản?

Chính những câu hỏi nan giải này là lý do vì sao những chiếc xe của Elon Musk lại có giá cao đến như vậy. Với giá khởi điểm hơn 72.000 USD cho Model S và 80.000 USD cho Model X, xe của Elon Musk không phải là những chiếc xe dành cho tất cả mọi người.

Mà lợi ích của xe điện và xe tự lái lại chỉ có thể phát huy khi chúng trở nên phổ cập. Thị trường phải đạt một lượng xe điện nhất định mới có thể thuyết phục được người dân về lợi ích thiết thực dành cho môi trường, nhất là trong bối cảnh chính trị đầy mâu thuẫn tại Mỹ hiện nay. Các thành phố phải đạt một lượng xe điện nhất định mới có thể quy hoạch lại quá trình sản xuất năng lượng theo cách có nghĩa - nguồn cầu đơn giản là luôn quyết định đến nguồn cung. Xe điện cũng phải đạt doanh số đủ cao để các công nghệ liên quan (như tấm màn mặt trời, pin lưu trữ tại gia) mới có thể thực sự cất cánh.

Với xe tự lái, ý nghĩa của phổ cập hóa lại càng có ý nghĩa sống còn. Công nghệ tự lái càng được sử dụng nhiều, dữ liệu để phân tích càng lớn, thuật toán càng hoàn thiện - độ an toàn càng tăng.

Quan trọng nhất, để giao thông trở nên an toàn nhất có thể, con người buộc phải... tránh xa vô lăng. Một khi chúng ta đã tránh xa vô lăng, an toàn giao thông sẽ được quyết định bởi các thuật toán, cảm biến và vạch đường. Các yếu tố này có độ ổn định và dễ dự đoán vượt trội so với con người, vốn lúc nào cũng có thể say xỉn, cảm cúm hoặc mất tập trung vì bất kỳ một loại cảm xúc nào.

Nhiệm vụ sống còn của Tesla nói riêng và của xe điện, xe tự lái nói chung không thể do Model S và Model X đảm trách. Mức giá của chúng cao gấp đôi, gấp ba những chiếc xe phổ biến tại Mỹ. Thậm chí, nhiều người vẫn chưa bị thuyết phục bởi chất lượng nội thất và các chi tiết thiết kế trên Model S và Model X. Họ vẫn tin rằng nếu một ngày BMW, Audi hay Mercedes-Benz hoàn thiện xe điện và xe tự lái, người tiêu dùng sẽ không còn bất cứ lý do gì để mua xe Tesla cả.

Xe điện, xe tự lái dành cho tất cả mọi người

Nhưng ngược lại, vẫn chưa có một gã khổng lồ nào có thể hoàn thiện xe điện và xe tự lái như Tesla. Phần đông vẫn dừng ở hybrid với doanh số phân khúc xe giá thấp còn không bằng doanh số Model S. Cũng chưa có một nhà sản xuất lớn nào dám đưa các công nghệ tự lái vào sử dụng thực tế. Đến cả đối thủ được coi là đáng gờm nhất, Volvo, cũng như vậy: đúng như thói quen của người Trung Quốc, hãng xe này mới chỉ lớn tiếng công bố mục tiêu chứ chưa có thành phẩm để so tài với Tesla.

Chính bởi sự mâu thuẫn này của thị trường mà sự kiện hoàn thiện Model 3 trên dây chuyền thực tế lại càng có ý nghĩa quan trọng hơn. Model 3 là chiếc xe chạy điện hoàn thiện, sử dụng những bộ pin dung lượng cao nhất thế giới, an toàn nhất thế giới. Model 3 có đầy đủ công nghệ để thực thi nhiệm vụ tự lái, bất kể đó là Autopilot (hỗ trợ) của hiện tại hay Autonomous (chủ động) của tương lai.

Quan trọng nhất, chiếc sedan này cùng nằm trong tầm với của đại đa số dân số Mỹ. Ở mức giá 35.000 USD, người mua cũng sẽ không quá khắt khe với nội thất. Các công nghệ trứ danh của Tesla sẽ trở thành diễn viên chính trên sân khấu dành cho cả thế giới, nơi bất kỳ ai cũng có thể cùng Elon Musk góp tay vào thực hiện cuộc cách mạng xe điện và xe tự lái.

Đây là cách "Iron Man" sẽ thay đổi cuộc sống của tôi và bạn. Trong tuần này, ông vừa chứng minh rằng cuộc cách mạng giao thông nằm trong tầm tay chứ không phải là những tuyên bố viển vông đậm màu startup.