Bản quyền tranh do AI tạo ra thuộc về ai, chính phủ Mỹ vừa ra phán quyết

Kể từ khi xuất hiện và trở nên nổi tiếng, hàng loạt công cụ AI giúp tạo ra hình ảnh chỉ từ vài lời gợi ý đã làm nổ ra một cuộc tranh cãi: những tác phẩm này có bản quyền hay không, và nếu có chúng sẽ thuộc về ai? Giờ đây, Phòng đăng ký bản quyền Mỹ (USCO) đã ra quyết định của mình về những tác phẩm này.

Theo USCO, bất kỳ hình ảnh do những mô hình AI sản sinh ra dựa trên các lời gợi ý bằng văn bản – tương tự như Midjourney, Dall-E hay Stable Diffusion hiện nay – đều sẽ không được đăng ký bản quyền tại Mỹ. Quyết định này có nghĩa văn phòng này đã đánh đồng những lời gợi ý này tương đương với một nghệ sĩ đi vẽ thuê cho người khác.

Luật pháp Mỹ quy định rằng, các tài sản trí tuệ chỉ có thể được đăng ký bản quyền nếu đó là sản phẩm từ sự sáng tạo của con người và văn phòng USCO hiện chỉ thừa nhận các tác phẩm do con người sáng tác. Vì vậy, các thuật toán AI sản sinh và máy móc sẽ không thể là tác giả và các sản phẩm do chúng tạo ra sẽ không được đăng ký bản quyền.

Không chỉ hình ảnh, giám đốc USCO Shira Perlmutter cũng cảnh báo, các loại hình nghệ thuật kỹ thuật số khác, bao gồm thơ và sách được tạo ra bằng các công cụ như Dall-E, Stable Diffusion, Midjourney, ChatGPT hoặc thậm chí cả GPT-4 mới được ra mắt cũng sẽ không được bảo vệ bản quyền nếu chúng được tạo ra từ những lời gợi ý bằng văn bản của con người.

Bà cho biết trong văn bản phác thảo về các nguyên tắc bản quyền: "Nếu các yếu tố truyền thống về quyền tác giả của một tác phẩm được tạo ra bởi một cỗ máy, thì tác phẩm đó không có quyền tác giả của con người và Văn phòng (USCO) sẽ không cho đăng ký nó."

Thế nhưng vẫn còn một khả năng khác. Văn phòng USCO sẽ xem xét các nội dung được tạo ra bằng AI nếu một tác giả con người tạo ra thứ gì đó ngoài sản phẩm trực tiếp của máy móc. Ví dụ, một hình ảnh kỹ thuật số được AI tạo ra từ một lời nhắc và sau đó, được chỉnh sửa thêm bằng Photoshop, nhiều khả năng sẽ được văn phòng này chấp nhận đăng ký bản quyền.

Nghĩa là một bức ảnh ban đầu do AI tạo ra sẽ không có bản quyền, nhưng sản phẩm cuối cùng do nghệ sĩ tạo ra thì lại hoàn toàn có thể.

Một ví dụ gần đây minh chứng rõ ràng quy định này. Văn phòng USCO đã chứng nhận bản quyền cho một tiểu thuyết đồ họa có chứa các bức ảnh được Midjourney tạo ra. Đó là vì dù các hình ảnh do mô hình AI tạo ra, nhưng bố cục tổng thể, cách sắp xếp hình ảnh và lời lẽ trong đó lại do con người tạo ra, vì vậy nó được bảo hộ bản quyền.

Tham khảo The Register