Cá voi sát thủ vừa tự 'phát minh' ra chiến thuật săn loài động vật lớn nhất hành tinh

Đại dương luôn ẩn chứa vô vàn bí ẩn, và ngay cả những sinh vật biển lớn nhất, nổi tiếng nhất cũng vẫn còn những bí mật chưa được khám phá. Một trong số đó là khả năng săn mồi đáng kinh ngạc của cá voi sát thủ ( Orcinus orca ). Chúng được biết đến là loài săn mồi đỉnh cao, với thực đơn đa dạng từ cá, cá đuối đến các loài động vật có vú biển, bao gồm cả cá heo khác. Thậm chí, cá voi sát thủ còn được ghi nhận là đã săn cả cá mập trắng lớn. Tuy nhiên, việc chúng săn cá mập voi ( Rhincodon typus ), loài cá lớn nhất thế giới, là một phát hiện mới đầy bất ngờ.

Kích thước chênh lệch đáng kể giữa hai loài khiến cuộc săn mồi này càng trở nên thú vị. Trong khi cá voi sát thủ trưởng thành trung bình dài khoảng 6 mét và nặng 6 tấn thì cá mập voi có thể dài tới 13,7 mét và nặng tới 20 tấn. Một số cá thể cá mập voi thậm chí còn lớn hơn thế. Cá mập voi trưởng thành hầu như không có kẻ thù tự nhiên nào, tuy nhiên cá mập con và nhỏ hơn đôi khi bị cá mập và các loài cá lớn khác săn đuổi.

Nghiên cứu mới đây, được công bố trên tạp chí Frontiers in Marine Science , đã xác nhận những báo cáo rời rạc trước đó về việc cá voi sát thủ săn cá mập voi ở vùng biển này. Nhà sinh vật biển Erick Higuera Rivas (tổ chức nghiên cứu biển phi lợi nhuận Conexiones Terramar) cùng các đồng nghiệp đã thu thập bằng chứng ảnh và video từ công chúng và các nhà khoa học, ghi lại chi tiết bốn sự kiện săn mồi diễn ra từ năm 2018 đến năm 2024.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng cá voi sát thủ đã hợp tác một cách có phương pháp để làm suy yếu và cuối cùng giết chết con mồi khổng lồ của chúng. Chúng thường tập trung tấn công vào một bộ phận cụ thể trên cơ thể cá mập voi: vùng xương chậu.

Nhà sinh vật biển Higuera Rivas cho biết trong một tuyên bố từ Frontiers: "Chúng tôi chỉ ra cách cá voi sát thủ thể hiện kỹ thuật săn mồi hợp tác trên cá mập voi, đặc trưng bởi việc tập trung tấn công vào vùng xương chậu khiến cá mập voi chảy máu và cho phép cá voi sát thủ tiếp cận gan giàu lipid."

Một con cá voi sát thủ đực tên là Moctezuma đã được quan sát thấy trong ba cuộc tấn công, trong khi một con cá voi sát thủ cái khác từng được nhìn thấy cùng với Moctezuma cũng tham gia vào một cuộc tấn công. Sự xuất hiện lặp đi lặp lại của những con cá voi sát thủ này trong các cuộc tấn công, cùng với phương pháp săn mồi chính xác của chúng, cho thấy chúng là một phần của đàn cá voi sát thủ chuyên săn cá mập voi.

"Khi săn mồi, tất cả các thành viên trong đàn cùng phối hợp, tấn công cá mập voi để lật ngửa nó. Ở tư thế đó, cá mập rơi vào trạng thái bất động và không thể di chuyển tự nguyện hoặc trốn thoát bằng cách lặn sâu hơn" , nhà sinh vật biển Higuera Rivas nói.

"Bằng cách giữ nó trong tầm kiểm soát, cá voi sát thủ sau đó có thể dễ dàng và nhanh chóng tiếp cận vùng xương chậu của cá mập và có thể lấy ra các cơ quan có giá trị dinh dưỡng quan trọng đối với chúng." Cả cá mập voi và cá voi sát thủ đều phân bố rộng rãi, mặc dù cá mập voi thích sống ở vùng nước ấm hơn, nhiệt đới. Vì vậy, hoàn toàn có khả năng cá voi sát thủ ở những nơi khác cũng đã học được cách săn những loài cá khổng lồ này.

Nếu Moctezuma và đàn của nó là những kẻ săn cá mập voi độc nhất vô nhị, điều đó cũng có thể có ý nghĩa quan trọng đối với việc bảo tồn khu vực biển này. Bất kỳ thay đổi bất lợi nào đối với quần thể cá mập voi ở vùng Vịnh California đều có thể ảnh hưởng đến cơ hội sống sót của chúng. Do đó, các nhà nghiên cứu cho rằng cần thận trọng hơn để đảm bảo rằng du khách và những người khác đến khu vực này không làm xáo trộn môi trường quá nhiều. Nghiên cứu này không chỉ làm sáng tỏ thêm về hành vi săn mồi phức tạp của cá voi sát thủ mà còn đặt ra những câu hỏi mới về sự thích nghi và tiến hóa của các loài sinh vật biển.