Các nhà sản xuất iPhone và laptop đang chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung

Từ iPhone cho tới máy tính, các nhà sản xuất đằng sau phần lớn các thiết bị điện tử của thế giới đang chuẩn bị di dời sản xuất ra khỏi Trung Quốc để đến những địa điểm như Đông Âu, Mexico và Đông Nam Á.

Chủ tịch của Foxconn Technology Group, ông Terry Gou đã bắt đầu rục rịch chuẩn bị khi ông mở ra một nhà máy sản xuất màn hình trị giá 10 tỷ USD ngay trong trung tâm nước Mỹ, một động thái như thể đã được báo trước. Khi mà căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới leo thang, các đồng nghiệp Đài Loan của ông đã lên kế hoạch chuyển sản xuất ra nước ngoài hoặc tạo ra các phương án dự phòng.

Các tập đoàn lớn nhất Đài Loan tạo thành một liên kết quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Họ lắp ráp các thiết bị từ các cơ sở sản xuất của Trung Quốc như HP Inc. và Dell, sau đó dán nhãn hiệu của họ lên các sản phẩm. Trong tuần vừa qua, nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp, bao gồm cả các giám đốc điều hành của Pegatron Corp và Inventec Corp. đã tuyên bố rằng họ đã tìm ra được cách để giảm thiểu tác động của một cuộc chiến thương mại. Mặc dù Donald Trump chưa đả động đến các thiết bị điện tử tiêu dùng, họ sợ rằng họ sẽ nằm trong 200 tỷ USD hàng hoá Trung Quốc mà bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các chính sách của Trump, từ đó xoá bỏ đi lợi nhuận mỏng manh mà họ hiện có.

Liao Syh-Jang, giám đốc điều hành của nhà sản xuất iPhone Pegatron cho hay: "Chúng tôi đã khởi động một cơ chế để giảm rủi ro của chúng tôi từ những tranh chấp thương mại." Trong thời gian ngắn hạn, họ có thể sẽ bổ sung thêm sức tải tại Cộng hoà Séc, Mexico và ở quê nhà. Trong thời gian dài hạn hơn, công ty sẽ mở ra những cửa tiệm tại Ấn Độ và Đông Nam Á, theo giám đốc tài chính Charles bổ sung.

Sáu nhà sản xuất thiết bị điện tử lớn nhất của Đài Loan, bao gồm Compal Electronics Inc., Foxconn Hon Hai Precision Industry Co., Inventec, Pegatron, Quanta Computer Inc., và Wistron Corp đã thu về 296 tỷ USD doanh thu trong năm 2017, ngang ngửa với tổng số GDP của Pakistan. Mặc dù dữ liệu của chính phủ cho thấy các khoản đầu tư của các công ty Đài Loan tại Trung Quốc đã đạt đỉnh điểm vào năm 2010, họ vẫn giữ một sự hiện diện ghê gớm: 15 trong số 20 nhà xuất khẩu lớn nhất của các nước châu Á sang Mỹ trong năm 2016 đều có bắt nguồn từ Đài Loan.  Mỗi công ty trong số đó là 15 công ty con của 6 nhà sản xuất hợp đồng.

Động thái sắp tới của họ cho thấy một xu hướng nhanh chóng trong những năm gần đây. Chi phí lao động gia tăng khiến cho nhiều người phải cân nhắc những lựa chọn thay thế, bao gồm thiết lập các cơ sở với quy mô nhỏ hơn ở nơi khác để tiến gần tới thị trường trong khu vực. Giờ đây, những cơ sở này trở thành những căn cứ để mở rộng.

Wu Chung-shu, chủ tịch của Viện nghiên cứu kinh tế Chung-Hua cho biết; "Việc đa dạng hoá sản phẩm sẽ là rất quan trọng đối với các công ty Đài Loan, khi mà tranh chấp thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ không mất đi một sớm một chiều."

Những công ty khác mà đang chuẩn bị cho bước ngoặt này có Inventec, một nhà cung cấp quan trọng của Apple, và ngoài ra còn có Quanta và Compal. Hai hãng Quanta và Compal sản xuất laptop cho các thương hiệu lớn của thế giới. Họ cho biết họ có thể bổ sung sức tải cho các cơ sở không phải của Trung Quốc khi cần thiết.

Phó chủ tịch của Compal, ông Ray Chen cho biết việc lắp ráp laptop bên ngoài Trung Quốc có thể tốn ít nhất thêm 3% cho mỗi sản phẩm. Tuy nhiên, giải pháp thay thế không hợp lý cho lắm: do tỷ suất lợi nhuận gộp của công ty chỉ trên 3% có một chút vào quý trước. Mức lợi nhuận mỏng manh này có thể bị thuế quan xoá sạch. Đó cũng là một hiện trạng trong toàn ngành. Đối thủ Quanta có tỷ suất lợi nhuận gộp chỉ khoảng 4,5%.

Giám đốc điều hành của Inventec, ông David Ho chia sẻ với nhà phân tích: "Chúng tôi đang thực hiện các bước điều chỉnh để nếu thuế quan mới cho 200 tỷ USD hàng xuất khẩu Trung Quốc có đánh vào đi chăng nữa, chúng tôi vẫn sẽ có thể giảm thiểu được thiệt hại." Hiện tại David Ho đang giám sát đơn vị sản xuất AirPods và HomePods, cũng như các sản phẩm loa thông minh của Sonos Inc.

Tuy nhiên, nhiều kế hoạch dự phòng này vẫn chưa được hoàn thiện, và các giám đốc điều hành rất thận trọng với cam kết này, nhất là khi có những thách thức trong việc di dời sản xuất vĩnh viễn, cả về mặt hậu cần và chính trị. Nhiều công ty Đài Loan không muốn kích động Trung Quốc. Và hiện cũng có ít dấu hiệu cho thấy sẽ có một cuộc di cư toàn diện. Ông Ho cho biết Inventec còn bổ sung thêm ít nhất 1 cơ sở mới tại Trung Quốc mà sẽ bắt đầu sản xuất vào năm tới.

Tuy nhiên, những động thái của Donald Trump không khiến nhiều người phải đau đầu suy nghĩ. Chủ tịch của Quanta, ông Barry Lam cho biết công ty của ông sẽ tăng cường sản xuất ở California và Tennessee hoặc ở Đức. Chen từ Compal cho biết họ cũng sẽ làm điều tương tự tại Mexico, Ba Lan, Đài Loan hoặc Việt Nam.

Tham khảo Bloomberg