Cầy Mangut: Loài động vật kỳ lạ, sống nhờ 'chiến tranh'

Cầy mangut dải và cầy mangut lùn sống trong các nhóm gia đình xã hội trải khắp châu Phi, thường săn bắt côn trùng, thằn lằn và thậm chí cả rắn. Tuy nhỏ bé với chiều dài chỉ từ 30–45 cm, những loài này được biết đến là những kẻ săn mồi mạnh mẽ và cực kỳ hiếu chiến.

"Chúng xây dựng toàn bộ xã hội dựa trên hành vi hiếu chiến", Michael Cant từ Đại học Exeter, Vương quốc Anh, chia sẻ.

Các nhóm cầy mangut thường xuyên xảy ra xung đột nội bộ, từ việc trục xuất các thành viên, giết trẻ sơ sinh, đến cả hành vi ăn thịt đồng loại. Những hành vi bạo lực này không chỉ diễn ra trong nội bộ nhóm mà còn giữa các gia đình đối địch, với các cuộc chiến diễn ra trung bình bốn lần mỗi tháng.

Theo Cant, khi một cuộc chiến bùng nổ, các nhóm đối thủ sẽ xếp thành hàng, đối đầu nhau trong những trận hỗn chiến. "Chúng tụ lại thành những quả bóng quằn quại, hỗn loạn và rít lên những tiếng kêu cao vút. Chúng tôi gọi đó là chiến tranh cầy mangut", ông nói thêm.

Nghiên cứu dài hạn từ Dự án Nghiên cứu Cầy Mangut có Dải tại Vườn quốc gia Queen Elizabeth ở Uganda cho thấy yếu tố quyết định chiến thắng trong các cuộc chiến chính là số lượng và vai trò của những con đực.

"Con đực thực hiện phần lớn các cuộc chiến và thường xuyên bị thương. Điều này ảnh hưởng lớn đến cách nuôi dạy và động lực gia đình", Cant giải thích.

Những con đực trong nhóm được ưu tiên chăm sóc hơn khi còn nhỏ, ít bị đuổi ra khỏi nhóm và có tuổi thọ dài hơn. Điều này cho thấy sự đầu tư chiến lược của cả nhóm vào các thành viên quan trọng, giúp tăng khả năng chiến thắng trong các cuộc chiến.

Tác động tích cực bất ngờ từ chiến tranh

Mặc dù bản chất bạo lực của cầy mangut gây ấn tượng mạnh, nhưng các nghiên cứu cũng tiết lộ một hệ quả bất ngờ: tỷ lệ sống sót của chó con tăng cao khi các nhóm đối đầu thường xuyên xảy ra xung đột.

Một nghiên cứu từ Đại học Bristol cho thấy khi nguy cơ xung đột tăng, các con trưởng thành trong nhóm sẽ gia tăng cảnh giác, không chỉ để bảo vệ nhóm khỏi kẻ thù mà còn chống lại các mối đe dọa từ kẻ săn mồi.

"Hành vi canh gác không chỉ nhằm theo dõi đối thủ mà còn giúp phát hiện các mối đe dọa khác, qua đó giữ an toàn cho những con non," Giáo sư Andy Radford nhận định.

Không giống như nhiều loài khác, cầy mangut có cấu trúc gia đình đặc biệt. Tất cả các con cái trong nhóm đều sinh sản và sinh con cùng lúc. Điều này tạo ra một mạng lưới hỗ trợ chung, trong đó các con cái cùng nhau nuôi dưỡng và bảo vệ chó con.

Ngoài ra, cầy mangut dải còn nổi tiếng với những mối quan hệ "bạn bè" bất ngờ với các loài động vật khác như lợn rừng. Đặc điểm này khiến chúng trở thành nguồn cảm hứng trong văn hóa dân gian Anh, với những câu chuyện về khả năng "nói nhiều ngôn ngữ" độc đáo.

Dù nhỏ bé, cầy mangut thể hiện một cuộc sống đầy màu sắc, được định hình bởi các trận chiến khốc liệt và sự phức tạp trong mối quan hệ gia đình. Qua nghiên cứu, loài này mang đến cái nhìn sâu sắc về cách bạo lực và sự đoàn kết đồng thời góp phần định hình hành vi và sự sống còn trong thế giới tự nhiên.

Cầy mangut, dù đáng sợ hay hấp dẫn, vẫn là biểu tượng cho sự đa dạng và kỳ lạ trong tự nhiên, nơi mà ngay cả "chiến tranh" cũng có thể mang đến những bài học bất ngờ về sự sống còn.