CEO VinAI Research Bùi Hải Hưng: "6 năm trước, quyết định rời Google Deepmind về Việt Nam xây dựng phòng nghiên cứu AI là rủi ro sự nghiệp lớn đối với tôi"

Trong khuôn khổ Hội nghị Quốc tế về Trí tuệ Nhân tạo và Bán dẫn (AISC) 2025 được tổ chức bởi Aitomactic, Hoa Kỳ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), vào sáng ngày 13/3 đã diễn ra Hội thảo với chủ đề: Sự hội tụ của bán dẫn và trí tuệ nhân tạo: Yếu tố đột phá tạo ra chu kỳ cơ hội mới".

Phát biểu mở đầu Hội thảo, ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) khẳng định, trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới sáng tạo không còn là một sự lựa chọn mà đã trở thành yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nhận thức rõ cơ hội, tiềm năng của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đối với việc đưa Việt Nam phát triển vươn mình trong Kỷ nguyên mới, Việt Nam đã có nhiều chính sách thúc đẩy lĩnh vực này, và mới đây nhất, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo thông tin thêm, thực hiện nhiệm vụ là cơ quan quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng và Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết 57, Bộ Khoa học và Công nghệ đang gấp rút hoàn thiện Dự thảo sửa đổi Luật Khoa học và Công nghệ với nhiều cơ chế, chính sách đột phá nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo, trong đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Đồng thời, đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhất là trong hoạt động quản lý nhà nước; nâng cao tính minh bạch, đạo đức và liêm chính trong hoạt động khoa học và công nghệ.

Dự thảo luật cũng sẽ ban hành các chính sách mới thông qua các quy định cụ thể, tạo cơ sở pháp lý để phát triển nhanh, bền vững khoa học công nghệ, bắt kịp với sự phát triển của thế giới. Đồng thời, mở rộng phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Luật sang khu vực ngoài công lập để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, đóng góp ngày càng hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội, góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

"Với sự hỗ trợ mạnh mẽ, sự điều hành quyết liệt từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự tâm huyết của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đối với hoạt động thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, các chính sách đổi mới sáng tạo đang được hoàn thiện, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo", Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhấn mạnh.

Đôi khi sự thiếu hụt về nguồn lực đã thúc đẩy con người phải thông minh

Cũng trong khuôn khổ hội thảo, ông Bùi Hải Hưng, Giám đốc Viện Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo VinAI cũng đã có những chia sẻ về tiềm năng phát triển AI tại Việt Nam. Mở đầu bài tham luận, ông Hưng cho biết, trong suốt một thời gian dài, khả năng tính toán cũng như hiệu suất của AI ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn. Kéo theo đó những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của AI như tài nguyên, dữ liệu ngày càng tiêu tốn nhiều hơn, đồng nghĩa với việc chi phí để phát triển AI ngày càng tốn kém hơn.

"Vậy nếu như chúng ta không có đủ tài nguyên thì sao?", ông Hưng đặt câu hỏi.

Tuy nhiên, ông Hưng cho biết, khoảnh khắc DeepSeek xuất hiện đã cho mọi người nhận ra nhiều điều. Bài học quan trọng nhất đó là cách Trung Quốc đối mặt với sự thiếu hụt về nguồn lực.

"Đôi khi sự thiếu hụt về nguồn lực đã thúc đẩy con người phải thông minh, linh hoạt hơn. Chính những lúc khó khăn, thiếu thốn lại khiến chúng ta trở nên thông thái", ông Hưng nhận định.

Theo đó, lấy ví dụ về DeepSeek, vị lãnh đạo của VinAI research cho hay, mặc dù bị hạn chế về việc nhập khẩu GPU, thế nhưng Trung Quốc vẫn có thể tạo ra một công cụ có hiệu quả vượt trội nhưng không tốn quá nhiều tài nguyên. Bên cạnh đó, chi phí để xây dựng DeepSeek chỉ khoảng hơn 5 triệu USD, trong khi bình thường tốn hơn 1 tỷ USD. Đáng chú ý, DeepSeek được xây dựng bởi đội ngũ nhân tài hoàn toàn là người bản địa.

"Quay trở lại Việt Nam, nguồn lực của chúng ta còn hạn chế hơn rất nhiều", ông Hưng cho biết.

Nhắc lại về thời điểm bản thân quyết định dừng công việc ở Google DeepMind để quay lại Việt Nam vào 6 năm trước để xây dựng một phòng nghiên cứu AI, ông Hưng cho biết 'quyết định này là rủi ro sự nghiệp lớn đối với bản thân vào thời điểm đó', khiến các đồng nghiệp rất ngạc nhiên. Vào lúc đó, ông thấy rằng Việt Nam có đủ nhân tài, đủ cơ hội. Tuy nhiên, ngay lập tức ông đã gặp phải những thách thức do thiếu nguồn lực.

"Ở Việt Nam khác hoàn toàn so với Sillicon Valley. Nhưng rất nhanh sau đó, tôi cũng nhận ra rằng có lẽ đây cũng là thời điểm tốt để biến những hạn chế về nguồn lực trở thành chất xúc tác cho lĩnh vực đổi mới sáng tạo ở Việt Nam", ông Hưng chia sẻ.

"Chính trong bối cảnh đó, chúng tôi mong muốn tạo ra những sản phẩm có thể giúp mọi người tiếp cận với AI dễ dàng hơn với chi phí hợp lý hơn. Để làm được điều này, chúng ta nhất định phải giải quyết được vấn đề về nhân lực", ông Hưng nói thêm.

Và trong 2 năm đầu, VinAI đã cố gắng tuyển dụng đội ngũ nhân tài Việt Nam tốt nhất. Kết quả, đến thời điểm hiện tại, công ty đã đào tạo được hơn 100 cư dân AI thông qua chương trình cư trú AI. Bên cạnh đó, theo một báo cáo từ năm 2022 về top 20 trung tâm R&D lab, thì VinAI đã đứng trong top 20 tính theo số bài nghiên cứu.

"Mọi phát minh đều xuất phát từ nhu cầu thiết yếu. Ở Việt Nam, nhu cầu thiết yếu nhất là giải quyết được vấn đề nguồn lực. Đây là kim chỉ nam làm việc của chúng tôi", nhà sáng lập VinAI chia sẻ.

Trông quá trình hiện thực hoá mục tiêu giúp mọi người tiếp cận với AI dễ dàng, ông Hưng đã chỉ ra hai thách thức mà các chuyên gia ở VinAI phải đối mặt đó là giải quyết vấn đề về quyền riêng tư và vấn đề về hiệu suất.

Đối với các vấn đề về quyền riêng tư, VinAI đã xây trợ lý cá nhân AI ảo có thể hoạt động trên thiết bị cá nhân

"Đây giống như một lớp lọc đảm bảo quyền riêng tư của người dùng", ông Hưng cho biết.

Liên quan đến vấn đề về hiệu suất, ông Hưng cho rằng, nếu chúng ta có thể biến những mô hình nền tảng trở nên nhỏ gọn hơn nhưng có hiệu năng cao hơn thì chúng ta sẽ có những thị trường tiềm năng ngay trước mắt.

Nhìn thấy được điều đó, vào tháng 12/2023, VinAI đã chính thức ra mắt PhởGPT, một mô hình AI LLM chạy trên tiếng Việt.

"PhởGPT được ra mắt ngay trước 1 ngày Google ra mắt công cụ Gemeni. Đây là một điều rất đáng tự hào. Điều này chứng minh rằng Việt Nam có thể làm được nhiều điều", ông Hưng cho hay.