ChatGPT trở thành cơn ác mộng đáng sợ với Meta, vì đang cướp đi nguồn sống của Facebook suốt 20 năm qua

Trong khi nhiều người cho rằng OpenAI đang cạnh tranh với Google trong lĩnh vực tìm kiếm hay với Microsoft trong lĩnh vực năng suất, thì thực tế, công ty khiến Meta – chủ sở hữu Facebook và Instagram – lo lắng nhất mới chính là ChatGPT. Mối đe dọa này không nằm ở chất lượng mô hình ngôn ngữ hay khả năng tạo nội dung, mà ở một yếu tố căn bản hơn: thời gian người dùng dành cho nó.

Theo dữ liệu mới nhất, ChatGPT hiện có khoảng 125 triệu người dùng hoạt động mỗi ngày, với thời lượng trung bình một phiên lên đến 14 phút – một con số đủ để làm “bốc hơi” hàng tỷ phút tương tác từng thuộc về Facebook, Instagram hay Threads. Trong tháng 5/2025, lượng truy cập ChatGPT đạt 5,2 tỷ lượt, chỉ còn cách Instagram vài bước với 7,5 tỷ lượt.

Người dùng ChatGPT gửi khoảng 2,5 tỷ yêu cầu mỗi ngày, và OpenAI đặt mục tiêu chạm mốc 1 tỷ người dùng vào cuối năm 2025. Với mức độ tương tác sâu như vậy, ChatGPT đang dần trở thành “một Facebook kiểu mới”, nơi người ta trò chuyện, tìm lời khuyên, chia sẻ cảm xúc – nhưng không hề có quảng cáo.

Đây chính là điều khiến Meta lo sợ. Hệ sinh thái của Meta được nuôi sống bằng thời gian chú ý: người dùng ở lại càng lâu, xem càng nhiều bài đăng và bình luận, doanh thu quảng cáo càng tăng. Chỉ riêng năm 2024, Meta kiếm được khoảng 160 tỷ USD từ quảng cáo, trong đó riêng Instagram dự kiến mang về 32 tỷ USD tại thị trường Mỹ vào năm 2025.

Mỗi USD này đều phụ thuộc vào một nguyên tắc đơn giản: người dùng phải tương tác với người thật. Nhưng ChatGPT đang phá vỡ vòng tròn đó. Khi một chatbot có thể thỏa mãn nhu cầu trò chuyện, chia sẻ hay thấu hiểu của con người – mà không cần hiển thị bất kỳ mẫu quảng cáo nào – toàn bộ mô hình kinh doanh dựa trên “tương tác xã hội” của Facebook trở nên mong manh.

Không chỉ dừng ở việc trả lời câu hỏi, ChatGPT và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) hiện nay có khả năng xây dựng mối quan hệ 1:1 với từng người dùng, ghi nhớ lịch sử trò chuyện, hiểu cảm xúc, thậm chí đóng vai như một người bạn tri kỷ.

Các nghiên cứu về chatbot như Replika cho thấy nhiều người hình thành mối gắn bó cảm xúc thật sự với AI – một dạng quan hệ “ảo mà thật”. Những phiên bản mới hơn như Tolans thậm chí còn định hướng mối quan hệ này theo hướng “lành mạnh”, nhưng cốt lõi vẫn là: AI luôn sẵn sàng lắng nghe, không bao giờ mệt mỏi và không bao giờ phản đối trừ khi được yêu cầu.

Khác với mạng xã hội truyền thống – nơi người dùng nhìn thấy bản thân thông qua phản ứng của người khác – ChatGPT tạo ra một tấm gương phản chiếu trực tiếp, nơi mỗi câu trả lời đều được cá nhân hóa tức thì. Chính điều này khiến nó trở thành một “người bạn đồng hành AI” có thể giữ chân người dùng lâu hơn bất kỳ nền tảng nào.

Và với Meta, đó là cơn ác mộng: chỉ cần một phần nhỏ trong số 3,3 tỷ người dùng hằng ngày của họ chuyển sang tương tác sâu với ChatGPT, doanh thu quảng cáo sẽ lập tức sụt giảm tương ứng, vì mỗi phút mất đi là một phút không thể bán quảng cáo.

Điều đáng chú ý là OpenAI hiện thu khoảng 70% doanh thu – tương đương 13 tỷ USD – trực tiếp từ người tiêu dùng chứ không phải doanh nghiệp. Đội ngũ nhân sự của hãng cũng mang hơi hướng “Facebook thu nhỏ”: hơn 600 nhân viên, chiếm khoảng 20% tổng số, từng làm việc cho Meta.

Sự kết hợp giữa kinh nghiệm xây dựng nền tảng xã hội và công nghệ AI tạo ra một hướng đi mới: ChatGPT không chỉ là công cụ, mà đang trở thành một nền tảng giao tiếp xã hội cá nhân hóa, nơi con người dành thời gian, cảm xúc và sự chú ý – những thứ từng là “lãnh địa độc quyền” của Meta.

Với Meta, đây không còn là một cuộc đua công nghệ mà là cuộc chiến sinh tồn. Khi người dùng bắt đầu tìm đến AI để trò chuyện, tâm sự và kết nối, thế giới mạng xã hội truyền thống đang đối mặt với thách thức lớn nhất kể từ khi ra đời. Và điều trớ trêu là, thứ có thể “hủy diệt” mô hình kinh doanh của Facebook lại không phải một nền tảng xã hội mới – mà là một ô chat nhỏ mang tên ChatGPT.