Chi phiếu của Trung Quốc thời xưa được làm từ giấy, tại sao không ai dám làm giả?

Trong suốt lịch sử dài của mình, Trung Quốc đã phát triển nhiều phương pháp để chống lại vấn nạn tiền giả, bảo vệ giá trị và uy tín của hệ thống tiền tệ quốc gia. Từ thời Tống đến thời Thanh, các triều đại đã sử dụng những biện pháp nghiêm ngặt, từ pháp luật đến kỹ thuật, nhằm đối phó với những kẻ làm tiền giả.

Một trong những biện pháp cơ bản mà các triều đại Trung Quốc cổ đại sử dụng để chống lại việc làm tiền giả là áp dụng những điều luật nghiêm khắc. Ban đầu, các quy định về việc làm tiền giả vẫn còn sơ sài và chưa được chặt chẽ. Ví dụ, trong những năm đầu triều đại Bắc Tống, các luật lệ liên quan đến việc làm tiền giả chưa thực sự rõ ràng và hiệu quả. Tuy nhiên, đến năm Sùng Ninh thứ ba (1104), Bắc Tống đã chính thức ban hành luật cấm tư nhân làm giả tiền xu, với hình phạt là 4 năm lưu đày.

Nhà Nam Tống, sau khi thành lập, đã siết chặt hơn nữa luật pháp chống tiền giả. Năm Thiệu Hưng thứ 32 (1162), Nam Tống ban hành "Ngụy Hội Tử Pháp" với các quy định rõ ràng về việc trừng phạt những người làm giả tiền giấy. Các hình phạt nghiêm khắc này tiếp tục được áp dụng trong các triều đại sau đó như nhà Nguyên, nhà Minh và nhà Thanh.

Theo đó, Nguyên không chỉ quy định hình phạt tử hình cho những kẻ làm giả tiền giấy mà còn in dòng chữ "Kẻ làm giả sẽ bị tử hình" trên các tờ tiền giấy để cảnh báo. Nhà Minh còn khắc nghiệt hơn khi không chỉ tử hình những kẻ làm giả mà còn trao thưởng hậu hĩnh cho người tố cáo. Thậm chí, tài sản của kẻ làm giả sẽ được chuyển giao cho người báo cáo. Đến thời nhà Thanh, hình phạt lại càng khắc nghiệt hơn nữa khi không chỉ những kẻ làm giả bị tử hình, mà ngay cả các thành viên gia đình hoặc họ hàng cũng bị liên lụy, nhiều trong số đó sẽ bị đày đi làm lính.

Ngoài biện pháp pháp luật, các triều đại Trung Quốc cổ đại còn áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn tiền giả. Một trong những điều cơ bản nhất là kiểm soát chặt chẽ vật liệu in ấn. Tiền giấy thời nhà Tống được làm từ "giấy mịn" đặc biệt sản xuất ở Tứ Xuyên, loại giấy trắng và mịn này trở thành đặc trưng riêng của tiền giấy nhà Tống. Loại giấy này còn được gọi là "Giấy Tứ Xuyên" và chỉ được phép sử dụng để in tiền. Việc kiểm soát này được thực hiện rất nghiêm ngặt, theo ghi chép của "Tống Hình Thống", tư nhân bị cấm sử dụng loại giấy này, và nếu vi phạm sẽ bị xử tử. Điều này giúp ngăn chặn việc làm giả từ nguồn.

Một biện pháp khác để chống lại tiền giả là sử dụng các hình chạm khắc vi mô phức tạp trên bề mặt tiền giấy. Các chi tiết này thường bao gồm các tác phẩm văn học nổi tiếng hoặc các văn bản cổ điển được khắc với kỹ thuật tinh xảo. Ví dụ, tiền giấy thời nhà Tống có thể in các đoạn văn như "Lan Đình Tự" của Vương Hy Chi hay "Trị Gia Cách Ngôn" của Chu Bá Lư. Các họa tiết trên tiền giấy cũng phải được xem xét kỹ lưỡng, từ hình ảnh nhà cửa, ký tự đến hình rồng in trên tiền giấy nhà Thanh. Những chi tiết này rất khó để sao chép nếu không có tay nghề điêu luyện, tạo ra một lớp bảo vệ mạnh mẽ chống lại tiền giả.

Mặc dù các biện pháp kỹ thuật có thể giúp ngăn chặn phần nào việc làm giả, nhưng khi đối mặt với những bậc thầy làm giả tài ba, những biện pháp này đôi khi vẫn có thể bị sao chép một cách hoàn hảo. Cuối thời nhà Nguyên và đầu thời nhà Minh, một số bậc thầy làm giả đã có thể tạo ra những tờ tiền giả không thể phân biệt được với tiền thật, gây ra sự hoang mang trên thị trường. Để đối phó với tình hình này, các triều đại đã phát triển công nghệ dấu chữ ký. Công nghệ này xuất hiện từ thời Bắc Tống và chủ yếu được dùng để lưu hành tiền giấy.

Ở khu vực Tây Nam Trung Quốc thời Bắc Tống, đã xuất hiện các "cửa hàng giấy bạc" giữ số tiền lớn cho thương gia. Người gửi tiền có thể rút tiền bằng cách sử dụng giấy bạc có in "dấu và chữ ký" làm bằng chứng. Những dấu chữ ký này là mẫu đặc biệt hoặc chữ ký đặc biệt ẩn trên tờ tiền, rất khó để sao chép và có uy tín lâu dài. Đến giữa thời nhà Thanh, công nghệ "chữ ký in dấu" đã được sử dụng rộng rãi, không chỉ trong việc phát hành tiền giấy mà còn ở các giao dịch thương mại và tài chính.

Cuộc chiến chống tiền giả của các triều đại Trung Quốc cổ đại đã cho thấy sự phát triển và tiến bộ vượt bậc về cả mặt pháp luật và kỹ thuật. Từ việc áp dụng các biện pháp pháp luật nghiêm khắc đến việc kiểm soát chặt chẽ vật liệu in ấn và sử dụng các công nghệ tinh xảo như hình khắc vi mô và dấu chữ ký, các triều đại Trung Quốc cổ đại đã xây dựng một hệ thống phòng thủ mạnh mẽ chống lại vấn nạn tiền giả. Những biện pháp này không chỉ bảo vệ giá trị của đồng tiền mà còn duy trì sự ổn định của nền kinh tế và niềm tin của người dân vào hệ thống tiền tệ quốc gia.