Chuột nhà - Bạn đồng hành đặc biệt của người Viking

Trong khoảng thời gian giữa thế kỷ 8 - 10, người Viking thám hiểm và bành trướng đến các khu vực Greenland, Iceland và Newfoundland. Một cuộc nghiên cứu mới đây cho thấy những người khét tiếng hung bạo này mang theo họ một số “kẻ đi nhờ”: chuột nhà.

 

Theo một cuộc phân tích di truyền loài vật nhỏ bé này, người Viking dường như đã mang theo chuột nhà khi họ đến Iceland và Greenland. Hậu duệ của những con chuột thời Viking này vẫn còn được tìm thấy ở Iceland, dù chuột ở Greenland đã bị tuyệt chủng và bị thay thế bởi những “em họ” có xuất xứ từ Đan Mạch. Chuyên gia Eleanor Jones thuộc Đại học York (Anh) và Đại học Uppsala (Thụy Điển) cho biết: “Lịch sử định cư của con người trong 1.000 năm qua được phản ánh trong chuỗi ADN ty thể di truyền của chuột. Chúng tôi có thể sắp xếp mô hình dân số con người tương ứng với mô hình của loài chuột nhà”.

 

 

Từ cuối thế kỷ 8 đến thế kỷ 10. người Viking thiết lập các thuộc địa ở Scotland, các đảo của Scotland, Ireland, đảo Man, cho đến tận quần đảo Faroe, Iceland, Greenland, Newfoundland. Như nhiều nhà thám hiểm khác, người Viking mang theo gia súc trong các cuộc chinh phục của họ. Trong những chuyến đi như thế, việc có những khách “lậu vé” là điều khó tránh khỏi. Nhóm nghiên cứu, vốn quy tụ các chuyên gia đến từ Iceland, Đan Mạch, Mỹ đã tiến hành thử nghiệm di truyền trên chuột hiện đại ở Iceland, Greenland và vùng đất Newfoundland vốn được cho là do người Viking khám phá. Họ cũng thử nghiệm những mẩu xương chuột cổ được tìm thấy tại các di chỉ khảo cổ ở Greenland và Iceland.

 

 

Bà Jones và các cộng sự nhận thấy phân loài chuột nhà Mus musculus domesticus xuất hiện ở Iceland từ Na Uy hoặc quần đảo Anh trong thế kỷ 10, phù hợp với thời kỳ người Viking đặt chân đến đó. Từ đó, người Viking và các con chuột của họ đi đến Greenland. Ngày nay, những hậu duệ của chuột Viking vẫn hiện diện ở Iceland. Nhưng vì những lý do chưa thể xác định được, chuột Mus musculus domesticus sau đó bị tuyệt chủng ở Greenland. Ngày nay, chuột ở Greenland là Mus musculus muscularis, một phân loài có thể đến từ Đan Mạch trong các cuộc thám hiểm sau năm 1500, hoặc muộn hơn nữa là sau khi quốc gia Bắc Âu xâm chiếm Greenland vào thập niên 1700.

 

 

Các nhà nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng chuột Viking ở Newfoundland, dù có thể có một khu định cư của người Viking tại đó vào năm 1.000. Theo báo cáo được công bố trên chuyên san BMC Evolutionary Biology số mới nhất, các chuyên gia cho rằng có thể người Viking đã vô tình đem chuột đến khu vực này, nhưng chúng đã bị tuyệt chủng khi họ tiếp tục cuộc chinh phục, trong khi mô hình định cư du mục của thổ dân bản địa không cung cấp cho chuột nhà môi trường sống thích hợp. Chuột ở Newfoundland ngày nay là một phân loài vốn đã phát tán khắp thế giới suốt thập niên 1700 trên các tàu buồm Anh.