Chuyện về kỳ lân công nghệ đầu tiên của Singapore

Forrest Li, đồng sáng lập kiêm CEO, hiện là người giầu nhất quốc đảo Sư Tử với tài sản 18,5 tỷ USD. Cùng với ông Li, hai đồng sáng lập khác là Gang Ye và David Chen cũng ghi nhận tài sản tăng mạnh khi cổ phiếu Sea tăng 67% trong năm nay.

Từ Trung Quốc tới Singapore

Ba nhà sáng lập Sea đều đến từ Trung Quốc. Chen và Ye đến Singapore ở tuổi teen theo chương trình học bổng của chính phủ Singapore nhằm thu hút nhân tài ngoại quốc. Chen học kỹ sư máy tính tại Đại học Quốc gia Singapore, còn Ye học Học viện Hwa Chong và Cao đẳng Raffles Junior. Sau đó, ông lấy bằng cử nhân khoa học máy tính và kinh tế tại Đại học Carnegie Mellon (Mỹ).

Mặt khác, Li có bằng kỹ sư Đại học Giao thông Thượng Hải. Sau đó, ông làm việc tại Motorola và Corning cơ sở Trung Quốc, đồng thời học MBA tại Stanford. Bạn gái của ông (nay là vợ) cũng học cùng trường. Khi tham dự lễ tốt nghiệp của bạn gái năm 2005, cố nhà sáng lập Apple Steve Jobs là diễn giả và ghi dấu ấn bằng bài phát biểu vô cùng nổi tiếng, hối thúc mọi người “hãy luôn khát khao, hãy luôn khờ dại”. Những chữ này in sâu vào tâm trí Li và là cảm hứng để theo đuổi giấc mơ của mình.

Sau khi hoàn thành MBA, Li cùng vợ đến Singapore. Ông làm việc cho bộ phận kỹ thuật số của MTV Network trong 9 tháng trước khi mở GG Game, startup phát triển game một người chơi. Dù GG Game không “thọ”, nó giúp Li huy động được khoảng 1 triệu USD để chuộc lỗi. Ông thành lập Garena năm 2009 cùng với Chen và Ye. Garena là nhà phát triển game trực tuyến hàng đầu với dấu ấn tại hơn 130 thị trường. Một trong các game nổi nhất của Garena là Free Fire, đạt 100 triệu người chơi hàng ngày vào quý II/2020. Bên cạnh đó, Garena cũng độc quyền phát hành game từ các đối tác toàn cầu, tổ chức sự kiện esport, từ giải đấu cấp quốc gia đến quốc tế.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2009 với TechInAsia, Li mô tả Garena đơn giản là “cộng đồng cho game thủ toàn cầu”. Thời điểm đó – năm đầu hoạt động – Garena đã có 23 triệu game thủ đến từ 210 quốc gia đăng ký. Họ nhanh chóng mở rộng nền tảng người dùng thông qua nền tảng game garena.com. “Điểm hấp dẫn nhất là mỗi lần đăng nhập, game thủ sẽ kết nối ngay lập tức với 400.000 game thủ khác cùng lúc. Họ đến từ mọi ngóc ngách trên thế giới nhưng có chung đam mê với game”, ông chia sẻ trên TechInAsia.

Theo Li, đột phá lớn của họ diễn ra vào năm 2010 khi ký hợp đồng phát hành tại Đông Nam Á với hãng Riot Games, đơn vị đứng sau tựa game League of Legends. Nó giúp Garena có lãi trong 2 năm sau và mở ra cánh cửa cơ hội cho các tựa game khác. Bằng cách này, họ cũng thu hút sự chú ý của Tencent, người nắm phần lớn cổ phần trong Riot Games.

Tháng 11/2018, Garena hợp tác với Tencent, giành quyền phát hành game di động và máy tính của Tencent tại Đông Nam Á và Đài Loan. Nhờ vậy, danh mục game của Garena như “hổ mọc thêm cánh”, tiếp tục củng cố vị thế công ty game dẫn đầu khu vực.

Từ game tới thanh toán và thương mại điện tử

Garena không muốn chỉ là một công ty bình thường mà họ đã nghĩ về con đường mở rộng kinh doanh. Họ nhìn thấy nhu cầu bức thiết trong việc phục vụ tầng lớp trung lưu Đông Nam Á do tỉ lệ tiếp cận ngân hàng đặc biệt thấp. Nhiều người trưởng thành không có tài khoản ngân hàng, chứ chưa nói tới thẻ tín dụng, do đó, nền tảng tiếp theo của họ là thanh toán.

Ra đời năm 2014, SeaMoney là nhà cung cấp dịch vụ tài chính và thanh toán kỹ thuật số với sứ mệnh cải thiện cuộc sống của cá nhân, tổ chức trong khu vực thông qua dịch vụ tài chính với sự hỗ trợ của công nghệ. Các dịch vụ của SeaMoney bao gồm ví điện tử, xử lý giao dịch, tín dụng, tài chính số… như AirPay, ShopeePay, ShopeePayLater…

Garena nhanh chóng trở thành kỳ lân công nghệ đầu tiên của Singapore và được định giá 1,2 tỷ USD vào năm 2014. Hiện tại, vốn hóa của Sea (công ty mẹ Garena) là hơn 171 tỷ USD.

Theo tờ Financial Times, Li quyết định giới thiệu nền tảng thương mại điện tử Shopee vào năm 2015 sau khi con gái của ông bày tỏ sự yêu thích với Taobao, sàn thương mại điện tử của Alibaba (Trung Quốc). Năm 2019, Shopee là một trong hai ứng dụng thương mại điện tử được dùng nhiều nhất tại Đông Nam Á, dựa trên người dùng hàng tháng. Họ cũng là website thương mại điện tử nhiều lượt truy cập nhất, theo iPrice.

Dù chậm chân hơn vài năm so với đối thủ Lazada và Tokopedia, Shopee vẫn đạt được các bước tiến thần tốc. Điều thú vị là Sea chưa sinh lời khi Shopee chịu trách nhiệm hầu hết lỗ của cả tập đoàn. Quý III/2021, Sea lỗ ròng 450,1 triệu USD, tăng mạnh so với khoản lỗ 340,8 triệu USD một năm trước đó, bất chấp doanh thu tăng 121,8% lên 2,7 tỷ USD.

Tuy nhiên, Li xem việc Shopee thua lỗ chỉ là bước đệm để mở rộng nền tảng. Ông cho biết, trong công ty, họ không xem đây là thua lỗ vì Shopee chưa phải doanh nghiệp phát triển. “Để tăng trưởng đạt tỉ lệ cao như vậy, bạn phải đầu tư trước nếu không sẽ thất bại. Quy mô rất quan trọng với thương mại điện tử”, CEO Sea chia sẻ trong cuộc phỏng vấn năm 2019 với Financial Times.

Ông cũng khẳng định Shopee sẽ lãi ngay nếu giảm chi phí bán hàng và tiếp thị, tăng hoa hồng với người bán hàng. Tuy nhiên, tăng thị phần và quy mô cả sàn là ưu tiên lớn hơn kiếm tiền.

Năm 2017, Garena đổi tên thành Sea sau vòng gọi vốn 550 triệu USD. Cái tên mới lấy cảm hứng từ khu vực Đông Nam Á, nơi công ty đang hoạt động. Nó cũng đồng nghĩa với “đại dương”, tượng trưng cho phương châm “kết nối các dấu chấm” của họ. Tháng 10 cùng năm, Sea phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) trên sàn chứng khoán New York, là kỳ lân công nghệ đầu tiên của Singapore làm điều này. Thương vụ ngay lập tức nâng định giá Sea lên 4,58 tỷ USD và là hãng công nghệ giá trị nhất Đông Nam Á. Từng có thời điểm, Sea là cổ phiếu hoạt động tốt nhất trên sàn khi tăng 880% giá trị chỉ trong 18 tháng, vượt qua cả các “ông lớn” Mỹ.

Khi dịch Covid-19 bùng phát, CEO Sea tiết lộ ông làm việc tại văn phòng 7 ngày/tuần từ tháng 4/2020 để điều hành công ty trong năm bản lề nhất. Nhu cầu game di động và mua sắm trực tuyến tăng mạnh trong đại dịch, trong khi Sea vừa được Singapore cấp phép thành lập ngân hàng số. Sea cũng tìm kiếm các thương vụ tiềm năng trong game, logistics và thương mại điện tử.

Nhiều người gọi Sea là tổng hòa giữa Tencent và Alibaba, song, nhà sáng lập Forrest Li quả quyết: “Chúng tôi học được nhiều từ những người đi tiên phong. Tuy nhiên, sau cùng, chúng tôi không cần phải là phiên bản rút gọn của họ. Chúng tôi có thể là chính mình”.