Civic Type R, Golf và xe chơi tại Việt Nam: Đắt đỏ, thiếu đất diễn nhưng vẫn đáng để mang về

Dưới đây là nội dung chương trình Trên Ghế 190 phát sóng ngày 30/10 trên HTV9.

Hôm nay chúng ta bàn về một chủ đề mà nhiều người gọi là “thị trường ngách” – xe chơi. Gần đây anh có đăng bài về Honda Civic Type R – mẫu xe mà hãng đã dừng bán và chỉ nhận 10 đơn đặt hàng cuối cùng. Sắp tới, Việt Nam cũng sẽ đón thêm Volkswagen Golf, một mẫu xe chơi khác. Anh nhìn nhận thế nào về xu hướng này?

Thị trường Việt Nam rõ ràng thiệt thòi hơn so với nước ngoài. Xe chơi vốn cần không gian vận hành lý tưởng cùng một nền văn hóa, kiến thức sử dụng xe ở mức cao. Đây không chỉ là những chiếc xe đắt tiền hay hào nhoáng, mà là sản phẩm đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ thuật và hiểu biết sâu. Vì vậy, nó trở thành một thị trường ngách, chỉ dành cho số ít người thật sự đam mê và biết cách khai thác hết giá trị của xe.

Với phần đông người dùng, xe chơi vẫn mang tính biểu tượng – họ ngưỡng mộ, trầm trồ, nhưng dừng lại ở mức “thần tượng”. Ngoài ra, tâm lý tiêu dùng ở Việt Nam thường đánh đồng “xe chơi” với “xe sang”, cho rằng bỏ vài tỷ thì nên mua BMW hay Mercedes, chứ không phải Civic Type R chẳng hạn. Chính những quan niệm đó khiến xe chơi gặp nhiều bất lợi. Không ít mẫu xe từng nổi tiếng toàn cầu, khi về Việt Nam được chào đón rầm rộ lúc ra mắt nhưng rồi nhanh chóng hạ nhiệt, chỉ để lại tiếc nuối cho người yêu xe thực thụ.

Như anh Linh vừa nói, tôi nghĩ các hãng đều hiểu rõ điều đó. Vậy vì sao họ vẫn ra mắt — là để làm thương hiệu hay còn lý do nào khác?

Ở Việt Nam, đúng như anh Việt nói, mục tiêu chính của các mẫu xe chơi là làm thương hiệu. Bởi thực tế, chúng ta có xe chơi nhưng không có chỗ để chơi. 

Tại TP HCM, trường đua Đại Nam chủ yếu cho xe máy. Ở Hà Nội thì giấc mơ F1 đã tạm gác lại. Vì thế, người dùng hầu như không có không gian trải nghiệm, xe chơi ở Việt Nam giống như “ngựa hay bị nhốt chuồng” — ít khi được dùng đến, rất lãng phí.

Anh Linh có nghĩ tới giả thuyết mà nhiều người nhắc đến không — rằng các hãng khi muốn nhập mẫu xe A thì phải kèm mẫu xe B theo cam kết nhất định? Liệu các dòng xe chơi ở Việt Nam có thuộc trường hợp đó không?

Kịch bản này đôi khi có xảy ra, nhưng thường đúng với đại lý hơn là chính hãng. Bởi để đưa một mẫu xe – đặc biệt là xe chơi – về thị trường, hãng phải đầu tư rất nhiều từ đào tạo kỹ thuật, nhân lực sửa chữa, phụ tùng cho đến cả showroom riêng. Vì vậy, họ khó mà làm kiểu “chắp vá tình huống”. 

Còn với các đại lý nhỏ, chuyện nhập trăm xe A phải kèm vài xe B thì có thể xảy ra. Nhưng theo tôi, ở Việt Nam, những mẫu như Civic Type R hay Golf R vẫn nghiêng về mục tiêu làm thương hiệu nhiều hơn.

Tôi cho rằng mỗi mẫu xe luôn có khách hàng riêng, dù phân khúc ngách đến đâu. Vậy với mẫu Volkswagen Golf sắp ra mắt, anh đánh giá thế nào, ai sẽ là người mua mẫu xe này?

Giống như Civic Type R, Golf R cũng là mẫu xe có lịch sử lâu đời trong giới mê xe toàn cầu, nhưng lại gặp rào cản về thị hiếu tại Việt Nam. 

Tôi thấy nhiều người bình luận rằng Type R dừng bán để nhường chỗ cho Prelude thể thao hơn, nhưng thực tế Type R là mẫu xe hoàn toàn khác với Civic thường — chỉ dùng chung tên gọi. Điều này tương tự nhiều mẫu Nhật và châu Âu khác: thị hiếu trong nước chưa thực sự phát triển để đón nhận xe chơi đúng nghĩa. 

Vì vậy, nhóm khách hàng chính vẫn là những người am hiểu, dân chơi xe; hoặc người sưu tầm có kỷ niệm với dòng xe đó, họ mua về và có thể bán lại sau một thời gian. Một phần nhỏ còn lại là người thật sự thích cầm lái, nhưng không nhiều.

Vậy liệu việc họ đầu tư rất nhiều cho một dòng xe ít người mua liệu có phải là sự lãng phí hay không, thưa anh?

Thật ra chi phí làm thương hiệu rất khó nói là lãng phí hay không. Lịch sử ngành ô tô đã chứng minh: những hãng tham gia đua xe hoặc có mẫu xe thể hiện được năng lực, phong cách luôn tạo ra sức hút mạnh với người tiêu dùng. Ở Việt Nam, không ít người mua xe phổ thông rồi dán tem Type R, GR, AMG hay RS chỉ để thấy xe “chất” hơn.

Chính việc mang những mẫu xe hiệu suất cao về nước, cho công chúng được nhìn tận mắt, đã là cách truyền cảm hứng hiệu quả. Nhiều người từng chỉ hâm mộ qua phim ảnh, khi được tiếp cận trực tiếp lại trở thành khách hàng tiềm năng hoặc chọn mua xe thường có phong cách tương tự. Vì thế, tôi cho rằng việc đưa xe chơi về là hướng đi hợp lý — chỉ tiếc là bản thân mẫu xe đó khi về Việt Nam chịu thiệt thòi mà thôi.

Chúng ta đồng ý với nhau các mẫu xe chơi giúp định vị thương hiệu của hãng. Vậy Volkswagen Golf sẽ đóng vai trò như thế nào đối với các sản phẩm của hãng tại Việt Nam?

Thực ra Golf R hay Golf nói chung vẫn còn khá xa lạ với phần lớn người tiêu dùng Việt Nam, chưa thể phổ biến như Civic – một cái tên đã quá quen thuộc và ăn sâu vào thị hiếu của người Việt. 

Việc đưa Golf R về nước chắc chắn sẽ cần nhiều thời gian để xây dựng hình ảnh và chứng minh giá trị, bởi người mua hiện nay trưởng thành cùng văn hóa xe Nhật, vốn ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách họ nhìn nhận xe thể thao. Trong khi đó, với xe Đức, người ta thường nghĩ ngay đến BMW, Mercedes-Benz hay Audi. Còn Volkswagen, dù là thương hiệu lớn, lại thường được nhớ đến với những mẫu xe mang tính thực dụng nhiều hơn là thể thao.

Chính vì vậy, việc để Golf hay Golf R tìm được chỗ đứng tại Việt Nam là điều không dễ dàng. Nếu có mức giá hợp lý, cùng với hệ thống dịch vụ và trải nghiệm khách hàng đủ tốt, Golf tiêu chuẩn có thể dần chinh phục tệp người dùng phổ thông.

Còn với Golf R – mẫu xe hiệu năng cao, nhóm khách hàng chủ yếu vẫn là những người thật sự am hiểu, đam mê lái, hoặc có ký ức và cảm tình với dòng xe này. Một phần trong số đó có thể đến từ thế hệ từng yêu thích Golf qua phim ảnh hay văn hóa xe châu Âu, nhưng để họ thực sự “xuống tiền” với mức giá tiền tỷ thì vẫn là thách thức không nhỏ.

Thế nên tôi cho rằng bài toán của Golf trước hết phải chinh phục thị trường phổ thông.

Vừa nãy anh có nhắc tới cụm từ “giá hợp lý”. Vậy thế nào là hợp lý đối với VW Golf?

Giống như Civic, VW Golf cũng có dải lựa chọn rất rộng – từ bản phổ thông vài trăm triệu cho đến Golf R giá vài tỷ. Vì vậy, việc xác định “điểm rơi” hợp lý về giá là cực kỳ quan trọng. Hãng cần làm sao để người mua không bị thất vọng vì trang bị quá nghèo nàn, nhưng cũng không khiến họ e dè vì mức giá quá cao. Tôi cho rằng chiến lược giá nên tập trung vào việc gia tăng sự hiện diện của Golf trên đường, giúp người dùng thấy, trải nghiệm và dần bị thuyết phục rồi cơ hội sẽ mở ra.

Nếu giá quá cao, khách hàng rất dễ chuyển sang xe Nhật hoặc xe châu Âu khác. Ví dụ, BMW 320 hiện cũng có giá cạnh tranh, lại mang hình ảnh sang trọng hơn trong mắt người trẻ. 

Volkswagen Việt Nam từng thất bại với một số mẫu xe bị định giá quá cao. Vì vậy, nếu tiếp tục xem Golf là xe chơi và đặt giá tương tự, khả năng lặp lại sai lầm là rất lớn.

Nếu được đưa ra lời khuyên cho hãng, anh sẽ nói gì?

Tôi cho rằng Volkswagen nên nhìn vào cách Honda làm. Trong số các hãng Nhật, Honda có triết lý khá giống Golf — vừa mang lại cảm giác lái phấn khích, vừa đảm bảo tính thực dụng. Civic Type R là ví dụ điển hình: mạnh mẽ nhưng vẫn có thể dùng hàng ngày. Đối với Golf, các bản hướng đến trải nghiệm lái như Golf R có thể cạnh tranh trực tiếp với Type R, còn bản thấp hơn thì đối đầu Civic tiêu chuẩn. 

Nếu tận dụng lợi thế xe châu Âu nhưng giữ mức giá không chênh quá 10%, Golf mới có cơ hội. Bởi Honda tại Việt Nam vẫn là thương hiệu quen thuộc, có uy tín và hệ thống đại lý rất mạnh.

Anh có bài đăng nói rằng “quá nuối tiếc” về việc Civic Type R chỉ nhận đặt 10 xe cuối cùng tại Việt Nam. Lý do vì sao, thưa anh?

Vì tôi lớn lên cùng giai đoạn ngành ô tô thay đổi mạnh mẽ nên có cơ hội trải qua nhiều cung bậc khác nhau. Những chiếc xe đầu tiên tôi lái tuy không quá thô sơ nhưng vẫn là số sàn, phải tự sửa, tự tinh chỉnh từng con ốc. Khi đó, đồ chơi, phụ tùng độ rất hiếm, phải tìm cách mang từ nước ngoài về, nghĩ lại thấy cũng kỳ công. Nhưng chính quá trình đó tạo nên sợi dây gắn bó đặc biệt giữa người lái và chiếc xe — nó giống như một tác phẩm mình tự tay tạo nên, chứa đựng cảm xúc cá nhân. Và Civic Type R là một mẫu xe như vậy. 

Tuy nhiên, trong bối cảnh giao thông ngày càng chật chội, chi phí vận hành cao, tiêu chuẩn khí thải khắt khe, những mẫu xe như vậy dần mất chỗ đứng. Người chơi xe thế hệ cũ bận rộn hơn, còn thế hệ mới lại ưu tiên công nghệ, tiện nghi và màn hình cảm ứng. Có lẽ vì thế Honda chọn hướng đi mới, thay thế Type R bằng Prelude – vẫn mang DNA thể thao, nhưng khó có thể tái hiện trọn vẹn cảm xúc của một chiếc Type R số sàn từng gắn bó suốt nhiều năm.

Cảm ơn anh Linh rất nhiều.

Chương trình Trên Ghế được phối hợp thực hiện bởi Đài Phát thanh và Truyền Hình TP Hồ Chí Minh & Công ty Cổ Phần VCCorp; đơn vị hợp tác thực hiện AutoPro; đơn vị khai thác thương mại AdWheel.

Chương trình được phát sóng trên HTV9 lúc 18h10 từ thứ 2 đến thứ 7 và phát lại lúc 20h00 trên đa nền tảng VCCorp.