Cổ phiếu GPU nội địa tăng gấp 7-8 lần, còn GPU H200 bị hờ hững, có phải kỷ nguyên NVIDIA tại Trung Quốc đã hết?

Trong khi chính phủ Mỹ đang cân nhắc cho phép NVIDIA bán chip trí tuệ nhân tạo H200 cho Trung Quốc, nhà đầu tư Trung Quốc lại đang đổ tiền vào các công ty sản xuất GPU nội địa với mức độ nhiệt tình chưa từng thấy. Cổ phiếu của MetaX Integrated Circuits tăng vọt 693% trong phiên giao dịch đầu tiên hôm Thứ Tư, trong khi Moore Threads Technology đã tăng hơn 400% khi ra mắt hai tuần trước. Sự tương phản này đặt ra câu hỏi: Liệu kỷ nguyên thống trị của NVIDIA tại thị trường Trung Quốc đã đến hồi kết thúc?

MetaX, công ty được thành lập bởi các cựu kỹ sư AMD, đã huy động 4,2 tỷ nhân dân tệ (596 triệu USD) từ đợt IPO. Cổ phiếu đóng cửa ở mức 829,9 nhân dân tệ, đưa vốn hóa thị trường lên 47 tỷ USD. Đợt IPO được nhà đầu tư bán lẻ đăng ký quá mức gần 3.000 lần, cho thấy sự khao khát tìm kiếm cổ phiếu công nghệ nội địa.

Moore Threads - thường được gọi là "NVIDIA của Trung Quốc" - cũng ghi nhận màn ra mắt tương tự với cổ phiếu tăng gấp năm lần trong ngày đầu tiên sau khi huy động 8 tỷ nhân dân tệ. Đợt IPO được đăng ký quá mức 4.000 lần với tỷ lệ phân bổ cuối cùng chỉ 0,036%.

Trong khi đó, thái độ của Trung Quốc với chip H200 của NVIDIA lại hoàn toàn trái ngược. Cuối tháng 11, Reuters đưa tin chính phủ Mỹ đang cân nhắc cho phép NVIDIA bán chip AI H200 cho Trung Quốc. Tuy nhiên, CEO Jensen Huang thừa nhận ông không chắc chắn về lập trường của Bắc Kinh. "Chúng tôi không biết. Chúng tôi không có thông tin gì."

Thoát khỏi NVIDIA

Sự thay đổi này phản ánh một thực tế đau đớn: thị phần của NVIDIA tại Trung Quốc đối với chip AI tiên tiến đã sụt giảm từ 95% xuống gần như bằng không, theo chính lời CEO Jensen Huang. Kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt của Mỹ cùng sự giám sát chặt chẽ từ chính phủ Trung Quốc đã tạo ra khoảng trống cho các đối thủ Trung Quốc lấp đầy.

Đây không phải sự điên cuồng của nhà đầu tư bán lẻ, mà là tín hiệu chiến lược. Trong nhiều năm, hệ thống AI của Trung Quốc chạy trên NVIDIA. Sự phụ thuộc đó giờ đây trở nên không thể chấp nhận về mặt chiến lược. Kiểm soát xuất khẩu của Mỹ buộc Trung Quốc phải xoay trục: vốn được chuyển hướng vào các nhà vô địch GPU nội địa, IPO bán dẫn được đẩy nhanh, và sức mạnh tính toán AI được tái phân loại thành cơ sở hạ tầng quốc gia cốt lõi. Đây là Trung Quốc chuyển từ "mua năng lực" sang "sở hữu năng lực".

Chen Weiliang, chủ tịch MetaX, cho biết chip C600 của công ty cung cấp hiệu suất ở giữa chip A100 và H100 của NVIDIA. C600 sẽ sản xuất hàng loạt trong nửa đầu năm 2026. Thế hệ tiếp theo C700, dựa hoàn toàn vào chuỗi cung ứng trong nước, mang lại cải thiện đáng kể để cạnh tranh với H100 và dự kiến sẵn sàng trong nửa cuối năm 2026.

"Công ty cam kết nghiên cứu phát triển độc lập, thương mại hóa và ứng dụng hàng loạt công nghệ GPU," Chen nói. "Chúng tôi sẽ đối sánh với các thương hiệu quốc tế hàng đầu để tinh chỉnh danh mục sản phẩm."

Theo Bernstein Research, năm 2024 NVIDIA và AMD nắm 66% và 5% thị trường bộ tăng tốc AI của Trung Quốc, trong khi HiSilicon của Huawei chiếm 23% và MetaX khoảng 1%. Con số này cho thấy khoảng trống khổng lồ mà các công ty Trung Quốc đang tìm cách lấp đầy.

Thị trường chip AI của Trung Quốc được dự báo tăng từ 54 tỷ USD năm 2026 lên 189 tỷ USD vào 2029. Bắc Kinh đã nói rõ nhu cầu này sẽ được đáp ứng trong nước. MetaX, Moore Threads, Biren, Enflame - đây không phải bản sao mà là thế hệ đầu tiên của hệ sinh thái phần cứng AI song song, được sinh ra dưới áp lực địa chính trị và được tài trợ ở quy mô lớn.

Liệu Trung Quốc có thể vượt qua NVIDIA?

Câu hỏi đặt ra là liệu Trung Quốc có thể vượt qua NVIDIA? NVIDIA vẫn dẫn đầu về hiệu suất tiên tiến và hệ sinh thái phần mềm. Nhưng sự lãnh đạo không sụp đổ ở biên giới, mà bị xói mòn ở quy mô. Nếu các công ty GPU Trung Quốc thống trị thị trường AI trong nước, cung cấp chip "đủ tốt" với số lượng lớn, tích hợp chặt chẽ với hệ thống đám mây, công nghiệp và quốc phòng Trung Quốc, và miễn nhiễm với đòn bẩy xuất khẩu của Mỹ, thì sức mạnh của NVIDIA sẽ yếu đi mỗi năm bất kể có vượt trội về kỹ thuật ở nơi khác.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn xa với kịch bản này. MetaX thừa nhận công nghệ vẫn tụt hậu đáng kể so với NVIDIA và AMD. Công ty chưa có lãi, với lỗ ròng 345,5 triệu nhân dân tệ trong chín tháng đầu năm mặc dù doanh thu tăng 450%. Moore Threads cũng cảnh báo sản phẩm mới chưa tạo doanh thu và dự kiến vẫn lỗ năm nay. Sau khi tăng vọt, giá cổ phiếu Moore Threads đã giảm hơn 20%, cho thấy sự nhiệt tình ban đầu có thể không bền vững.

Các chuyên gia cảnh báo có tình trạng bong bóng rõ ràng trong giá cổ phiếu. Yang Tingwu, quản lý quỹ tại Tongheng Investment, nhận xét: "Chúng ta có thể đang chứng kiến mức đỉnh của cổ phiếu trong năm năm tới." Yuan Yuwei tại Trinity Synergy Investments chỉ ra công nghệ của MetaX tụt hậu Moore Threads và đối mặt cạnh tranh gay gắt từ Huawei và Alibaba.

Đây không phải câu chuyện về định giá hay IPO. Đây là câu chuyện về sự tách rời đang trở nên không thể đảo ngược. NVIDIA vẫn dẫn đầu hôm nay. Trung Quốc đang xây dựng khả năng để không còn cần nó. Và một khi ngưỡng đó được vượt qua, sự lãnh đạo sẽ trở thành vấn đề của thời gian chứ không phải sự cho phép. Nhưng với khoảng cách công nghệ hiện tại và những thách thức phía trước, kết luận rằng kỷ nguyên NVIDIA tại Trung Quốc đã kết thúc vẫn còn quá sớm và vội vàng.