Cũng là mạng nhện, nhưng mạng nhện vũ trụ khác gì mạng nhện Trái Đất?

Một nghiên cứu được công bố gần đây đã giao nhiệm vụ cho các nhà khoa học đưa một số “người bạn tám chân” lên Trạm vũ trụ quốc tế. Việc có nhiều nhện xung quanh trong môi trường không trọng lực không phải là một môi trường làm việc lý tưởng, nhưng nghiên cứu được công bố trên tạp chí Khoa học Tự nhiên đã tiết lộ những hiểu biết mới lạ và đáng ngạc nhiên về những gì ảnh hưởng đến cách một con nhện tạo lưới trong môi trường này.

Trên Trái đất, nhện đan lưới không đối xứng với tâm gần phần trên cùng của mạng hơn phần dưới cùng. Điều này có lợi vì để bắt một số thức ăn, nhện sẽ phối hợp với trọng lực thay vì chống lại. Khi nhện nghỉ ngơi, đầu của chúng cũng hướng xuống đất vì lý do tương tự. Vì vậy, nếu bạn loại bỏ trọng lực, một lưới nhện sẽ trông như thế nào?

Để tìm hiểu, các phi hành gia đã đưa một số con nhện lên ISS. Đối tượng của họ là hai con nhện chưa trưởng thành thuộc loài Trichonephila clavipes (nhện chuối hay nhện khổng lồ, được xem là một trong những loài nhện lớn nhất trên thế giới), chúng được quan sát trong hai tháng xây dựng mạng lưới trong điều kiện không trọng lực. Chúng sẽ được chụp cứ năm phút một lần trong thời gian này và so sánh với cùng dữ liệu thu thập được về hai con nhện trong điều kiện thí nghiệm gần như giống hệt nhau ngoại trừ việc chúng ở dưới Trái đất.

Giống như hầu hết các loài nhện dưới tác động của lực hấp dẫn, nhện Trichonephila trên Trái đất xây dựng mạng lưới không đối xứng với tâm ở trên cùng và hướng xuống mặt đất ở phần còn lại. Do ảnh hưởng hợp lý của trọng lực lên những con nhện này, người ta đã đưa ra giả thuyết rằng những con nhện không trọng lực sẽ xây dựng các mạng lưới đối xứng và tự định hướng theo những cách ngẫu nhiên.

Giả định của họ đúng một phần, vì nhện trong môi trường không gian chủ yếu xây dựng các mạng đối xứng. Tuy nhiên, phân tích kỹ hơn cho thấy rằng ánh sáng có ảnh hưởng đến quá trình tạo lưới của chúng, vì khi có ánh sáng, lưới sẽ đối xứng hơn so với khi tắt. Sự định hướng cũng bị ảnh hưởng bởi ánh sáng, vì những con nhện đang định hướng ngẫu nhiên khi tắt và quay mặt ra xa đèn khi bật sáng.

Các nhà nghiên cứu viết: “Chúng tôi kết luận rằng trong trường hợp không có trọng lực, hướng ánh sáng có thể đóng vai trò là hướng dẫn định hướng cho nhện trong quá trình xây dựng lưới và khi chờ đợi con mồi”.

Mặc dù là một nghiên cứu hấp dẫn, nhưng điều thú vị hơn có lẽ là đây không phải là lần đầu tiên một thử nghiệm như vậy được thực hiện, tuy nhiên lần thử đầu tiên là một “thảm họa”. Trở lại năm 2008, một con nhện loài Metepeira labyrinthea đã được đưa lên ISS, cùng với một con nhện Larinioides patagiatus dự phòng để phòng trường hợp có sự cố xảy ra. Và chuyện không mong muốn đã xảy ra.

Hai con nhện năm 2008

Con nhện dự bị đã tìm cách thoát ra khỏi buồng chứa của nó và chạy lung tung trong buồng thí nghiệm với con nhện chính. Với ít không gian, hai con nhện tạo ra những mạng nhện lộn xộn và thường xuyên cản đường nhau. Tệ hơn nữa, những con ruồi mà phi hành đoàn tích trữ để làm thức ăn cho nhện đang sinh sản với tốc độ nhanh hơn nhiều so với dự kiến. Ấu trùng của chúng cũng trốn thoát được vào phòng thí nghiệm và khi ngày càng có nhiều ấu trùng được tạo ra thì nhện ngày càng khó nhìn thấy. Cuối cùng, một tháng sau, những con nhện đã bị “chôn sống” trong đống ấu trùng ruồi.

Thật không thể tin được khi nghĩ rằng chính những người đứng sau việc đưa con người lên mặt trăng đã phải vật lộn để xây dựng các khoang chống ấu trùng ruồi.

Tham khảo: Iflscience