Đằng sau sự trỗi dậy của Meituan-Dianping, kẻ vô danh có giá trị tới 60 tỷ USD tại Trung Quốc

Cũng như những gì Didi Chuxing đã làm trong ngành vận tải và Ctrip trong ngành du lịch, một đế chế thương mại điện tử do Meituan - Dianping xây dựng nên ở Trung Quốc xoay quanh trọng tâm là phục vụ các bữa ăn trong gia đình có thể giá trị đến 60 tỷ USD sau khi tiến hành IPO.

Trong khi Meituan-Dianping đã làm lu mờ các đối thủ người Mỹ của mình là Groupon và Yelp về giá trị thị trường, nhưng điều gì đã giúp họ làm được điều này?

Dưới đây là vấn đề với Groupon và Yelp: họ đã không xây dựng được mô hình kinh doanh có thể tạo nên giá trị gia tăng. Đa dạng nhu cầu người dùng, chi phí cao và mật độ dân cư thấp đã gây khó khăn cho các hãng giao thực phẩm người Mỹ để tạo ra nguồn doanh thu bền vững.

Trong khi đó thành công của Meituan-Dianping một phần nhờ vào các đặc thù độc đáo của Trung Quốc. Dân số của quốc gia này gấp gần 5 lần Mỹ, và mật độ dân cư trung bình của họ cao hơn gần 7 lần. Thêm vào đó, chi phí lao động tương đối thấp và lĩnh vực dịch vụ offline chưa phát triển đã cho phép các công ty như Meituan-Dianpin mở rộng hoạt động của mình.

Họ khác biệt thế nào với JD và Alibaba?

Cũng như JD, Meituan-Dianping phụ thuộc vào một mạng lưới logistic rộng lớn, điều cũng làm gia tăng chi phí. Cả hai hãng đều phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ những người đồng nghiệp của mình. Trong dài hạn, Alibaba nhiều khả năng trở thành người thách thức đáng sợ nhất cho cả JD và Meituan-Dianping, khi thúc đẩy gia tăng chi phí cho cả hai người khổng lồ về thương mại điện tử trên của Trung Quốc.

Nhưng có một điểm làm nên sự khác biệt giữa Meituan-Dianping và JD. Bởi vì về cơ bản, công ty giao thực phẩm này kết nối các doanh nghiệp ăn uống với khách hàng, nên họ không cần các nhà kho thực để lưu trữ hàng hóa. Kết quả là Meituan-Dianping có thể tính phí cho cả 2 bên bởi vì họ mang lại sự thuận tiện cho khách hàng, trong khi cho phép các doanh nghiệp nhận đơn đặt hàng trực tuyến mà không làm gia tăng chi phí hậu cần.

Đối với JD, đó lại là câu chuyện hoàn toàn khác. Do phần lớn các sản phẩm họ bán đã được tiêu chuẩn hóa như đồ gia dụng, điều này tạo ra một cơ chế tương đối minh bạch do vậy làm giới hạn khả năng mang lại lợi nhuận và tiền hoa hồng cao hơn.

Trong khi đó, các sản phẩm từ lĩnh vực dịch vụ và ăn uống – phần nhiều trong số chúng do các công ty nhỏ sở hữu – lại không được chuẩn hóa hoàn toàn. Tính linh hoạt này cho phép Meituan-Dianping tính phí giao dịch cao hơn. Vào năm ngoái, doanh thu của họ tính trên mỗi Nhân dân tệ giao dịch (hay tỷ lệ sinh lời) là 9,5% so với mức 3% của Alibaba.

Mô hình kinh doanh của Meituan-Dianping cũng tương tự như của Alibaba, nhưng khác biệt ở chỗ lợi nhuận của Alibaba đến từ việc họ sản xuất các sản phẩm cho chính mình cũng như những người bán bên thứ ba. Meituan-Dianping không phải lo lắng quá nhiều về việc khi nào các sản phẩm được tạo ra và các vấn đề về cung cấp.

Tuy nhiên, Meituan-Dianping lại không thể bỏ qua những vấn đề như họ phải có năng lực giao đồ ăn vào khoảng thời gian ưa thích của khách hàng. Họ cần phải đồng bộ với thời điểm mà khách hàng muốn ăn.

Lượng khách hàng và giao dịch khổng lồ

Xét từ bản cáo bạch của Meituan-Dianping, công ty có tiềm năng trở thành một nền tảng thương mại điện tử dựa trên tập khách hàng và người bán khổng lồ của mình với tần suất giao dịch cao.

Trong năm 2017, Meituan-Dianping có 310 triệu người dùng đang giao dịch, tạo ra mức tăng trưởng theo năm lên tới 20%. Vào tháng Mười Hai năm ngoái, họ có 289 triệu người dùng tích cực.

Những con số này tương ứng với các đối thủ lớn nhất trong ngành thương mại điện tử Trung Quốc. JD có 292 triệu người dùng tích cực, tăng 29,1% so với cùng kỳ một năm trước. Đối với Alibaba, con số này là 515 triệu người, tăng 16% so với một năm trước. Didi cũng có 450 triệu người dùng tích cực một năm.

Tần suất giao dịch cao

Trong năm 2017, Meituan-Dianping đã hoàn tất 5,8 tỷ giao dịch, với 18,8 giao dịch mỗi người dùng. Khi so sánh với JD, lượng giao dịch trên mỗi người dùng là từ 6,5 cho tới 8,5 trong khi của Didi là 16,5.

Số nhân viên giao hàng của Meituan-Dianping

Năm ngoái, 44 triệu công ty đang hoạt động đã đăng ký với Meituan-Dianping – một quy mô lớn đến mức chỉ có Taobao mới có thể đạt được. Trong quý 4 năm ngoái, Meituan-Dianping có 531.000 thành viên là nhân viên giao hàng tích cực.

Ngoài việc có được khối lượng lớn các giao dịch, công ty cũng đầu tư vào hệ thống thanh toán, cũng như chuỗi cung cấp và các công cụ tài chính. Năm ngoái, họ mở một cửa hàng thực đầu tiên của mình tại Bắc Kinh như một phần trong nỗ lực nhằm thu hút thêm các khách hàng offline.

Liệu họ có thể tạo ra lợi nhuận?

Nói một cách vắn tắt, Meituan-Dianping đang cố gắng xây dựng một đế chế khổng lồ xoay quanh trọng tâm là ăn uống. Nhưng câu hỏi cuối cùng cho công ty là liệu họ có thể duy trì lợi nhuận trong đoạn đường dài hay không? Hãy nhìn lại tình hình hiện tại.

Các nhà cung cấp nội dung, các mạng xã hội và các nền tảng thương mại điện tử là ba hình thức phổ biến nhất của doanh nghiệp trực tuyến. Điều duy trì các doanh nghiệp loại này là phí giao dịch và doanh thu quảng cáo. Từ đó, những người khổng lồ trong các lĩnh vực này sẽ càng củng cố sự thống trị của mình trong khi tìm kiếm những lĩnh vực tăng trưởng mới.

Hậu quả là nhiều startup mới sẽ phải vật lộn để có được doanh thu. Đây là một lý do tại sao ngày càng ít người chơi mới có thể xây dựng một doanh nghiệp bền vững và hiệu quả.

Điều này báo hiệu điềm lành cho Meituan-Dianping.

Dòng doanh thu của họ đến từ các khoản hoa hồng, tiếp thị và quảng cáo trực tuyến, và các dịch vụ khác. Tiền hoa hồng có liên quan đến khối lượng giao dịch, trong khi doanh thu tiếp thị và quảng cáo lại dựa trên mức độ tích cực của người dùng. Các dịch vụ khác của Meituan-Dianping bao gồm cả phần mềm đám mây ERP (Cloud Enterprise Resource Planning), các công cụ chuỗi cung cấp và nhiều hơn nữa.

Thu nhập của họ đã mở rộng nhanh chóng. Năm 2017, con số là 5,1 tỷ USD, tăng vọt so với mức nhỏ bé 600 triệu USD vào năm 2015. Trong hai năm đầu tiên, khách sạn và du lịch là các động lực tăng trưởng chính. Nhưng việc giao nhận đồ ăn trở nên vượt trội vào năm 2017. Khi công ty tiến vào lĩnh vực vận tải và chia sẻ chuyến đi, những lĩnh vực tăng trưởng mới có khả năng sẽ xuất hiện.

Tuy nhiên, thật không may khi lợi nhuận gộp của Meituan-Dianping lại bị ăn mòn bởi chi phí lớn dành cho lượng nhân viên giao hàng luôn dao động. Liệu công ty có lợi nhuận trong lâu dài hay không sẽ được quyết định bằng lợi nhuận gộp của họ khi mở rộng quy mô.

Một yếu tố quan trọng khác sẽ là mối quan hệ giữa Meituan-Dianpin với Tencent, cổ đông lớn nhất của công ty. Một mặc Tencent có thể hướng lưu lượng truy cập trực tuyến tới công ty giao đồ ăn. Mặt khác, Tencent cũng có thể nhắm đến một miếng bánh trong lĩnh vực này và làm giảm thị phần của Meituan-Dianpin trong lĩnh vực bán lẻ và phát triển ứng dụng.

Khi Meituan-Dianping cũng cạnh tranh trực tiếp với Didi Chuxing, họ có thể phải chứng kiến chi phí hoạt động tăng vọt. Nhưng một liên doanh mới cũng có thể thay đổi cấu trúc lợi nhuận gộp của họ. Họ cần hiệu chỉnh lại cách doanh thu được tạo ra.

Đợt IPO sắp tới có thể giúp họ cân bằng giữa mục tiêu ngắn hạn và tầm nhìn dài hạn. Đặc biệt hơn, một đợt IPO có thể ổn định công ty khi môi trường kinh doanh chung trở nên không chắc chắn. Nó cũng có thể bù đắp các hiệu ứng phụ trong trường hợp các nhà đầu tư ban đầu rút lui.

Tính đến ngày 31 tháng Mười Hai vừa qua, Meituan-Dianpin có 2,9 tỷ USD tiền mặt và tài sản tương đương tiền mặt. Mô hình kinh doanh của họ cho phép công ty đảm bảo tín dụng từ hoạt động của các thương gia trên nền tảng của công ty cũng như từ tiền trả trước của người dùng. Điều đó có nghĩa Meituan-Dianping có đủ tiền mặt để tạo ra một chiến lược dài hạn đảm bảo cho tương lai của mình.

Tham khảo TechinAsia