Elon Musk khiến nhà đầu tư hoang mang tột độ: Tuyên bố tương lai của Tesla không phải nằm ở việc bán ô tô điện, đặt cược vào một thứ 'thú vị hơn nhiều'

Khi doanh số bán xe điện giảm, Tesla và giám đốc điều hành Elon Musk đã tìm cách thuyết phục các nhà đầu tư ở Phố Wall rằng tương lai của công ty không nằm ở việc sản xuất và bán ô tô mà nằm ở thế giới trí tuệ nhân tạo thú vị hơn nhiều.

Theo lời kể của Musk, một trong những mảng kinh doanh chính dựa trên AI của Tesla sẽ là taxi không người lái, hay còn gọi là robotaxi, có thể hoạt động ở hầu hết mọi nơi và trong mọi điều kiện. Tuần trước, Musk tiếp tục cho biết Tesla đang rất gần với việc hoàn thiện những phương tiện như vậy và sẽ dễ dàng đảm bảo được sự chấp thuận của cơ quan quản lý để đưa chúng vào lưu thông trên đường phố.

Tầm nhìn của Musk về xe tự hành (AV) dĩ nhiên không chỉ giới hạn ở những chiếc xe tự lái. Ông cũng tuyên bố rằng những cá nhân mua xe Tesla sẽ có thể kiếm tiền khi họ đang ngủ hoặc đang làm việc bằng cách để công ty sử dụng xe của họ như robotaxi.

Musk cho biết dịch vụ robotaxi sẽ đưa định giá thị trường chứng khoán của Tesla, hiện ở mức khoảng 740 tỷ USD, lên hàng nghìn tỷ USD.

Nhưng trước khi viễn cảnh tốt đẹp đó trở thành hiện thực, rất nhiều thứ sẽ cần phải diễn ra đúng như mong đợi.

Ý tưởng của Musk đòi hỏi những tiến bộ lớn về công nghệ và những thay đổi cơ bản trong cách mọi người nhìn nhận về ô tô. Trải nghiệm về các dịch vụ taxi không người lái như Waymo và Cruise ở Phoenix, San Francisco và các thành phố khác đặt ra câu hỏi về thời điểm các dịch vụ như vậy sẽ có lãi và chúng sẽ kiếm được bao nhiêu tiền.

Công nghệ của Tesla sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Waymo, một công ty con của Alphabet; Rồi cả các dịch vụ gọi xe như Uber và Lyft và doanh nghiệp tự lái của Amazon, Zoox. Các nhà sản xuất ô tô bao gồm General Motors, công ty sở hữu Cruise, cũng đang theo đuổi xe tự lái, cùng với các công ty công nghệ và ô tô Trung Quốc như Baidu và BYD.

"Đó là một ngành kinh doanh siêu cạnh tranh nhưng hầu như không có lãi", Ross Gerber, giám đốc điều hành của Gerber Kawasaki Wealth and Investment Management, công ty sở hữu cổ phiếu Tesla và Uber cho biết.

Tesla đã trở thành công ty ô tô có giá trị nhất thế giới vì các nhà đầu tư tin rằng Musk có thể đạt được mục tiêu bán 20 triệu ô tô mỗi năm, so với mức khoảng 1,8 triệu ô tô vào năm ngoái. Toyota, nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, đã bán được hơn 11 triệu ô tô vào năm 2023. Tuy nhiên, trong sáu tháng qua, doanh số bán ô tô của Tesla đã giảm.

Musk gần đây đã nói rằng việc tập trung vào hoạt động kinh doanh ô tô đang sa sút của công ty là không đúng chỗ và các nhà đầu tư nên mua và nắm giữ cổ phiếu Tesla vì công ty đang thực hiện các dự án đầy tham vọng như robotaxi và robot hình người có tên là Optimus.

Một số nhà phân tích Phố Wall và nhiều người hâm mộ nhiệt thành của Musk coi sự thay đổi này là bằng chứng cho thấy sự thiên tài của ông. Nhưng sự hoài nghi về các kế hoạch của công ty đã tăng lên, đặc biệt là sau khi công ty báo cáo lợi nhuận quý 2 giảm 45% vào tuần trước và hoãn việc công bố thiết kế robotaxi sang tháng 10, từ tháng 8.

Giá cổ phiếu của Tesla đã giảm khoảng 6% kể từ sau khi công bố báo cáo kết quả kinh doanh.

Gerber cho rằng Musk đang cố gắng chuyển hướng sự chú ý khỏi hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty. Ông cho biết: "Đây là một sự định hướng lại thuận tiện khi bạn đang gặp khó khăn trong việc bán ô tô".

Tuy nhiên, một số nhà phân tích tin rằng robotaxi và phần mềm tự lái có thể tạo ra lợi nhuận đáng kể cho Tesla.

Toàn bộ thị trường robotaxi có thể có giá trị 5 nghìn tỷ USD một ngày nào đó, Tom Narayan, một nhà phân tích tại RBC Capital Markets cho biết. Và mặc dù ông nói thêm rằng "các cơ quan quản lý sẽ không cho phép một công ty độc quyền", RBC ước tính rằng tiềm năng kinh tế của robotaxi của Tesla đã chiếm hơn 400 tỷ USD giá trị cổ phiếu của công ty.

Tesla cung cấp hai loại phần mềm hỗ trợ người lái cho những chiếc xe mà họ đang bán. Một loại được gọi là Autopilot, và loại còn lại, một tùy chọn tiên tiến hơn, được tiếp thị là Tự lái hoàn toàn và có giá 99 USD mỗi tháng. Một số nhà phân tích cho biết những hệ thống đó cũng có thể là một nguồn lợi nhuận khổng lồ.

LIỆU CÓ DỄ XƠI?

Công ty đã nghiên cứu về xe tự lái trong nhiều năm và Musk đã nhiều lần nói rằng chỉ còn vài tháng nữa là có thể tạo ra một hệ thống có thể vận hành ô tô hoàn hảo mà không cần sự trợ giúp của con người. Nhưng hai hệ thống hỗ trợ người lái của Tesla, có thể tự tăng tốc, lái và phanh, yêu cầu người lái phải sẵn sàng giành lại quyền kiểm soát bất cứ lúc nào. Một số người dùng báo cáo rằng họ phải can thiệp thường xuyên.

Các vụ tai nạn do phần mềm này gây ra đã thúc đẩy nhiều vụ kiện và một cuộc điều tra của Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia. Cơ quan này cho biết công nghệ này không đảm bảo đầy đủ rằng người lái xe vẫn chú ý. Vào tháng 4, cơ quan này đã ban hành một báo cáo liên kết hàng trăm vụ tai nạn và ít nhất 29 vụ tai nạn chết người với việc sử dụng các hệ thống hỗ trợ người lái của Tesla.

Các chuyên gia đã nghiên cứu các hệ thống lái xe tự động cho biết Musk đã chọn một cách tiếp cận khó khăn hơn đối với xe tự lái so với các công ty khác. Ví dụ, Tesla sử dụng camera tương đối phải chăng để phát hiện vật thể và con người thay vì đầu tư vào các loại camera đắt tiền hơn hoặc cảm biến lidar, sử dụng xung laser và một số chuyên gia cho rằng chúng có khả năng phát hiện tốt hơn.

Tesla cũng đang cố gắng chế tạo xe robottaxi có thể hoạt động trong mọi môi trường, bao gồm cả những nơi mà công ty chưa tạo bản đồ chi tiết. Ngược lại, xe Waymo hoạt động ở những nơi mà công ty đã lập bản đồ chi tiết.

"Tesla đang cố gắng giải quyết những vấn đề khó khăn nhất", Philip Koopman, phó giáo sư kỹ thuật điện và máy tính tại Đại học Carnegie Mellon, một trung tâm nghiên cứu xe tự hành hàng đầu cho biết. "Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu Tesla có thể tạo ra một chiếc xe robottaxi thật sự trong 10 năm tới mà không cần cảm biến và bản đồ".

Các dịch vụ xe robottaxi khác cũng đưa ra một câu chuyện cảnh báo. Năm ngoái, GM đã dừng dịch vụ taxi không người lái Cruise sau khi một trong những chiếc xe của hãng đâm vào một người đi bộ và kéo lê người này một quãng đường dài ở San Francisco. Cruise gần đây đã tiếp tục thử nghiệm xe của mình trên đường tại ba thành phố.

Waymo, hiện đang cung cấp dịch vụ đưa đón cho khách hàng trả tiền tại San Francisco, Los Angeles và Phoenix, đã có nhiều năm để cải thiện công nghệ của mình, sử dụng lidar.

Các công ty khác đang xây dựng doanh nghiệp xe tự lái "thiếu công thức độc đáo của Waymo, được tôi luyện trong hơn 15 năm và hàng triệu giờ kỹ thuật cùng hàng tỷ dặm lái xe trên đường và mô phỏng", John Krafcik, cựu giám đốc điều hành của Waymo và là thành viên hội đồng quản trị của công ty xe điện Rivian cho biết.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho biết họ vẫn không biết Alphabet sẽ kiếm tiền từ Waymo như thế nào. Liệu công ty có quản lý một đội xe tự lái lớn trong thời gian dài hay cố gắng bán hoặc cấp phép công nghệ của Waymo cho các công ty gọi xe như Uber?

"Chúng tôi không biết mô hình kinh doanh là gì", Mark Mahaney, người đứng đầu nhóm nghiên cứu internet của Evercore ISI cho biết. Và các nhà đầu tư không biết khi nào Waymo sẽ tạo ra lợi nhuận cho Alphabet. Công ty ghi nhận doanh thu và lợi nhuận hoạt động của Waymo trong một danh mục mà họ gọi là Other Bets, một tập hợp các doanh nghiệp thử nghiệm.

Other Bets đã ghi nhận khoản lỗ hoạt động khoảng 2 tỷ USD trong nửa đầu năm nay, nhưng Alphabet không tiết lộ bao nhiêu trong số đó xuất phát từ Waymo. Ông Mahaney cho biết ông cho rằng Waymo đã chiếm một phần đáng kể trong khoản lỗ đó.

Một đại diện của Waymo đã từ chối trả lời các câu hỏi về kế hoạch, chiến lược và hiệu quả tài chính của công ty. Alphabet đã không trả lời các yêu cầu bình luận.

Krafcik, người đã rời Waymo vào năm 2022, cho biết ông kỳ vọng doanh nghiệp sẽ có lãi trong năm nay tại các thị trường như San Francisco, sau khi tính đến chi phí xe cộ, bảo dưỡng, năng lượng, phần cứng, bảo hiểm và nhân sự. Định nghĩa về lợi nhuận của ông không bao gồm nghiên cứu và phát triển và một số chi phí chung khác.

Trong một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm cho dự án Waymo, Alphabet đã tuyên bố vào tuần trước rằng họ sẽ đầu tư thêm 5 tỷ USD vào doanh nghiệp này.

Một thách thức khác đối với Tesla sẽ là kế hoạch thuyết phục chủ xe đưa xe của họ vào dịch vụ robotaxi của mình - một cách tiếp cận mà gần đây Musk mô tả là "Airbnb trên bánh xe".

Các dịch vụ như Turo và Getaround cho phép mọi người cho thuê xe cá nhân của họ. Nhưng không rõ có bao nhiêu người sẽ chấp nhận cho người lạ mượn xe. Nếu số lượng quá lớn, lợi nhuận có thể sẽ nhỏ.

"Giả sử tất cả những người sở hữu Tesla đều có thể cho thuê, khi ấy nguồn cung sẽ tràn ngập thị trường và rồi giá rẻ giảm", Christopher Robinson, giám đốc cấp cao tại Lux Research, người đã nghiên cứu về robotaxi cho biết.

Robinson lưu ý rằng robotaxi, mặc dù loại bỏ tài xế, nhưng sẽ cần rất nhiều lao động của con người. Ô tô sẽ cần được vệ sinh, bảo dưỡng và sửa chữa. Một dịch vụ taxi không người lái sẽ phải thuê các nhân viên dịch vụ khách hàng, các kỹ sư theo dõi ô tô từ xa và các kỹ thuật viên sửa chữa và lấy lại những chiếc xe gặp sự cố.

"Đó chỉ là một chiếc taxi tốt hơn taxi bình thường một chút. Chính vì vậy, chưa chắc robottaxi có thể gây ra sự đột phá lớn như mọi người nghĩ", Robinson cho biết.

Theo: NYTimes