FBI đã sử dụng Instagram và Snapchat để theo dõi một tên lừa đảo ở Dubai như thế nào

Sáu cuộc càn quét đã được thực hiện đồng thời trong khi các nghi phạm còn đang say ngủ; trong số nhiều món đồ tại hiện trường, cảnh sát Dubai được cho là đã thu giữ hơn 40 triệu USD tiền mặt và những chiếc ổ cứng chứa địa chỉ của gần 2 triệu nạn nhân.

Một trong những kẻ lừa đảo bị bắt là Ramon Olorunwa Abbas, biệt danh "Hushpuppi", một nhân vật nổi tiếng trên mạng xã hội vì luôn khoe khoang lối sống xa hoa trước hơn 2 triệu người theo dõi; với nhiều bức ảnh chụp cùng siêu xe, máy bay riêng, và quần áo thiết kế trong các chuyến du hí đến các show thời trang toàn cầu, những bữa ăn với người nổi tiếng, ngôi sao bóng đá, và cả giới chính trị gia Nigeria nữa.

Vụ bắt giữ là một phần trong chiến dịch điều tra của FBI, và Abbas được phát hiện là một trong những ông trùm của một mạng lưới tội phạm mạng xuyên quốc gia chuyên về các vụ lừa đảo Business Email Compromise (BEC, can thiệp email doanh nghiệp), một loại hình lừa đảo trực tuyến đang ngày một phổ biến trong đó những kẻ lừa đảo sẽ hack email các tập đoàn và gửi các tin nhắn giả mạo đến khách hàng của họ để chuyển hướng các giao dịch tài chính và đánh cắp thông tin ngân hàng.

Abbas, 37 tuổi, đã bị dẫn độ từ UAE về Mỹ để đối diện với tội âm mưu rửa hàng trăm triệu đô-la thông qua những vụ cướp trực tuyến nhằm vào các đối tượng là một công ty luật ở Mỹ, một ngân hàng nước ngoài, và một câu lạc bộ bóng đá trong Premier League của Anh.

Các điều tra viên đã sử dụng tài khoản mạng xã hội trên Instagram và Snapchat của Abbas để theo dõi và xác nhận nơi chốn của hắn, đồng thời thu thập chứng cứ để kết tội.

Một bản khai của FBI đã nêu chi tiết cách mà Cục này phát hiện ra Abbas và danh tính mạng xã hội của hắn thông qua hai kẻ chủ mưu. Một trong số những đồng loã – điều hành đường dây rửa tiền của tổ chức tội phạm – lưu trên điện thoại một số từ UAE dưới tên gọi "Hush", và số này liên kết đến username "hushpuppi5" trên Snapchat.

Tương tự, FBI tìm ra và xem xét tài khoản Instagram của Hushpuppi - nơi hắn có nhắc đến username Snapchat nói trên và tự nhận mình là một nhà phát triển bất động sản – và đối chiếu những bài đăng của hắn với những bức ảnh từ hộ chiếu của Abbas và các tài liệu định danh khác. Tài khoản Instagram này cho các thám tử cái nhìn về lối sống "giàu bền vững" của đối tượng.

Ảnh trên Instagram của Abbas

Snap, Instagram, và Apple đã cung cấp các bản ghi phục vụ quá trình điều tra, giúp FBI đưa ra được mối liên hệ giữa lịch sử chat, danh bạ điện thoại, và các địa chỉ email, từ đó cho phép các điều tra viên xác nhận địa chỉ thư tín của Abbas và căn hộ của hắn ở Palazzo Versace, Dubai.

Theo FBI, Abbas là "đầu mối quan trọng" trong một âm mưu lớn với mục đích tạo ra "thiên đường an toàn cho tiền bị đánh cắp trên toàn thế giới".

Sinh ra ở Lagos, Abbas từng là một thương nhân bán quần áo secondhand lề đường trước khi thể hiện lối sống khoa trương mà nhiều khả năng xuất phát từ hoạt động lừa đảo của hắn.

Vụ án Hushpuppi gợi nhắc lại vụ bắt giữa Obinwanne Okeke của FBI vào năm ngoái. Okeke là một tên lừa đảo nhiều kinh nghiệm hơn, đội lốt một doanh nhân thành đạt, từng xuất hiện trên bìa tạp chỉ Forbes với tư cách một trong 30 doanh nhân nổi tiếng trước tuổi 30, từng phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh châu Phi của Trường Kinh tế London, và được BBC ca tụng là một "ngôi sao đang lên". Hai tuần trước khi Abbas xuất hiện tại toà ở Chicago, Okeke đã bị tuyên án có tội trong một phi vụ lừa đảo 11 triệu USD.

Những nạn nhân thực sự

Những kẻ lừa đảo đến từ Nigeria lần đầu nổi tiếng từ sau những vụ lừa đảo nhắm vào phương Tây trong thập niên 1990, thông qua các âm mưu lừa đảo tài chính quốc tế gọi là "419", vốn được gọi theo số hiệu một điều luật chống tội phạm của Nigeria. Trong thời đại internet, những kẻ này tham gia vào nhiều vụ lừa đảo phishing email. Những vụ bắt giữa Abbas và Okeke, và vụ lừa đảo BEC, là dấu hiệu cho thấy một sự tiến hoá trong hoạt động lừa đảo trực tuyến toàn cầu khởi xướng bởi Yahoo Yahoo Boys, nickname mà người Nigeria dành cho những kẻ lừa đảo.

Trong cộng đồng người Nigeria, phản ứng đối với vụ bắt giữ Abbas là khá mâu thuẫn, khi một số đổ lỗi cho những bất cập trong nền kinh tế của quốc gia này khiến hoạt động lừa đảo trực tuyến trở nên hấp dẫn, đặc biệt đối với những thanh niên Nigeria cùng quẫn trước tình trạng thất nghiệp lan rộng tại một quốc gia nơi cứ mỗi phút lại có đến 6 người rơi vào hoàn cảnh nghèo cùng cực.

Obiwanne Okeke, một kẻ lừa đảo khác dưới lốt doanh nhân thành đạt đến từ Nigeria

Dù nhiều người nói rằng điều kiện kinh tế khó khăn không phải là lời biện minh cho hành động lừa đảo, số khác khẳng định cả Abbas và Okeke là sản phẩm của xã hội và nền văn hoá hiện đại mơ hồ về đạo đức gây ra bởi những chính trị gia tha hoá của Nigeria, nhiều trong số đó đã thoát được hình phạt vì bòn rút công quỹ. Theo Chatham House của Anh, ước tính có 586 tỷ USD đã bị đánh cắp từ Nigeria kể từ khi nước này độc lập. 

Hồi đầu tuần qua, lãnh đạo một cơ quan chống tham nhũng tại Nigeria, Uỷ ban Tội phạm Kinh tế và Tìa chính, đã bị cách chức vì những cáo buộc… tham nhũng. Quốc gia này đứng thứ 26/100 (0 là tham nhũng rất cao) trong bảng xếp hạng tham nhũng của tổ chức Minh bạch Quốc tế.

Những dấu hiệu của tình trạng mơ hồ về đạo đức thể hiện rõ ở những người đề cao Abbas và chỉ lên tiếng chỉ trích gã vì tỏ ra quá khoe khoang, khiến FBI chú ý.

Dù nhiều người hi vọng rằng những vụ bắt giữ gần đây sẽ giúp giảm bớt số lượng những đối tượng có âm mưu bước chân vào thế giới lừa đảo, người Nigeria lại đặc biệt quan ngại bởi tác động của những vụ lừa đảo kia sẽ gây ra đối với danh tiếng của quốc gia và các công dân của họ khi ra nước ngoài, xin cấp visa, và tìm kiếm những công việc hay các nhà đầu tư quốc tế cho những hoạt động kinh doanh hợp pháp. Có thông tin khẳng định một số công ty ở Dubai đã bắt đầu từ chối đơn xin việc của người Nigeria.

Abbas hiện đang được giam giữ tại Chicago, và đại diện pháp lý của gã là công ty luật trụ sở ở Chicago, Pissetzky & Berliner. Trong một bài phỏng vấn, Gal Pissetzky nói rằng khách hàng của ông là "một doanh nhân" điều hành một doanh nghiệp hợp pháp và một tài khoản Instagram rất hợp pháp, chưa từng tham gia bất kỳ vụ lừa đảo nào.

"Anh ấy quảng cáo cho các thương hiệu, và đó là cách anh ấy kiếm tiền một cách rất hợp pháp".

Abbas sẽ được chuyển đến Los Angeles trong vài tuần tới. Nếu bị kết tội, hắn sẽ phải đối diện với 20 năm trong nhà tù liên bang.

Tham khảo: QuartzAfrica