Giá giấy phép taxi tại Barcelona tăng 500% và cuộc chiến giữa taxi truyền thống với Uber

Khoản đầu tư tốt nhất trong vòng 30 năm qua tại Tây Ban Nha có lẽ là những chiếc taxi đen vàng mà khách hàng từng sử dụng tại thủ đô Barcelona.

Theo thị trường thứ cấp, giá trị của một tấm giấy phép lái taxi tại thủ đô Catalan đã tăng tới 503% từ năm 1987 đến năm 2016. Chỉ số chứng khoán IBEX 35 cũng tăng 325% so với cùng kỳ.

Giấy phép lái xe của hãng Barcelona tăng giá, cao hơn cổ phiếu IBEX 35.

Theo Cơ quan Quản lý Thị trường và Cạnh tranh Tây Ban Nha (CNMC), sự hạn chế về việc cấp phép lái xe taxi mới tại thủ đô Barcelona đồng nghĩa với việc tài xế taxi tại Catalan có thể sẽ được “ngồi trên” một khối tài sản mà hiện nay, trị giá tới hơn 134.000 Euro (tương đương với hơn 3.4 tỷ đồng). Việc tăng giá trị của giấy phép lái taxi Catalan liên tục dấy lên những thách thức mà chính phủ tại Tây Ban Nha phải đối mặt. Và tại những nơi khác, họ đang phải tìm cách dung hòa giữa việc đảm bảo quyền lợi được sử dụng những dịch vụ cạnh tranh cho người tiêu dùng, và đáp ứng nhu cầu được bảo vệ của những người làm công ăn lương trong những lĩnh vực thương mại như taxi, khách sạn.

“Giấy phép lái xe taxi đã và đang tăng giá, tạo điều kiện cho người lái taxi bán lại tấm giấy này khi về hưu. Điều này là lợi ích không thể phủ nhận”, Sanra Sieber, giáo sư thuộc hệ thống thông tin của trường học kinh doanh IESE tại Barcelona cho biết.

Khách hàng là người chịu thiệt thòi

Theo bộ phận kiểm soát thị trường, có lợi hơn cho khách hàng đồng nghĩa với việc các ngành dịch vụ sẽ kiếm được ít lợi nhuận hơn. Và đây là điều mà những hãng công nghệ như Uber, Cabify muốn nghe.

Cũng theo các nhà quản lý, luật giới hạn số lượng xe, giá cả và hoạt động của các dịch vụ gọi xe này có nghĩa rằng, hơn 10.500 người có bằng lái xe taxi tại thủ đô Barcelona được hoạt động trong một môi trường gần như độc quyền, điều này khiến người tiêu dùng phải trả ít nhất 61 triệu Euro vào năm ngoái.

Tài xế taxi đợi khách bên ngoài nhà ga xe lửa Barcelona Sants.

“Chi phí của một tấm giấy phép lái xe taxi trên thị trường thứ cấp là bằng chứng xác đáng nhất về chính sách giới hạn những người muốn “thò chân” vào ngành và cạnh tranh giá cả, chất lượng đã tạo ra cơ chế độc quyền, cũng như cách thức những nhà điều hành thị trường taxi này kiếm lời từ xã hội.”, CNMC trả lời trong báo cáo.

Giá để sở hữu giấy phép taxi mới tại các thành phố của khác của Tây Ban Nha cho thấy sự không đồng nhất giữa trị trường sơ cấp và thứ cấp. Thành phố Cordoba của Andalusia đã ban hành một số những giấy phép mới vào năm 2012 với giá là 457 euro (tương đương 11.6 triệu đồng), trong khi đó, cũng tại thành phố này, loại giấy phép qua tay được bán với giá hơn 102.000 euro (khoảng 2.5 tỷ đồng) tại thời điểm đó.

Uber bị hạn chế

Luật giới hạn của Tây Ban Nha đã tạo ra khoảng cách lớn giữa taxi và cái gọi là “Hệ thống điều khiển ảo” hay “phương tiện cho thuê có kèm lái xe” mà bao gồm cả Uber và đối thủ Cabify trong cùng địa bàn. Với loại hình này, tài xế chỉ có thể đón những khách đã đặt trước dịch vụ.

Chính quyền địa phương có thể loại bỏ những ứng dụng điều khiển ảo này nếu số lượng xe hoạt động vượt quá 1/30 taxi chính thức. Tính đến tháng Giêng, đã có 803 lái xe thuộc hệ thống điều khiển ảo này tại Catalonia, trong khí đó, có hơn 13.400 taxi hoạt động cùng khu vực. Cũng thời điểm đó, Barcelona đã không ban hành bất kỳ giấy phép taxi mới nào kể từ năm 1980, theo CNMC.

Dịch vụ taxi Catalan rất cạnh tranh, bởi tài xế phải gánh nhiều chi phí cho thuế, bảo hiểm và phải đảm bảo “thích nghi” tốt với những luật điều chỉnh, theo người phát ngôn của hiệp hội tài xế taxi khu vực. “Họ không cấp thêm giấy phép nữa vì nó chẳng cần thiết”, anh nói.

Về phần Uber, hãng đã kêu gọi các nhà chức trách Tây Ban Nha mở rộng thị trường.

“Chúng tôi khuyến khích chính phủ đưa ra một tiến trình chuyển đổi công bằng với các quy định vận chuyển hiện đại, có lợi cho công dân và các thành phố của Tây Ban Nha”, người phát ngôn của Uber tại Tây Ban Nha cho biết.

Những chiếc xe bốc cháy

Cơ sở Uber tại San Francisco đã chiến đấu chống lại những điều chỉnh trên toàn cầu về dịch vụ mà những công ty taxi truyền thống cho rằng, đang đe dọa tới sự tồn tại của họ. Ở nhiều nơi trên thế giới, giá thành tăng vọt của giấy phép lái taxi là một trong những lý do khiến những tài xế đang chiến đấu, khó mà chống lại được sự “xâm lược” của những công ty như Uber hay Cabify.

Vừa qua, những tài xế taxi tại Tây Ban Nha đã tổ chức một cuộc đình công quy mô quốc gia để phản đối những đối thủ cạnh tranh mà cho là đang “bắt chước” dịch vụ của mình mà chỉ bỏ ra một khoản chi phí nhỏ so với giấy phép của họ. Trong một diễn biến nguy hiểm hơn, 9 người lái xe của Cabify đã bị đốt phương tiện vào hồi tháng trước tại Seville khi đang kiếm khách tại lễ hội mùa xuân của thành phố.

Một trong những chiếc xe Cabify bị cháy.

Theo Sieber của IESE, đối với tất cả những hỗn loạn trong ngành công nghiệp này, tiếp tục “để mở” mà không cân nhắc hậu quả một cách cẩn trọng, không phải cách để phát triển.

“Việc bãi bỏ những quy định của ngành không phải cách để giải quyết vấn đề”, bà nói. “Những gì chúng ta phải suy nghĩ là làm thế nào để điều chỉnh lại chúng. Cần đánh giá những khía cạnh nào của thị trường vẫn phù hợp với quy định, và những khía cạnh nào thì không”.