Giật mình từ lóng 18+ trên TikTok tiếp cận trẻ em: Chuyện gì sẽ xảy ra khi “sẽ gầy” không phải để giảm cân, “hút độc rắn” không phải để sơ cứu?

- Ở lớp anh, bọn nó có nói về sẽ gầy không?

- Có, nhưng tao không tham gia.

- Bọn lớp em cũng chơi nhiều lắm, nhưng không tham gia thì sẽ bị nói là "quê" đó!

…

Đây là đoạn hội thoại mà tôi “nghe lén” được của hai em bé ở độ tuổi Tiểu học đang ngồi chờ mẹ trong một quán cà phê. Ngày nào cũng lướt TikTok nhưng quả thực tôi không hề biết “sẽ gầy” là gì nên có chút tò mò.

Nhưng trái với sự tò mò hào hứng ban đầu, những kết quả nhận được lại nhạy cảm đến mức một người trưởng thành cũng phải đỏ mặt chứ đừng nói gì đến những em bé như tôi vừa gặp. Và không dừng lại ở đó, cùng với “sẽ gầy” còn có cả một hệ sinh thái từ lóng 18+ tràn lan trên TikTok - nền tảng có đông đảo trẻ em và thanh thiếu niên đang sử dụng.

“Sẽ gầy” và hệ sinh thái từ lóng 18+ trên TikTok

Ngoài “sẽ gầy”, tôi còn tìm được không ít cụm từ tưởng bình thường nhưng lại rất bất thường như “hút độc rắn”, “dầu gió”... 

Nếu không đặt trong ngoặc kép, sẽ không ai suy nghĩ sâu xa về ý nghĩa của những từ ngữ này. Bởi lẽ chúng hoàn toàn là những từ phổ thông, không có ý nghĩa gì đặc biệt và có thể bắt gặp ở bất cứ đâu. Nhưng khi nhập vào ô tìm kiếm trên TikTok các từ lóng này + “là gì”, kết quả trả về là hàng loạt video 18+, video có nội dung đồi truỵ... thậm chí có cả video lọt xu hướng.

Nguyên nhân đến từ nghĩa bóng mà những từ lóng này thể hiện. 

Cụ thể, “sẽ gầy” có nghĩa là sex gay - quan hệ tình dục đồng tính, “hút độc rắn” là quan hệ tình dục bằng miệng còn “dầu gió” thì không phải chai dầu màu xanh huyền thoại mà là một loại thuốc kích dục, thường được bán dưới dạng thuốc đóng trong lọ để ngửi hoặc dạng nước hoa.

Ở kết quả hashtag của “sẽ gầy”, từ lóng này cũng thu về một lượng xem không hề nhỏ, có thể lên đến hàng triệu lượt xem. Ngoài ra, để nhấn mạnh nghĩa đen mang tính 18+, trên TikTok còn có cả hashtag như #phim_sẽ_gầy. 

Với “hút độc rắn”, có thể tìm thấy vô số tài khoản có tên là cụm từ này, chẳng hạn như Chuyên hút độc rắn, Hút độc rắn thuê, Chuyên gia hút độc... Và khi thử click vào một tài khoản trong số đó, chủ tài khoản hiện ra là một bé trai khoảng 10 tuổi. Còn một tài khoản khác cũng lấy tên “hút độc rắn” lại công khai từ tên, sinh năm 2011 (tức là năm nay 12 tuổi) và tỉnh thành đang sinh sống. 

Từ lóng trên mạng nhưng nguy hiểm ngoài đời

“Mùa hè năm ngoái, tôi về quê một thời gian. Khoảng 11h đêm, tôi tình cờ bắt gặp ánh đèn xanh của điện thoại lấp ló từ phòng ngủ của đứa cháu 10 tuổi. Khi tôi lặng lẽ bước vào phòng, đứa cháu hoảng hốt tắt đi và giả vờ ngủ nhưng tôi vẫn kịp nhìn thấy nó đang lướt TikTok. Kiểm tra lịch sử sử dụng nền tảng con số hiển thị 11 tiếng/ngày. Mỗi ngày chỉ có 24 tiếng, mà nó đã dùng 11 tiếng cho TikTok thì các hoạt động còn lại sẽ thế nào? Hôm sau, tôi còn biết các bạn ở lớp của nó đều mê TikTok”.

Bạn tôi than vãn về cháu anh ấy, nghe xong tôi cũng để đó không nghĩ gì, cho đến khi tôi nghe được đoạn hội thoại của 2 thanh niên Tiểu học và tìm hiểu về “sẽ gầy" về loạt tiếng lóng trên mạng. Tôi nhận ra TikTok quá nguy hiểm!

Theo thống kê của công ty dữ liệu trực tuyến Qustodio năm 2022, người dùng TikTok trong độ tuổi từ 4 đến 18 dành trung bình 107 phút mỗi ngày (gần 2 tiếng/ngày) để lướt các video. Ở Việt Nam, lượng người dùng TikTok tại Việt Nam đang đứng thứ 6 thế giới, trong đó có tới 4 triệu người dưới 18 tuổi dùng mạng xã hội này.

Không chỉ có những con số, ở đâu người ta cũng có thể bắt gặp một đứa trẻ đang cầm điện thoại lướt TikTok, thao tác chuyên nghiệp hơn cả cầm đũa.

Điều đó xuất phát từ việc, bất cứ khi nào cha mẹ bận tám chuyện hay cần không gian để làm việc riêng là 9 trên 10 người sẽ chọn giải pháp: Vứt cho con mình một chiếc điện thoại để nó “trông con" hộ. Và khi để trẻ em dùng TikTok như vậy, không ai kiểm soát được có bao nhiêu % trong đó là nội dung độc hại, nội dung 18+ hay không phù hợp.

Với đặc điểm hiếu kỳ của độ tuổi, có thể nói trẻ nhỏ là đối tượng người dùng tò mò nhất về từ lóng 18+. Thậm chí càng cấm, càng là từ lóng khó hiểu lại càng gây tò mò và tìm hiểu thử dù chưa đủ tuổi. Bên cạnh đó, việc dùng từ lóng cũng khiến nội dung 18+ dễ dàng lan truyền rộng rãi, khiến trẻ em có thể đối mặt nguy cơ bị bóc lột tình dục dễ dàng hơn bao giờ hết.

Năm 2021, một người mẹ ở Florida phát hiện con gái 8 tuổi của mình trò chuyện với nội dung nhạy cảm với một thanh niên 22 tuổi trên TikTok. Sau khi bà mẹ báo cảnh sát, thanh niên này đã bị bắt và kết án 19 năm tù.

Đầu năm 2022, một người đàn ông 42 tuổi ở bang Alabama (Mỹ) tình cờ biết đến một thiếu nữ 14 tuổi ở bang Texas (Mỹ) khi cô gái để lại bình luận phía dưới video TikTok của anh ta. Sau đó cả hai công khai tán tỉnh nhau với những nội dung như "cưới em đi, em sẽ ở bên anh cả đời" và "anh sẽ cưới em, cô bé à". Không lâu sau đó, người đàn ông đến bang Texas để gặp cô bé và bị cảnh sát bắt vì tội tấn công tình dục trẻ em chỉ vài ngày sau.

Có phải cứ cấm là xong?

Phải nhấn mạnh một lần nữa rằng từ lóng 18+ chỉ dành cho người trên 18 tuổi. Nếu được sử dụng đúng cách như các bác sĩ hay chuyên gia giáo dục giới tính lên TikTok chia sẻ thông tin thì nhìn từ góc độ nào đó, các từ lóng cũng có giá trị lịch sự hay nói giảm nói tránh nhất định. Nhưng thực tế, cách tiếp cận này lại ít được áp dụng mà chỉ tràn lan với ý nghĩa bậy bạ, thô tục. 

Về vấn đề này, trách nhiệm đầu tiên nên đến từ phía nền tảng. Hơn ai hết, họ cần có giám sát chặt chẽ với các nội dung xuất hiện trên nền tảng và độ tuổi của người sử dụng.  

Song song với đó, cần có sự theo dõi sát sao từ phụ huynh với trẻ con trong gia đình. Có nhiều kinh nghiệm hoạt động trên TikTok, anh Trần Mạnh Duy (Duy Muối) - DC Group cho biết: “Thực tế là mỗi thời đều có những từ lóng khác nhau, chỉ khác nhau về hình thức còn giống nhau về nội dung. Ở thời đại MXH, hành động trước mắt vẫn là bố mẹ chủ động chặn các kênh có nội dung, không tốt. Nhưng dù ở nền tảng nào đi chăng nữa, chặn từ này thì có từ khác xuất hiện, chặn nội dung này thì có nội dung khác xuất hiện, đều có cách lách được. 

Vì vậy khi con đến tuổi tò mò, điều quan trọng là bố mẹ phải luôn đồng hành, làm bạn với các con để biết con xem gì trên MXH, có mối quan hệ thế nào trên MXH chứ không phải kiểm soát. Càng cấm thì trẻ càng tò mò, càng muốn chứng minh bố mẹ sai và con đã lớn”.

Chị T. - một phụ huynh có con trai đang học Tiểu học cũng không tránh khỏi lo lắng trước sự tràn lan của những từ lóng 18+ trên TikTok: “Mình không cho con xem TikTok 1 phần vì không thể kiểm soát được nội dung con xem. Ở tivi hay một số nền tảng khác có những kênh dành riêng cho trẻ con hoặc mình kiểm soát được nội dung thì mình cho xem không lăn tăn gì”. 

Về chuyện con có thể xem TikTok ở bên ngoài gia đình như trường lớp hoặc người thân, chị T. có sự lo ngại: “Cũng nhiều cái có thể học trên lớp nhưng mình cũng chỉ có thể khuyên con không nên học theo hay nói lại vì nó là từ bậy. Không biết trên lớp hay bên ngoài như thế nào nhưng ở nhà thì tuyệt đối không bao giờ thấy con dùng từ bậy. Thậm chí khi nghe thấy ai đó nói bậy nhiều con còn kêu ca phàn nàn với mẹ, tự hiểu rằng không nhắc lại những từ đó. 

Dù mình đã cấm con xem TikTok nhưng giờ bực nhất là con có thể xem quảng cáo về TikTok trên các nền tảng khác nên thi thoảng có lọt vào tầm mắt của con. Những lúc đó mình hay bảo con chuyển kênh luôn”.

Trong trường hợp càng cấm con càng muốn xem, chị T. xác nhận rằng có thể con cũng có sự tò mò nhất định. Tuy nhiên chị cũng cho rằng con đang ở độ tuổi mình định hướng được cái gì tốt, cái gì không tốt nên cứ cố gắng giải thích nhiều nhất có thể.