Hiểu về vitamin: Có tới 8 loại vitamin B, liệu bạn có cần bổ sung chúng hay không?

Vào cuối những năm 1800, Christiaan Eijkman - một bác sĩ người Hà Lan đã lặn lội tới tận vùng Đông Ấn xa xôi để nghiên cứu một căn bệnh bí ẩn có tên là beriberi. Beriberi tấn công vào hệ thần kinh của người bệnh, gây đau đớn và khiến họ bị lú lẫn. 

Căn bệnh đẩy cao nhịp tim, khiến nó đập như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực. Và trong một số trường hợp, beriberi sẽ giết chết người mắc phải nó. Nhiều nhà khoa học tại thời điểm đó tin rằng bệnh nhân mắc beriberi do nhiễm một loại vi khuẩn chưa được biết tới. 

Nhờ những quan sát của Christiaan Eijkman với bệnh beriberi mà con người đã biết đến vitamin B1 (thiamin),

Nhưng Eijkman không tin điều đó. Ông quan sát thấy một hiện tượng đặc biệt trên những con gà ăn gạo lứt ở Đông Ấn. So với những con gà ăn gạo trắng thường cũng phát triển một dạng tê liệt chân giống bệnh beriberi trên người, những con gà ăn gạo nâu chưa xát vỏ chẳng mấy khi gặp chuyện đó.

Quan sát tinh tế của Eijkman đã dẫn tới khám phá thiamin, chất được tìm thấy nhiều trong gạo lứt và nhiều loại thực phẩm khác. Nó chính là vitamin B1, một vi chất mà con người (và cả những con gà) rất cần cho hoạt động của tế bào và thể chất khỏe mạnh.

Chân dung Christiaan Eijkman

Cùng với thiamin, hầu hết mọi người đều đã rất quen thuộc với 3 loại vitamin B khác: B9 (hay còn gọi là folate), B6 ​​và B12. Nhưng ít người biết vitamin nhóm B có tới 8 loại tất cả. Mỗi loại vitamin B này đều đóng vai trò quan trọng trong các chức năng tế bào và enzyme của cơ thể.

Trên thực tế, cũng vì chính các vai trò liên quan chặt chẽ tới tế bào và enzyme này, các nhà khoa học mới gộp tất cả các vi chất được phát hiện sau này vào cùng nhóm vitamin B.

Vitamin B12 là một ví dụ, nó hỗ trợ sức khỏe tế bào và cũng giúp cơ thể tạo ra những DNA mới. Những người không có đủ vitamin B12 trong người sẽ cảm thấy mệt mỏi và ốm yếu. Họ có thể cảm thấy chán ăn, sụt cân, nhầm lẫn hoặc đau dây thần kinh.

Bất cứ ở đâu và vào lúc nào ở Mỹ cũng có từ 1,5 -15% dân số thiếu hụt vitamin B12. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, người trên 50 tuổi và người ăn chay có nguy cơ cao nhất. (Các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật, như thịt, trứng, sữa là những thực phẩm duy nhất chứa vitamin B12 tự nhiên. Bạn có thể thấy nhiều loại ngũ cốc ăn sáng, sữa thay thế, và các sản phẩm thực vật được quảng cáo chứa B12, nhưng đó chỉ là B12 được thêm vào mà thôi).

Tinh thể vitamin B12 (cobalamin) dưới ống kính hiển vi.

Tiến sĩ Mark Moyad, giám đốc y tế dự phòng và điều trị thay thế tại Đại học Michigan cho biết: "B12 thực sự quan trọng với cơ thể, từ đầu tới chân . Nếu bạn bị thiếu hụt B12, điều đó có thể gây ra các vấn đề về thần kinh, trí nhớ hoặc thiếu máu, hoặc thậm chí có thể gây ra các triệu chứng bắt chước các căn bệnh thần kinh như bệnh đa xơ cứng".

Moyad cho biết thêm rằng ngày càng có nhiều bác sĩ quan tâm đến vấn đề thiếu hụt vitamin B12. Nhưng loại vitamin này có giá rất rẻ, điều đó có nghĩa là hầu hết các nhà sản xuất thực phẩm chức năng không có động cơ tài chính để nghiên cứu hoặc quảng bá nó.

"Có rất nhiều người đang chi quá nhiều tiền cho việc tiêm vitamin B12, nhưng trong các thử nghiệm trực tiếp, một viên thuốc rẻ tiền cũng đem lại hiệu quả tương tự", Moyad nói.

Có bằng chứng cho thấy những người thiếu vitamin B12 có thể cải thiện được năng lượng và sức chịu đựng của họ bằng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin này. Và có một số nghiên cứu sơ bộ liên kết những viên B12 với những sự thay đổi trong máu có thể đem lại lợi ích cho những người đang rơi vào nguy cơ mất trí nhớ.

Mặc dù không có lợi ích nào trong số đó được thiết lập tốt, hồ sơ an toàn của B12 vẫn thuộc vào dạng tốt nhất trong số các chất bổ sung phổ biến hiện tại. Vitamin B12 có thể ảnh hưởng tới dược tính của một số loại thuốc theo toa, bao gồm một số loại thuốc kháng sinh và thuốc trị tiểu đường metformin. Nhưng ngoài ra, không có bất kỳ rủi ro nào liên quan đến những viên thực phẩm chức năng B12.

Tinh thể vitamin B1 (thiamine) dưới kính hiển vi.

Tinh thể vitamin B6 (pyridoxine) dưới kính hiển vi

Tạm thời để B12 sang một bên, thực phẩm chức năng bổ sung folate (vitamin B9) thường được khuyên dùng cho phụ nữ đang mang thai hoặc đang cố gắng mang thai. Nghiên cứu từ Trường Y Harvard và các cơ sở nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng folate giúp bảo vệ chống lại dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh, và nó có thể mang lại những lợi ích khác trước khi sinh.

Tuy nhiên, ngoài B12 và folate, nghiên cứu ủng hộ các thực phẩm chức năng bổ sung vitamin B khác rất mâu thuẫn.

Một nghiên cứu nhỏ năm 2018 cho thấy những người dùng vitamin tổng hợp chứa vitamin B liều cao đã giảm được hiệu ứng viêm và căng thẳng oxy hóa trong cơ thể, cả yếu tố này là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh - bao gồm bệnh tim và ung thư.

"Những người có chế độ ăn ít lành mạnh hoặc chế độ ăn kiêng khắc nghiệt có thể được hưởng lợi từ việc bổ sung vitamin B. Mặt khác, những người có chế độ ăn uống đa dạng và lành mạnh dường như không nhận thấy bất kỳ lợi ích thực sự nào từ việc uống thực phẩm chức năng", Luke Downey, đồng tác giả của nghiên cứu hiện là phó giáo sư khoa học sức khỏe tại Đại học Công nghệ Swinburne ở Úc cho biết.

Nghiên cứu thêm từ Downey đã phát hiện ra rằng những người dùng phức hợp vitamin B, là hỗn hợp của tất cả các vitamin B, đã báo cáo một tâm trạng được cải thiện, ít nhầm lẫn và ít căng thẳng hơn.

Nhưng ông nói rằng các nghiên cứu khác đã không quan sát được những lợi ích này. Một số thậm chí còn tìm thấy những rủi ro. Trong một số nhóm bệnh nhân - chẳng hạn như những người mắc bệnh tiểu đường - phức hợp vitamin B có thể gây ra các triệu chứng liên quan đến thần kinh.

"Tôi nghĩ phần còn lại của nhóm vitamin B - có nghĩa là, tất cả ngoại trừ vitamin B12 và folate - đã bị đánh giá quá mức", Moyad nói. "Mặc dù chúng rất quan trọng, nhưng các yêu cầu của cơ thể đối với hầu hết các vitamin này đều thấp và bạn có được tất cả chúng trong thực phẩm".

Với hầu hết mọi người khác, chúng ta đều có thể nạp đủ vitamin B từ thực phẩm ăn hàng ngày.

Moyad cho biết rằng việc bổ sung B12 liều thấp có thể là một ý tưởng tốt, đặc biệt đối với những người không ăn các sản phẩm động vật hoặc thực phẩm được bổ sung B12. Nhưng có lẽ khó có thể tìm thấy một sản phẩm thực phẩm chức năng nào trên thị trường chứa vitamin B12 liều thấp.

Một phân tích năm 2019 từ ConsumerLab.com, một công ty độc lập giúp kiểm tra độ an toàn của các loại thực phẩm chức năng, đã phát hiện: Hầu hết các viên nén vitamin B12 hiện nay đều chứa nhiều hơn lượng khuyến cáo hàng ngày 2,4 microgam. Tổ chức này khuyên bạn nên bẻ viên B12 làm đôi khi uống hoặc chuyển sang dùng B12 dạng lỏng.

Nói tóm lại: Cơ thể cần vitamin B để hoạt động. Rất đáng để uống vitamin B12 và folate nếu bạn thuộc vào đối tượng cần bổ sung chúng, chẳng hạn như người ăn chay. Nhưng hãy nhớ rằng với hầu hết mọi người khác, chúng ta đều có thể nạp đủ vitamin B từ thực phẩm ăn hàng ngày.

Tham khảo Medium, Acs