"Họng súng vũ trụ" gấp 15 lần Trái Đất gây bão địa từ lớn hôm nay

Một "họng súng vũ trụ" - tức vết đen Mặt Trời - mang tên AR3664 đã đạt được bề rộng gấp 15 lần đường kính Trái Đất, liên tục bắn ra những ngọn lửa bùng nổ cấp X trong những ngày qua về phía chúng ta và gây ra sự xáo trộn lớn trong từ quyển.

Theo Trung tâm Dự báo thời tiết không gian (SWPC) thuộc Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), sự xáo trộn dự kiến sẽ lên tới đỉnh điểm trong ngày 11-5 (giờ miền Đông nước Mỹ, tức từ trưa 11-5 đến trưa 12-5 theo giờ Việt Nam).

Trong vài ngày trước, "họng súng vũ trụ" này điên cuồng giải phóng 5 ngọn lửa Mặt Trời liên tiếp trực tiếp vào hành tinh của chúng ta, sẽ chạm đến từ quyển trong những ngày cuối tuần.

Sự kiện bùng nổ này có thể gây ra cực quang rực rỡ trên khắp phần lớn Bắc Mỹ trong vài ngày bởi bão địa từ đạt tới cấp G4.

Đây là cấp bão địa từ lớn nhất trong nhiều năm mà Trái Đất từng hứng chịu, chỉ thua bão địa từ G5 trong Sự kiện Carrington và bão Mặt Trời Halloween năm 2003.

Sự kiện Carrington xảy ra năm 1859 đã gây ra cực quang ở khắp thế giới, ngay cả ở một số vùng vĩ độ thấp, gây thiệt hại cho hệ thống điện báo toàn cầu.

Còn bão Mặt Trời Halloween năm 2003 cũng mạnh không kém, cũng kèm cực quang rực rỡ nhưng rất may không gây thiệt hại đáng kể nào vì đã được cảnh báo trước.

Bão địa từ, hay còn gọi là bão Mặt Trời, xảy ra khi các ngọn lửa, cầu lửa từ sao mẹ mang theo luồng từ trường mạnh va đập với từ quyển Trái Đất.

Con người khó lòng cảm nhận trực tiếp, nhưng các thiết bị liên lạc vô tuyến, định vị... sẽ bị ảnh hưởng, do đó việc dự báo trước chuẩn xác rất quan trọng cho một số lĩnh vực.

Đơn cử, tháng 2-2022, công ty vũ trụ SpaceX của Mỹ đã vô tình phóng 49 vệ tinh Starlink ngay vào lúc một cơn bão địa từ bất thường xảy ra. Hậu quả là khoảng 40 vệ tinh đã rơi ngược về phía Trái Đất, bị thiêu rụi trong bầu khí quyển.

Đối với chuỗi pháo sáng bùng nổ từ AR3664, một cơn bão địa từ mạnh hôm 9-5 đã gây gián đoạn sóng vô tuyến tạm thời trên khắp châu Âu, châu Phi và Trung Đông.

Dự kiến sẽ còn mất vài ngày để chùm vết đen khổng lồ này quay đi khỏi hướng Trái Đất, song rất có khả năng một vết đen khác sẽ tiếp nối công việc của nó.

Mặt Trời đang vào giai đoạn hoạt động đỉnh cao của chu kỳ 11 năm, dự kiến đạt đỉnh trong năm 2024-2025 rồi trở lại bình lặng.