Làn sóng phản đối "Internet miễn phí" của Facebook dâng cao

Bạn còn nhớ dự án Internet.org của Facebook chứ? Đó là một dự án đầy tham vọng của Mark Zuckerberg trong việc phổ cập Internet ra toàn thế giới, nhất là các khu vực còn kém phát triển về cơ sở hạ tầng. Những tưởng một dự án đầy ý nghĩa nhân văn như thế sẽ được cộng đồng hồ hởi đón nhận, nhưng thực tế cho thấy xu hướng chống đối lại dự án này đang tăng nhanh. Vậy lí do vì đâu?

Với những bạn còn chưa biết hoặc còn chưa hiểu rõ về dự án này, thì nó là một dự án mà trong đó Facebook sẽ tìm cách phổ biến mạng lưới Internet thông qua các kênh phân phối mới (có thể là qua cả máy bay không người lái). Để làm được điều đó, Facebook cần hợp tác với các tổ chức, các nhà mạng tại những khu vực đó để cung cấp nội dung, ứng dụng cho mạng lưới này thông qua Facebook. Thế nhưng làn sóng phản đối cách thức vận hành Internet.org đã xuất hiện trong thời gian gần đây, khởi nguồn từ việc rút lui của một số nhà cung cấp dịch vụ tại Ấn Độ.

Lí do chính của những hành động này là vì những người phản đối cho rằng Facebook đang lạm dụng sức mạnh của mình để tạo ra sự độc quyền trên Internet.org. Điều này vi phạm nguyên tắc về quyền bình đẳng thông tin trên Internet vốn đang được công nhận rộng rãi hiện nay. Nói một cách dễ hiểu hơn, Facebook cho những người dân ở khu vực đó sử dụng Internet miễn phí, nhưng chỉ là với những nội dung do Facebook kiểm soát.

Hôm thứ 2 vừa qua, 65 tổ chức khác nhau tại 31 quốc gia đã tuyên truyền, vận động sự ủng hộ để gửi một bức "tâm thư" cho Mark Zuckerberg với hy vọng ông sẽ xem xét sửa đổi cách thức vận hành Internet.org. Hiện nay, Facebook đang dự định cung cấp dịch vụ này hoàn toàn miễn phí cho những người dân ở mức độ truy cập thông tin cơ bản: bao gồm các tin tức thời tiết, khí hậu,... cũng như các dịch vụ đi kèm của Facebook. Nếu bạn muốn dùng sâu hơn, rộng hơn, bạn sẽ phải trả tiền cho Facebook. Vậy nên cái gọi là quyền bình đẳng vốn dĩ không tồn tại trong mạng lưới này. Tại sao nhỉ?

Hãy nhớ những người ở khu vực "được" cung cấp dịch vụ Internet.org hầu hết đều là các khu vực nghèo và kém phát triển, do đó có lẽ vốn dĩ Facebook chẳng mong chờ gì vào việc họ sẽ trả tiền để sử dụng Internet ở tầng sâu hơn (tạm gọi là mức 2). Vậy thì lẽ dĩ nhiên các thông tin mà họ sử dụng đều là của Facebook, do Facebook tạo ra và điều hướng nội dung theo cách mà Facebook muốn. Đó là lí do mà nhóm phản đổi muốn Facebook thực hiện thu phí với mức cước siêu rẻ dành cho những người dùng ở vùng cung cấp dịch vụ. Đổi lại, họ yêu cầu phải được truy cập Internet một cách tự do hơn và không có sự giới hạn hay can thiệp của Facebook.

Vậy Facebook nói gì? Họ chỉ đưa ra một tuyên bố ngắn gọn: "Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện dự án theo kế hoạch hiện nay". Lí giải của Facebook, là họ đã bỏ ra công sức và tiền bạc để cung cấp Internet cho cộng đồng, do đó họ có quyền làm chủ hệ thống của mình và những gì được cung cấp trên đó. Còn về vấn đề độc quyền, họ cho rằng việc được sử dụng Internet mà không mất gì cả rõ ràng còn tốt hơn nhiều là không được sử dụng gì, và xét về nhiều khía cạnh, lí do của họ không phải là không hợp lý.

Nhìn rộng hơn, Internet.org cũng chỉ là một trong những cách mà các ông trùm công nghệ muốn nâng tầm ảnh hưởng của mình ra toàn thế giới. Google luôn cung cấp cách dịch vụ của mình một cách miễn phí, và nhờ đó dịch vụ quảng cáo của họ đạt được thành công vô bờ bến với sự phổ biến của Google.com, Android OS,... Và Facebook cũng chẳng phải ngoại lệ, họ cũng kiếm tiền từ quảng cáo, và miễn là mạng lưới của họ đủ rộng, họ vẫn sẽ kiếm được tiền từ người dùng của mình.

Rõ ràng, những tuyên bố về hành động vì cộng đồng của những ông lớn như Google và Facebook luôn mang theo những lời lẽ có cánh tuyệt vời về lợi ích của chúng. Một vùng đất sẽ có thể tốt đẹp hơn rất nhiều khi người dân ở đó được tiếp cận với tri thức tân tiến, được kết nối với sự phát triển chung của toàn thế giới. Tuy nhiên, dù là một ông lớn thì bạn vẫn phải kiếm tiền, nó chỉ khác nhau ở cách làm người khác cảm thông cho bạn về cách kiếm tiền đó mà thôi. Google hay Facebook chẳng dại tới mức chi hàng đống tiền ra mà không đặt lợi ích của mình trên những hành động đó.

Facebook có tham vọng lớn, và biết đâu đấy, Internet.org sẽ là một bước ngoặt trong những toan tính bành trướng thế lực của mạng xã hội lớn nhất hành tinh. Chỉ có điều, khi mà họ còn chưa vượt qua được các ông lớn trong làng công nghệ, họ lại đang học cách để "bị ghét" đến từ chính những đối thủ đó.

Tham khảo:Wired

>>Dự án siêu bí mật của Google nhằm bảo vệ sự trong sạch của quảng cáo