Trung Quốc: Lợi nhuận đến từ những nông dân chân đất, da rám nắng

Alibaba, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc, đang đầu tư mạnh vào vùng nông thôn Trung Quốc nhằm tìm kiếm những nguồn lợi nhuận mới.

"Siêng năng sẽ giúp bạn kiếm tiền và dịch vụ Taobao dành cho nông thôn sẽ giúp bạn tiết kiệm tiền."

Nền kinh tế Trung Quốc đang gặp nhiều bất ổn nhưng tại Tuguan, một ngôi làng ở tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), không hề có bóng dáng của sự bất ổn. Một con đường đất gập ghềnh chạy qua làng, qua những căn nhà nông thôn quét vôi trắng truyền thống được bao quanh bởi hàng rào tre. Tuguan là nơi ở của khoảng 170 gia đình dân tộc Bai, một dân tộc thiểu số ở Trung Quốc. Người dân ở đây chủ yếu trồng nho và me. Vào buổi trưa, hầu hết cư dân ở đây ngủ trưa trong nhà hoặc nghỉ ngơi trong bóng râm để tránh nóng.

Tuy vậy, giữa cái nóng tháng Sáu, mọi người vẫn tụ tập nhộn nhịp tại một cửa hàng ở Tuguan. Hàng chục nông dân da rám nắng vây quanh một máy tính Lenovo mới và một màn hình phẳng gắn tường của Skyworth. Họ kiểm tra những giao dịch trực tuyến mới nhất về điện thoại di động, kem đánh răng, máy phun thuốc trừ sâu… tất cả đều được bán trên Alibaba Group, nền tảng thương mại điện tử mới của Alibaba dành cho nông thôn.

Zhang Yibin

Zhang Yibin, một nông dân trồng nho cao kều đốt thuốc như máy và hàm răng gắn hai chiếc răng vàng, đã mua một chiếc quạt, một máy phun thuốc trừ sâu và một chiếc xe máy ba bánh giá 13.600 tệ (tương đương 47 triệu đồng) chỉ trong vòng hai tháng sau khi Alibaba mở một trung tâm dịch vụ Taobao dành cho nông thôn tại thị trấn này.

“Mua hàng trực tuyến rẻ hơn, nhiều lựa chọn hơn và thuận tiện hơn rất nhiều”, Zhang nói. Zhang chia sẻ thêm rằng ông không cần mất nửa ngày tới đại lý để mua chiếc xe ba bánh mà ông đang dùng để vận chuyển ống tưới nước và phân bón. Zhang còn muốn bán nho của ông qua mạng cho mọi người dân ở Trung Quốc.

Trong năm 2014, thị trường thương mại điện tử Trung Quốc đạt doanh thu 2,79 nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng 49,7% so với năm 2013. Tuy nhiên, cú sốc toàn cầu vào ngày 24/8 vừa rồi khiến giá cổ phiếu của Alibaba giảm 3,5% tại thị trường chứng khoán New York, lần giảm đầu tiên kể từ khi công ty này IPO với giá cổ phiếu 68 USD. Mức tăng trưởng chậm của Alibaba cùng sự giảm tốc của nền kinh tế Trung Quốc khiến các nhà đầu tư lo lắng.

Trung tâm Taobao tại Quận Binchuan sẽ đảm nhiệm việc chuyển hàng tới các ngôi làng nhỏ.

Ngay cả khi nền kinh tế Trung Quốc suy giảm và thị trường chứng khoán sụp đổ, doanh số thương mại điện tử của Trung Quốc trong 7 tháng đầu năm 2015 vẫn đạt mức tăng trưởng 37,7%. Nhằm duy trì đà tăng trưởng của thương mại điện tử, Alibaba và các đối thủ đang bắt đầu tìm kiếm những khách hàng khác ngoài những khách hàng trẻ, có kiến thức tại các thành phố lớn. Họ bắt đầu quan tâm tới các vùng nông thôn, nơi một nửa dân số Trung Quốc sinh sống.

“Các thành phố phát triển không thể duy trì mức tăng trưởng hai con số mãi mãi, đó là quy luật tự nhiên”, John Choi, người phụ trách nghiên cứu mảng Greater China Internet tại hãng Daiwa Capital Markets ở Hồng Kông, cho biết.

Tháng 10 năm ngoái, Alibaba công bố kế hoạch đầu tư 10 tỷ nhân dân tệ cho hậu cần, phần cứng và đào tạo nhằm phát triển hệ thống thương mại điện tử của hãng tại hơn 100.000 ngôi làng trong vòng 3 đến 5 năm tới. Alibaba cũng mở các kho hàng, hợp tác cùng với các công ty phân phối và các quan chức địa phương.

Trọng tâm chiến lược của Alibaba là các trung tâm dịch vụ nông thôn Taobao, ở đây người dân có thể thoải mái mua vật dụng, trả cước điện thoại di động và thanh toán hóa đơn trực tuyến cũng như nhận những món đồ mà họ đã mua trên Taobao. Alibaba cung cấp máy tính và màn hình, đảm bảo giao hàng đúng thời hạn và hướng dẫn người dân trở thành những đại diện của hãng tại các trung tâm. Các trung tâm này thường được đặt trong các cửa hàng tiện lợi.

Đặt hàng qua Alibaba.

“Trước đây rất lâu Alibaba đã có ý định mở rộng ra các vùng nông thôn”, Yu Xianghai, giám đốc cấp cao phụ trách các sáng kiến thương mại điện tử nông thôn tại Alibaba, cho biết. “Trong quá trình này, chúng tôi cũng gây dựng văn hóa và thói quen mua hàng trực tuyến”.

Ban đầu, kế hoạch này sẽ bán những vật dụng phổ biến như máy giặt, TV và đồ may mặc cho nông dân sau đó dần dần phát triển thành một nền tảng kỹ thuật số cho phép nông dân bán rau và hoa quả cho cư dân thành phố. “Chúng tôi nghĩ, ban đầu, chúng tôi sẽ bán hàng cho họ (nông dân) và giải quyết các vấn đề về nhân lực và cơ sở hạ tầng. Sau đó, khi các cơ sở hạ tầng đã được xây dựng chúng tôi sẽ cho phép họ bán hàng qua hệ thống của chúng tôi”, Yu nói.

Khoảng 3/4 cư dân tại các thành phố hạng nhất Trung Quốc như Bắc Kinh, Thượng Hải, Trùng Khánh và Quảng Châu sử dụng Internet nhưng con số này ở vùng nông thôn chỉ là 19%. Mặc dù vậy, nông thôn Trung Quốc đang là thị trường hấp dẫn cho các công ty thương mại điện tử. Gần 2/3 nông dân Trung Quốc đã tiếp cận Internet cho biết họ sẽ mua hàng trực tuyến, ở thành thị con số này là 72%.

Hiện tại, người dân ở vùng nông thôn Trung Quốc khi mua sắm thường phải đối mặt với các vấn đề như sự lựa chọn hạn chế, giá cao và chất lượng kém, Jiang Hongyu, giám đốc phát triển vùng nông thôn của JD.com đối thủ của Alibaba, cho biết. Thu nhập thấp, quần thể phân tán và hậu cần kém là những đặc điểm khiến các vùng nông thôn Trung Quốc không trở thành địa điểm lý tưởng để đặt các siêu thị.

Đóng gói hàng để chuyển tới tay khách hàng.

“Chúng tôi nhận ra rằng, ngày nay, người tiêu dùng ở vùng nông thôn có nhu cầu rất cao với các sản phẩm chất lượng”, Jiang nói. Từ nay tới cuối năm, JD.com có kế hoạch mở thêm 500 trung tâm dịch vụ nông thôn.

Kế hoạch phát triển tại vùng nông thôn của các công ty như Alibaba và JD.com phù hợp với chính sách phát triển của chính phủ Trung Quốc. Bắc Kinh muốn thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình nhằm tăng tổng sản phẩm quốc nội, vượt qua mức 1/3 hiện tại. Tại Mỹ, tổng sản phẩm quốc nội chiếm tới 70%. Chính phủ Trung Quốc sẽ “hỗ trợ người lao động nhập cư, sinh viên mới tốt nghiệp và cựu chiến binh muốn quay về quê hương của họ để khởi nghiệp” và “khuyến khích phát triển thương mại điện tử ở các vùng nông thôn”, Tân Hoa Xã cho biết sau cuộc họp về kinh doanh về vùng nông thôn do Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường chủ trì.

“Nông dân đang ngày càng trở nên giàu hơn và có nhu cầu mua sản phẩm”, Xu Dongzhu, giám đốc sở nông nghiệp quận quản lý ngôi làng Tuguan, cho biết. Xu đã cử ba nhân viên của ông tới giúp đỡ Alibaba. “Sau đó, nông sản sẽ được bán trên nền tảng của Alibaba và điều này sẽ giúp nông dân tăng thu nhập mang lại thịnh vượng chung cho tất cả”, Xu chia sẻ thêm.

Tham khảo Bloomberg