Làm thế nào để phân biệt núi lửa hoạt động, đang ngủ hay đã chết

Đôi khi, chúng ta nghe được các bản tin hay báo chí có nhắc đến một ngọn núi lửa nào đó hoạt động, đang ngủ hay đã chết. Tuy nhiên, ít ai có thể hình dung được một định nghĩa rõ ràng cho các trạng thái này của chúng. Như vậy, làm thế nào để phân biệt một ngọn núi lửa hoạt động, đang ngủ hay đã chết? Những dấu hiệu dưới đây có thể giúp bạn.

Núi lửa hoạt động

Magma từ một núi lửa đang hoạt động

Bạn có thể nghĩ đơn giản rằng một núi lửa đang hoạt động là một núi lửa đang phun trào magma. Điều này không sai nhưng chưa đủ. Bất kể một núi lửa nào có các dấu hiệu bất ổn như có các trận động đất, sự thoát khí dồi dào của cacbon dioxide hoặc lưu huỳnh dioxit đều được gọi là núi lửa hoạt động. Theo định nghĩa của USGS, bất kể một núi lửa nào đã có tiền sử phun trào đều được liệt vào danh sách xem xét sự hoạt động. Sau khi đó, núi lửa sẽ được đánh giá các dấu hiệu, nếu có manh mối về magma đang trên đường đi lên, nó sẽ chính thức được gắn mác một núi lửa hoạt động.

Núi lửa đang ngủ

Shasta, một núi lửa tại California, nó đã ngủ từ năm 1786

Một núi lửa đang ngủ được USGS định nghĩa là một núi lửa không hoạt động, nó không hiển thị bất kỳ một dấu hiệu bất ổn nào. Tuy nhiên, nó vẫn có thể giấc và hoạt động trở lại. Núi lửa Shasta tại California là một trong số các ví dụ. Yellowstone cũng được xếp nằm trong số các núi lửa đang ngủ, tuy nhiên nếu xét đến các dấu hiệu bất ổn liên tục phía dưới địa tầng, nó có thể được coi là hoạt động theo định nghĩa phía trên. Đôi khi mọi thứ không rõ ràng như trường hợp của Clear Lake ở California. Ngọn núi lửa này đã không hoạt động trong vòng 10.000 năm và nó hoàn toàn đạt tiêu chuẩn của một núi lửa đang ngủ. Thời gian của giấc ngủ có thể từ hàng chục, hàng trăm thậm chí hàng ngàn năm. Một biến động của hoạt động địa tầng hoàn toàn có thể đánh thức ngọn núi lửa đang ngủ hoạt động trở lại.

Nhiều người nghĩ rằng chỉ có núi lửa hoạt động mới có thể tạo ra suối nước nóng. Thực chất, một núi lửa đang ngủ vẫn có thể làm điều đó. Magma phải mất một thời gian khá dài để có thể nguội hẳn. Một suối nước nóng là thành phần của một hệ thống thủy nhiệt tích cực lưu thông nước từ sâu trong lòng đất lên bề mặt. Magma khi nóng và phun trào nó đạt tới 700 độ C. Phải mất hàng triệu năm để chúng nguội và kết tinh khi nằm sâu trong đá. Vì vậy, suối nước nóng không phải là điều kiện để kết luận một núi lửa hoạt động.

Núi lửa chết

Khu vực núi lửa chết Sutter Buttes, California

Phải mất rất nhiều thời gian để một núi lửa chết hẳn. Trung bình nếu 1 triệu năm mà nó không hoạt động trở lại, người ta sẽ coi đó là một núi lửa chết. Sutter Buttes tại California là một trong số đó, nó đã ngủ đến 1,4 triệu năm và được gọi là đã chết. Tuy nhiên, đôi khi lại có một điều kì quặc. Một núi lửa mới được sinh ra từ một núi lửa đã chết. Baker và Lassen Peak tại Cascades là hai núi lửa được sinh ra từ tàn tích của một núi lửa tổ tiên đã chết cách đó hàng triệu năm. Có vẻ như các đường dẫn magma dễ dàng hình thành hơn khi nó đã được khai thông một lần trước đó.

Nói tóm lại, với cách phân biệt như trên bạn đã có thể hình dung được thế nào là một núi lửa hoạt động, đang ngủ hay đã chết. Nếu ai đó nói một núi lửa đang hoạt động, nó có thể đang phun trào hoặc đơn giản chỉ là có một vài trận động đất được ghi nhận phía dưới nó. Một ngọn núi lửa ngủ nghĩa là nó không hoạt động ở hiện tại. Nếu nó ngủ quá 1 triệu năm, nó sẽ chết. Tuy nhiên, tại nơi một núi lửa đã chết lại vẫn có thể sinh ra một núi lửa mới. Thật thú vị!

Theo Wired

Kinh ngạc cảnh tượng ngọn núi lửa phun trào tại Chile