Sự lừa dối của Volkswagen có thể hại chết bao nhiêu người Mỹ?

Đối với nhiều người, họ không bận tâm lắm về vụ bê bối gian lận khí thải của Volkswagen gần đây. Có thể là những chiếc xe vẫn chạy ổn định trên đường cao tốc và người lái vẫn an toàn, đối với họ thế là đủ. Tuy nhiên, xét về sự ảnh hưởng của khí thải đến sức khỏe con người, hoàn toàn có thể đặt ra một câu hỏi lớn rằng điều này có khả năng đã giết chết bao nhiêu người.

Volkswagen đang dính phải một vụ bê bối lớn nhất lịch sử

Thật vậy, câu hỏi được đặt ra tương tự như vụ bê bối của General Motor trước đây. Năm 2014, họ đã phải thu hồi gần 3 triệu xe trên toàn thế giới vì lỗi công tắc điện gây cháy nổ. Tháng 9 năm 2015, General Motor bị buộc nhận trách nhiệm và đền bù gần 1 tỷ USD cho 124 người thiệt mạng và 275 người bị thương trong suốt 10 họ che giấu lỗi kỹ thuật này .

Trong vụ bê bối khí thải của Volkswagen, sẽ khó khăn hơn để quy trách nhiệm cho họ đối với cái chết của một người nào đó. Tuy nhiên, những nhà nghiên cứu trong lĩnh vực y tế cộng đồng vẫn có những công thức riêng của họ để làm được điều này.

Cơ quan Bảo vệ môi trường Hoa Kì(EPA) đã sử dụng những tính toán và bộ quy chuẩn của họ để đánh giá sự nguy hiểm gây ra bởi vụ bê bối của Volkswagen. Họ cũng đã tham khảo một số ý kiến của các chuyên gia mô phỏng và mô hình hóa, những người chuyên làm việc trong lĩnh vực tính toán các ảnh hưởng của khí thải đến sức khỏe. Cuối cùng, một con số được đưa ra, số lượng người tử vong được quy trách nhiệm cho Volkswagen cũng không kém General Motor trước đây.

Các hóa chất mà Volkswagen đã gian lận trong những bài kiểm tra khí thải chủ yếu là oxyt Nitơ NO_x . Chúng là tác nhân của một loạt các bệnh đường hô hấp và tim mạch, là nguyên nhân gây giảm tuổi thọ và tử vong sớm. Oxyt Nitơ là phụ phẩm của quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch ở nhiệt độ cao trong động cơ ô tô, nhà máy nhiệt điện hoặc các nồi hơi công nghiệp.

Tiếp xúc lâu dài với các oxyt Nitơ là nguyên nhân của chứng viêm hô hấp, ho, khó thở, khò khè, sưng phổi... làm giảm đề kháng của cơ thể đối với các bệnh đường hô hấp như cúm, viêm phế quản... Chúng ảnh hưởng đặc biệt đến những người mắc bệnh mãn tính như hen suyễn hoặc tắc nghẽn phổi và là nguyên nhân gây tử vong sớm cho người già.

Các tác động này không chỉ là dựa trên cảm tính. Viện hóa học Max Planck, Đức đã thực hiện một nghiên cứu dẫn đầu bởi Joe Lelieveld. Họ công bố một bài báo khoa học cho thấy rằng ô nhiễm không khí là nguyên nhân tử vong sớm của 3 triệu người mỗi năm và con số có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.

Trong khi đó, Hiệp hội ung thư Mỹ ước tính rằng có tới 41% dân số Hoa Kỳ sống ở các khu vực ô nhiễm bởi khí thải tạo ra ozone. Từ năm 1980 đến năm 2014, EPA ước tính mức độ oxyt Nitơ trong không khí đã giảm một nửa. Đó là một nỗ lực của chính phủ Mỹ trong suốt nhiều năm kiểm soát chặt chẽ khí thải từ các nhà máy và xe hơi. Tuy nhiên, với vụ bê bối của Volkswagen bị phanh phui, mọi chuyện dường như bắt đầu trở nên tồi tệ.

Phương tiện giao thông góp một phần lớn vào lượng khí thải oxyt Nitơ

Tiếu bang California có lẽ là nơi bị ảnh hưởng nhiều nhất từ các gian lận của Volkswagen. Theo thống kê từ tổ chức California Air Resource, hàng năm tiểu bang này có đến 7.200 người chết do ô nhiễm không khí. 73% dân số tương đương 28 triệu người sống trong môi trường không khí ô nhiễm. California cũng có số lượng xe khách chạy động cơ diesel cực lớn, khoảng 50.000 chiếc.

Để ước tính được thiệt hại mà sự lừa đối của Volkswagen gây ra cho nước Mỹ, các nhà nghiên cứu sử dụng hai môi hình khoa học để đánh giá hiệu ứng mà oxyt Nitơ tác động lên sức khỏe con người.

Mô hình thứ nhất xuất phát từ một kết quả tự nhiên của chính sách giảm thiếu khí thải ô nhiễm. Nhóm 3 nhà nghiên cứu Olivier Deschenes, Joseph S.Shapiro và Michael Greenstone đã nhìn vào tỷ lệ tử vong và chi tiêu y tế của những nơi áp dụng chính sách giảm 350 tấn oxyt Nitơ mỗi năm. Họ phát hiện ra rằng khi oxyt Nitơ giảm, số lượng ca tử vong giảm đến 100.000 người mỗi năm và chi tiêu y tế cũng giảm đáng kể.

Sự ô nhiễm mà Volkswagen gian lận được đánh giá vào khoảng 46.000 tấn oxyt Nitơ. Theo tỷ lệ trên từ cuối năm 2008 cho đến nay, Volkswagen phải chịu trách nhiệm cho ít nhất là 106 ca tử vong.

Mô hình thứ hai được thực hiện bởi Neolle Eckley Selin, một giáo sư về khoa học hành tinh tại MIT. Bà nhìn vào sự ảnh hưởng của bụi sản sinh ra bởi oxyt Nitơ và các con số của EPA. Theo dữ liệu của Kelly Blue Book về số lượng xe Volkswagen chạy động cơ diesel đãng kí mỗi năm, công thêm dữ liệu về quãng đường lái xe trung bình của chính phủ, chúng ta có thể ước tính được quãng đường mà những chiếc xe Volkswagen có gian lận đã đi.

EPA cũng đã nói rằng các xe của Volkswagen thải ra một lượng oxyt Nitơ gấp 40 lần giới hạn cho phép. Selin bằng các thuật toán của mình đã khẳng định rằng có ít nhất 40 ca tử vong thêm vào với con số mà Volkswagen phải chịu trách nhiệm. Nó đến từ những tác động gián tiếp của oxyt Nitơ đến bụi nói chung và được tính trên dữ liệu cả năm.

Theo Greenstone, Giám đốc Viện chính sách năng lượng tại Đại học Chicago, không chỉ có bụi oxyt Nitơ còn lẫn cả vào sương mù. Và khi tính đến điều đó, số ca tử vong mà Volkswagen bị gán trách nhiệm sẽ còn cao hơn nữa.

Ông Martin Winterkorn - CEO của Volkswagen đã từ chức và trách nhiệm chưa phải đã hết

Tất nhiên, sẽ là rất phức tạp để có thể đánh giá chính xác con số trong cả hai mô hình tính toán nói trên. Tác hại của oxyt Nitơ phụ thuộc cả vào thời tiết, địa hình và khoảng cách của đường giao thông đến khu dân cư. Những người sống ở thành phố lớn hay gần đường giao thông sẽ phải chịu ảnh hưởng nhiều hơn.

Don Anair, Phó giám đốc chương trình phương tiện giao thông tại Union of Concerned Scientists cho biết hậu quả mà Volkswagen gây ra sẽ yêu cầu một phương pháp tính toán phức tạp hơn nữa. Ông cũng nói rằng dù con số mà Volkswagen phải chịu trách nhiệm là bao nhiêu, họ rõ ràng là đã đi ngược lại sự tiến bộ trong những tiêu chuẩn khí thải. Từ năm 2004 đến năm 2009, lượng oxyt Nitơ đã giảm đến 90%, Volkswagen không những không đóng góp vào quá trình này mà còn chống lại nó. Vì vậy, “chúng ta sẽ phải đánh giá đúng những tác động mà Volkswagen đã gây ra và buộc họ chịu trách nhiệm”.

Theo Nytimes

Liệu án phạt 18 tỷ USD đối với Volkswagen đã là thích đáng?