Khủng hoảng chip nhớ lan rộng: hàng loạt hãng smartphone Trung Quốc bế tắc vì sắp cạn tồn kho

Ngành công nghiệp smartphone toàn cầu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng khi giá chip nhớ tăng vọt gần 50%, buộc nhiều nhà sản xuất lớn như Xiaomi, OPPO và vivo phải tạm ngừng mua hàng. Theo thông tin độc quyền từ Jiemian News ngày 14 tháng 11, các hãng này đang trong tình trạng dự trữ cạn kiệt với tồn kho chung dưới hai tháng, một số thậm chí chỉ còn dưới ba tuần tồn kho DRAM, khiến họ phải đắn đo trước mức giá phi mã từ Micron, Samsung và SK hynix.

Tình thế càng bất lợi khi các nhà sản xuất chip nhớ tỏ ra hoàn toàn không lo ngại về doanh số. Jackey, nhân viên tại một nhà máy sản xuất chip, thẳng thắn chia sẻ rằng nếu các hãng smartphone không muốn mua, họ có thể dễ dàng chuyển công suất sang khách hàng server đang thiếu hụt nguồn cung. Điều đặc biệt là giá bán cho server cao hơn tới 30% so với smartphone, khiến lựa chọn trở nên quá rõ ràng.

Cơn bão kép đẩy giá chip nhớ

Nguyên nhân khủng hoảng bắt nguồn từ làn sóng AI và mô hình dữ liệu lớn đang thúc đẩy nhu cầu chip nhớ cho data center tăng vọt. Các nhà sản xuất server sẵn sàng trả giá cao để đảm bảo nguồn cung, tạo ra thị trường hấp dẫn hơn nhiều so với mảng smartphone. Tình hình càng tồi tệ khi bốn ông lớn Samsung, SK hynix, Kioxia và Micron đồng loạt cắt giảm nguồn cung NAND flash trong nửa cuối năm nhằm đẩy giá lên cao.

Samsung hạ mục tiêu sản xuất wafer NAND xuống 4,72 triệu chiếc, giảm 7% so với năm ngoái. Kioxia giảm từ 4,8 triệu xuống 4,69 triệu wafer, SK hynix cắt 10% từ 2,01 triệu xuống 1,8 triệu wafer, còn Micron duy trì sản lượng ở mức chỉ hơn 300.000 wafer tại Singapore. Việc chuyển đổi nhiều dây chuyền sang công nghệ 4 bit mỗi cell để đáp ứng AI càng khiến sản lượng NAND giảm không thể tránh khỏi.

Tình hình căng thẳng hơn khi Samsung ngừng cung cấp giá hợp đồng DDR5 DRAM trong tháng 10, khiến giá spot DDR5 tăng vọt 25% chỉ trong một tuần. Một tuần trước, SanDisk đã tăng giá hợp đồng NAND flash lên 50% trong một lần, thúc đẩy các gã khổng lồ như Micron nhanh chóng nâng giá theo. Các công ty công nghệ Bắc Mỹ, lo sợ giá tăng vọt, đã bắt đầu "mua tích trữ hoảng loạn" và nhiều nhà cung cấp đã đầy đơn hàng cho cả năm sau.

Đối với nhà sản xuất smartphone, tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng vì chip nhớ là linh kiện đắt thứ hai, chỉ sau bộ xử lý. Tùy model và cấu hình, chip nhớ chiếm 10-30% tổng chi phí, ở model cao cấp như 12GB + 512GB có thể vượt 20%. Do giá tăng vọt trong quý ba, giá smartphone tầm trung và cao cấp đã tăng 100-500 nhân dân tệ, riêng khoảng chênh lệch giữa hai cấu hình của OPPO Find X9 lên tới 900 nhân dân tệ.

Hàng loạt hãng smartphone lâm vào thế bế tắc

Làn sóng tăng giá đang khiến toàn ngành rơi vào bế tắc chiến lược. Một đại diện thương hiệu nội địa cho biết các công ty đang theo dõi sát chiến lược đối thủ cho năm tới, vẫn chưa quyết định liệu nên hạ cấu hình hay tăng giá bán, và nhiều dự án bị tạm dừng vì chi phí tăng quá cao.

Zhao Haijun, đồng CEO của SMIC, xác nhận tác động này tại buổi họp báo quý ba ngày 13 tháng 11. Ông cho biết do thiếu hụt và tăng giá chip nhớ, các ngành như smartphone và thiết bị mạng đã thận trọng hơn trong đặt hàng. Để xử lý đơn khẩn cấp liên quan chip nhớ và analog, SMIC phải hoãn giao một số sản phẩm smartphone trong quý ba.

Theo nguồn chuỗi cung ứng, các nhà sản xuất chip thường duy trì tồn kho 6-8 tuần và điều chỉnh giá hợp đồng mỗi quý. Khi tồn kho các hãng lớn đã cạn kiệt, thực tế không còn dư địa nhượng bộ về giá. Hiện các bên đang kéo co, trong đó nhà sản xuất chip cố phân bổ tồn kho ưu tiên cho smartphone để giữ quan hệ, trong khi các hãng smartphone chờ ai bước ra trước đặt giá tham chiếu để đàm phán.

Tuy nhiên, nguồn tin nhấn mạnh công ty duy nhất có đủ uy lực dẫn dắt đàm phán giá chính là Apple. Gã khổng lồ Cupertino với quy mô đặt hàng khổng lồ và vị thế thống trị smartphone cao cấp đang trở thành ông vua duy nhất có thể tạo áp lực buộc nhà sản xuất chip chào giá hợp lý. Các hãng khác, đặc biệt thương hiệu Trung Quốc, đơn giản không đủ sức đối đầu trong cuộc chiến giá này.

Triển vọng tương lai cũng không khả quan. Ngay cả khi nhà sản xuất quyết định mở rộng công suất ngay, vẫn cần ít nhất một đến hai năm để đáp ứng nhu cầu hiện tại. Nguồn tin cảnh báo không thể loại trừ nhu cầu AI hiện nay có phần bọt bóng, và quy mô thực sự chỉ rõ vào năm sau. Tại thời điểm này, không có khả năng Samsung và SK hynix sẽ mù quáng mở rộng công suất, họ có nhiều khả năng cắt giảm sản xuất để đảm bảo lợi nhuận cao hơn. Do đó, khả năng cao giá chip nhớ sẽ chứng kiến đợt tăng mạnh nữa trong nửa đầu năm tới, khiến tình cảnh bế tắc của các hãng smartphone càng trở nên tồi tệ hơn.