Làm sao để biến iPad thành công cụ đồng hành chứ không phải "máy giữ trẻ”?

iPad từ lâu đã trở thành chiếc tablet nổi tiếng nhất trên thế giới, đến mức nhiều người đã quen gọi mọi chiếc tablet khác bằng đúng một từ: iPad. Sự quen thuộc ấy không chỉ đến từ giá trị thương hiệu mà còn xuất phát từ cách thiết bị này dần trở thành một phần trong cuộc sống gia đình hiện đại. Với trẻ em, iPad có thể là cuốn sách mở ra thế giới mới, là bảng vẽ, là trợ lý học tập, hay đơn giản chỉ là thiết bị để xem phim hoạt hình yêu thích. Với phụ huynh, đó vừa là công cụ hỗ trợ con học, vừa là thử thách để đặt ra ranh giới trong việc tiếp xúc màn hình.

Trong một buổi chia sẻ gần đây giữa những ông bố bà mẹ trẻ đang làm nội dung về parenting như Nguyên Lê từ kênh Tiktok Em Kem Sao Đỏ (embekemvuive), Quỳnh Anh Lê của kênh Bánh Mì Nhúc Nhích, Kiên Hoàng và Loan Hoàng trong kênh YouTube Gia đình Cam Cam, câu chuyện nuôi dạy con trong thời đại kỹ thuật số được mở ra một cách nhẹ nhàng nhưng rất thực tế. Những người làm sáng tạo nội dung chia sẻ rằng iPad không còn là vấn đề "nên hay không", mà là câu hỏi "nên như thế nào" để trở thành công cụ hỗ trợ chứ không thay thế tương tác thực tế.

iPad và tuổi thơ: Khi thiết bị trở thành công cụ đồng hành của trẻ

Với nhiều phụ huynh trẻ, điều khó khăn nhất không nằm ở việc cho con sử dụng hay không sử dụng thiết bị, mà là tìm ra cách để đồng hành cùng con sao cho vừa an toàn, vừa hiệu quả. Trong buổi chia sẻ, Nguyên Lê - mẹ của bé Kem (4 tuổi) - mở đầu bằng một quan điểm: "Thay vì cấm đoán con thì mình sẽ hướng dẫn và kiểm soát."

Theo chị, các lo lắng phổ biến nhất của bố mẹ khi cho trẻ tiếp cận thiết bị không phải là công nghệ quá phức tạp, mà là hai vấn đề quen thuộc: nội dung khó kiểm soát, và việc trẻ không hợp tác khi đến lúc phải cất thiết bị đi. Chị chia sẻ rằng mình đặt ra ba nguyên tắc rất rõ ràng ngay từ đầu: con chỉ sử dụng thiết bị cho mục đích gì, trong bao lâu, và không sử dụng trong phòng ngủ hay trong bữa ăn hoặc lúc không có bố mẹ giám sát. Khi ranh giới được xác lập một cách nhất quán, trẻ hợp tác hơn và việc thu lại thiết bị trở nên tự nhiên.

Nguyên Lê cũng nhấn mạnh các công cụ như Screen Time có thể giúp bố mẹ thiết lập thời gian sử dụng, giới hạn nội dung và theo dõi các hoạt động của trẻ, tạo nên một phương thức kiểm soát vừa rõ ràng vừa nhẹ nhàng.

Tính năng Screen Time cho phép theo dõi thời gian sử dụng máy.

Chị giao tiếp với con rất nhiều khi nói về thiết bị, để bé hiểu rằng: mẹ có dùng điện thoại và iPad nhiều, nhưng đó không phải là "chơi", mà là một phần công việc vì mẹ là content creator, xem như đây là một cách để làm gương cho con.

Nếu Nguyên Lê nói về nguyên tắc, thì Quỳnh Anh (tiktoker kênh Bánh Mì Nhúc Nhích) lại chạm đến phần cảm xúc khác của phụ huynh, đó là nỗi lo. Quỳnh Anh chia sẻ rằng iPad thường có sức hút rất lớn với trẻ, đến mức đôi khi bé không muốn nghe lời mẹ khi đến lúc dừng thiết bị, và chính sức hấp dẫn ấy khiến việc thiết lập ranh giới trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Kênh tiktok Bánh Mì Nhúc Nhích.

Với con của mình, Quỳnh Anh đặt ra quy tắc đơn giản: hôm nay con xem gì, xem bao lâu, và đến lúc phải tắt thì sẽ tắt.

Quỳnh Anh chia sẻ thêm về hành trình tìm điểm cân bằng. Với trẻ mẫu giáo, chị cho rằng thời điểm làm quen phù hợp nhất là khoảng 2 tuổi rưỡi đến 3 tuổi, nhưng chỉ với thời lượng rất ngắn, "5 đến 10 phút, tối đa 30 phút mỗi ngày, và có thể chia nhỏ." Với chị, thiết bị không phải là cách để ba mẹ rảnh tay hoàn toàn, mà là một khoảng thời gian nghỉ ngắn giúp ba mẹ lấy lại năng lượng, đủ để tiếp tục tập trung và đồng hành cùng con. Thời gian này được điều chỉnh linh hoạt tùy theo sức bền và nhịp sinh hoạt của mỗi gia đình

Chị cho biết chưa trải nghiệm nhiều dòng iPad, nhưng hiện tại đang dùng dòng A16 và cảm thấy kích thước của máy vừa vặn với bé nhà chị cũng như phù hợp với nhu cầu của chị. Chị giải thích rằng việc chọn iPad nhỏ gọn giúp đem ra ngoài tiện lợi.

Trên chiếc iPad này, chị đã chuẩn bị sẵn các ứng dụng học tập như Freeform để bé tự do vẽ, hay Khan Academy để học tiếng Anh, toán và đọc hiểu, tạo điều kiện để bé vừa học vừa chơi một cách có định hướng. Chị cũng sử dụng máy cùng bé, giúp việc học không trở nên một chiều, đồng thời biến iPad thành một công cụ đồng hành thay vì chỉ là thiết bị giải trí đơn thuần

iPad có nhiều ứng dụng hữu ích để phụ huynh lựa chọn và thiết lập cho con, từ học tiếng Anh, toán, đọc sách đến vẽ sáng tạo.

Trong khi đó, câu chuyện từ Kiên Hoàng và Loan Hoàng (Gia đình Cam Cam) lại đưa góc nhìn khác: có những trường hợp, như Cam, việc sử dụng iPad không còn là lựa chọn mà là yêu cầu học tập. Thay vì băn khoăn, bố mẹ chọn cách biến thiết bị thành thứ thân thiện hơn với trẻ, bằng cách thiết lập môi trường phù hợp.

"Với Family Sharing, mình biết con tải gì, giới hạn nội dung theo độ tuổi, và mọi giao dịch đều phải có sự đồng ý của phụ huynh," hai vợ chồng chia sẻ. Trong lúc học, chế độ Focus được kích hoạt để tắt game, tắt thông báo và chỉ giữ lại các ứng dụng phục vụ bài học. Khi về nhà, chế độ Giảm Gián Đoạn (Reduce interruptions) giúp bé tập trung hoàn thành bài tập mà không phân tâm bởi tin nhắn, game hay YouTube. Mục tiêu ở đây không phải là tước quyền truy cập, mà là tạo môi trường an toàn để bé học cách sử dụng thiết bị một cách có trách nhiệm và có định hướng.

Các chế độ như Focus và Reduce Interruptions giúp trẻ tập trung học tập, giảm phiền nhiễu từ thông báo và trò chơi.

Tất cả những chia sẻ ấy dẫn tới một điểm chung: thiết bị không quyết định trải nghiệm, mà cách sử dụng mới là yếu tố quan trọng. Khi được hướng dẫn và quản lý đúng, iPad có thể là nơi trẻ học kể chuyện, học toán, học ngôn ngữ, vẽ, sáng tạo, trò chuyện với người thân và rèn luyện kỹ năng tự quản lý thời gian.