Lập trình viên bí ẩn thành CEO Alibaba: Nhân viên kỳ cựu cũng không biết gì về sếp mới, tương lai sống còn của đế chế 220 tỷ USD nằm trong tay người từng theo Jack Ma đi họp

Alibaba vừa thực hiện một cuộc cải tổ bộ máy lãnh đạo lớn nhất trong lịch sử 24 năm của họ. Rất nhiều lãnh đạo cấp cao của công ty từ những cái tên hàng đầu tư Jack Ma tới những thế hệ kế cận sau đso thường xuyên xuất hiện trong những cuộc họp và buổi gặp gỡ ngoại giao. Tuy nhiên người đàn ông vừa được bổ nhiệm lên vị trí CEO vào tuần trước là một bí ẩn ngay cả với những nhân viên lâu năm tại Alibaba.

Việc bổ nhiệm Eddie Wu Yongming vào vị trí CEO để thay thế ông Daniel Zhang gây ngạc nhiên cho giới quan sát, dù chuyên gia máy tính 48 tuổi này đã sánh vai cùng Jack Ma ngay trong những ngày đầu thành lập Alibaba. Các nhân viên nói rằng họ phải dò tìm trong mạng nội bộ cộng với việc đọc những bản ghi công khai để tìm hiểu về nhà lãnh đạo này – vị sếp mới của họ.

Hiện tại, việc thăng tiến cho người từng là chuyên gia công nghệ, sau đó chuyển hướng thành nhà đầu tư mạo hiểm làm dấy lên câu hỏi về định hướng tương lai của công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc.

Wu dường như đứng giữa 2 thế giới khác nhau, một lập trình viên kỳ cựu, một nhà đầu tư mạo hiểm hiện đang dẫn dắt công ty VC trị giá 10 tỷ NDT (1,4 tỷ USD) với danh mục đầu tư toàn những lĩnh vực tiên tiến như xe tự lái và IoT. Đặc điểm này của Wu quan trọng bởi ưu thế internet vượt trội của Alibaba những năm gần đây đang bị đe doạ, gồm nhiều lĩnh vực từ AI, dịch vụ điện toán đám mây và giải trí video. Và 6 chi nhánh của họ hiện đang trong quá trình huy động vốn và chia tách.

Tuần trước, các nhà đầu tư đã gặp khó khăn khi phân tích tác động mà Wu có thể tạo ra với công ty 220 tỷ USD và quá trình chia tách thành 6 công ty. Nhiều chuyên gia chú ý tới nền tảng khoa học của anh, trong khi những người khác tập trung vào khả năng để thu hút nhiều vốn nhất của Wu. Tất cả đều có thể là chìa khoá để tạo ra năng lượng cho 1 công ty vốn đã không thể đạt mức tăng trưởng 2 chữ số kể từ cuối năm 2021.

Có rất ít manh mối tồn tại trên internet hé lộ lối suy nghĩ của Wu. Các cuộc phỏng vấn rải rác mà anh đã thực hiện trong nhiều thập kỷ thường chứa hầu hết các bình luận về những tiến bộ công nghệ. Nhưng tính cách của anh đôi khi tỏa sáng. Trong số ít những bức ảnh trực tuyến của Wu có một bức anh mặc áo đấu của FC Barcelona, giơ hai ngón tay cái lên giữa sân vận động Camp Nou chật cứng. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2016 với Đại học Thanh Hoa, anh cho biết anh đã đưa con gái đến một trận đấu trên sân nhà của Lionel Messi để truyền cho cô giá trị của sự kiên trì và tập trung. "Nếu bắt đầu kinh doanh chỉ để kiếm tiền, sau khi đã kiếm được một khoản rồi, bạn sẽ bị lạc khá nhanh", anh nói

Tên gọi trìu mến “Wu Ma” hay “Mẹ Wu” của anh là nói về khả năng khuyên nhủ và tập hợp mọi người, Wu gây ấn tượng với hình ảnh như một “Jack Ma trẻ và nhiều lý tưởng”, anh đã hình dung ra số hóa khu vực tư nhân đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc bằng cách xây dựng các trang web cho các chủ doanh nghiệp nhỏ. Năm 1996, Wu gia nhập liên doanh đầu tiên của Jack Ma, China Yellow Pages, sau khi tình cờ tìm thấy một danh sách việc làm trên một tờ báo địa phương.

“Người đàn ông này hài hước, rất lôi cuốn khi nói chuyện”, Wu nói về ấn tượng đầu tiên của mình với Jack Ma.

Wu vẫn gắn bó với người cố vấn của mình – tức Jack Ma dù nhận được nhiều lời đề nghị tốt hơn. Và lòng trung thành ấy dường như giờ có thể đang trở nên trọn vẹn. Anh đã theo Jack Ma đến Bắc Kinh khi vị tỷ phú làm việc tại Bộ Thương mại, và sau đó bên Jack Ma khi ông tạo ra Alibaba tại căn hộ ven hồ của ở Hàng Châu.

"Eddie Wu là một người trong cuộc được đánh giá cao với các kỹ năng giao dịch đã được chứng minh, đó có lẽ là những gì Alibaba cần vào thời điểm này", Brock Silvers, giám đốc đầu tư của công ty cổ phần tư nhân Kaiyuan Capital cho biết. "Wu có thể bước vào vai trò mới của mình mà không có bất kỳ sự xáo trộn nào, nhưng anh ấy cũng là một người điều hành dè dặt hơn so với Jack Ma huyền thoại”.

Khi Alibaba lớn hơn, vị trí của Wu tại đế chế thương mại khổng lồ này cũng ngày một gia tăng. Anh là kiến trúc sư trưởng của các sản phẩm hàng đầu của Alibaba từ nền tảng Taobao “na ná” Ebay tới 1 website bán buôn. Năm 2004, anh đã thiết kế Alipay – dịch vụ thanh toán trực tuyến có mô hình giống Paypal nhằm giúp người Trung Quốc rời xa tiền mặt. Công nghệ này đã phát triển rất giá trị tới mức vào năm 2011, Jack Ma đã tách mảng kinh doanh này thành Ant Group – một bước đi mà các cổ đông gồm yahoo và Softbank phản đối kịch liệt tại thời điểm đó vì mất đi tài sản chủ chốt.

Sau đó, Wu cũng dẫn đầu nhóm tạo ra nền tảng quảng cáo của Taobao là Alimama – để các nhà buôn mua vị trí ưu tiên và nhanh chóng trở thành cỗ máy in tiền cho Alibaba vào những năm đầu. Sau khi Alibaba IPO trên sàn New York vào năm 2014, anh đã trở thành trợ lý đặc biệt cho Jack Ma trong 4 năm cho tới khi đế chế này được trao cho Zhang.

Tại Alibaba, nhiều nhân viên sử dụng bí danh nội bộ lấy cảm hứng từ các nhân vật trong tác phẩm kinh điển kung-fu - một nỗi ám ảnh của Jack Ma. Wu tình cờ là "Dongxie" - nhân vật, được dịch là "dị giáo phương Đông", là một trong năm võ sĩ vĩ đại nhất thế giới, được biết đến với tình yêu âm nhạc. Ngoài chuyên môn công nghệ, "anh ấy còn có một sự nhạy bén trong kinh doanh mạnh mẽ", Brian Wong, cựu giám đốc điều hành Alibaba từng làm việc với Wu, nói với Bloomberg Television. "Anh ấy đã nhìn thấy hầu như mọi góc độ của doanh nghiệp”.

Một vài người khác lại có ý kiến trái chiều. "Chúng tôi rất ngạc nhiên trước việc bổ nhiệm Wu làm Giám đốc điều hành mới của tập đoàn dựa trên công nghệ chứ không phải nền tảng làm việc của anh ấy", các nhà phân tích của Citigroup bao gồm Alicia Yap viết.

Năm 2015, Wu đã thành lập công ty đầu tư mạo hiểm của riêng mình là Vision Plus – sau khi từ bỏ quản lý hoạt động hàng ngày của Alibaba. Công ty đầu tư của Wu đã thâm nhập vào thứ gọi là “khu rừng kỳ lân” của Hàng Châu – nơi có hàng loạt startup được thành lập bởi những cựu nhân viên Alibaba. Những người này bao gồm cả Xiaodian – một công ty được thành lập bởi cựu Chủ tịch mảng dịch vụ đời sống của Taobao và nhà sản xuất kính thực tế ảo Rokid – được tạo ra bởi 1 kỹ sư Alibaba.

Năm 2020, trước khi Trung Quốc kích hoạt việc tăng cường giám sát lĩnh vực công nghệ nước nhà, Wu đang trên đà hái trái ngọt. Ông là một trong hơn một chục nhân viên đầu tiên nắm lượng cổ phiếu đủ để trở thành tỷ phú khi Ant IPO thành công. Wu có thể có 1,8 tỷ USD. Sau đó, thảm họa xảy ra - ông chủ Jack Ma của ông vào tháng 10 đã vạ miệng trong một diễn đàn, chỉ trích các ngân hàng nhà nước vì hoạt động như các cửa hàng cầm đồ và cơ quan quản lý vì hành xử như những ông già. 1 tháng sau đó, vụ IPO của Ant bị yêu cầu huỷ bỏ.

Giống như nhiều lãnh đạo Ant, Wu sau đó phần lớn né tránh truyền thông. Hồi tháng 3/2021, anh xuất hiện trong buổi lễ niêm yết công ty Tuya mà Vision Plus đầu tư.

Nhìn lại, việc Wu được bổ nhiệm thành CEO Alibaba không phải là không có manh mối. Vào tháng 3, khi Zhang mở đầu việc tái cấu trúc và chia tách Alibaba, Wu được bổ nhiệm làm chủ tịch của Core Taobao-Tmall Marketplaces; Giám đốc bộ phận thương mại quốc tế và dịch vụ địa phương của Alibaba.

Cùng với Tsai, người hiện là chủ tịch mới của Alibaba, Wu sẽ tiếp tục một cuộc đại tu có thể chứng minh rất quan trọng đối với sự phát triển dài hạn của Alibaba. "Nếu họ không nắm bắt được xu hướng mới có thể mang lại lượt xem của người dùng, công ty sẽ xuống dốc", Roger Huang, cựu giám đốc điều hành Alibaba, người đã giúp ra mắt nền tảng Tmall vào năm 2008 cảnh báo.

Nguồn: Bloomberg