Liệu mặt trăng Europa có trở thành đồn trú cuối cùng của sự sống khi Mặt Trời “qua đời”?

Khi Mặt Trời tiến bước vào tuổi “gần đất xa trời” vào khoảng 4,5 tỷ năm nữa, nó sẽ không còn là nguồn sống cho vạn vật, mà trở thành một mối đe dọa tới chính sự sống mà ta đang biết. Nhưng trong tàn tro của sự diệt vong vẫn le lói một tia hy vọng, khi những mặt trăng băng giá của Sao Mộc có thể trở thành các ốc đảo tiềm năng cho sự sống neo đậu.

Các nhà nghiên cứu tại Viện Carl Sagan thuộc Đại học Cornell đã đưa ra một giả thuyết đầy bất ngờ: 4,5 tỷ năm nữa, khi Mặt Trời nở phồng thành một sao khổng lồ đỏ, những mặt trăng phủ băng lạnh lẽo Europa có thể tạm thời trở thành vùng đất sống được. Công trình của họ đã được chấp nhận đăng trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society .

Trong quá trình biến đổi, Mặt Trời sẽ phình to, nuốt chửng các hành tinh lân cận như Sao Thủy, Sao Kim và cả Trái Đất. Vùng sống được quanh Mặt Trời (hiểu đơn giản là nơi nước lỏng có thể tồn tạ) sẽ bành trướng, vươn tới tận quỹ đạo sao Mộc. Và dù bản thân Sao Mộc vẫn là một khối khí khổng lồ, những vệ tinh băng giá quay quanh nó lại có thể hưởng lợi.

Europa, một thế giới phủ băng đang ngủ yên và cũng là đối tượng nghiên cứu của nhiều dự án tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất, sẽ nhận được luồng nhiệt lớn từ cả Mặt Trời mới và từ chính Sao Mộc, lúc này đã phản xạ ánh sáng mạnh hơn. Lớp băng và cả đại dương bên dưới lớp băng của Europa sẽ biến đổi: hành tinh băng giá một thời sẽ có thể chứa nước dạng lỏng, qua đó có thể hỗ trợ sự sống.

Theo tính toán của các nhà khoa học, một lớp khí quyển mỏng cấu thành từ hơi nước có thể tồn tại quanh Europa trong suốt 200 triệu năm. Tuy khoảng thời gian này không thấm tháp vào đâu khi so với lịch sử sự sống trên Trái Đất (hóa thạch lâu đời nhất của sự sống mà ta biết có niên đại 3,7 tỷ năm), nhưng vẫn là một cơ hội không thể bỏ qua cho sự sống tại Hệ Mặt Trời Mới.

Thậm chí, nhóm nghiên cứu cho rằng quanh những ngôi sao khổng lồ đỏ khác trong vũ trụ, chúng ta có thể tìm thấy dấu hiệu của sự sống hoặc ít nhất là dấu vết của sự sống từng tồn tại. Dù các ngoại mặt trăng vẫn còn là ẩn số, tương lai của quan sát thiên văn, với các kính như James Webb hoặc những đài quan sát tiên tiến hơn nữa, chúng ta có cơ hội lần theo hơi thở cuối cùng của sự sống giữa vũ trụ đang tàn lụi.

Trong viễn cảnh Mặt Trời hấp hối, Europa có thể không còn là một mặt trăng lạnh lẽo mà trở thành ngọn hải đăng cuối cùng của sự sống trong Hệ Mặt Trời.