Lý do Elon Musk muốn trạm ISS dừng hoạt động càng sớm càng tốt

CEO SpaceX Elon Musk vừa gây chấn động khi tuyên bố muốn đưa Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) ra khỏi quỹ đạo sớm hơn kế hoạch, có thể chỉ trong vòng hai năm tới. Điều này đi ngược lại với lộ trình của NASA, vốn dự định duy trì ISS hoạt động đến năm 2030 trước khi cho trạm rơi xuống Trái Đất một cách có kiểm soát.

NASA hiện đã giao hợp đồng trị giá 843 triệu USD cho SpaceX để phát triển Deorbit Vehicle, phương tiện đưa ISS xuống an toàn vào cuối vòng đời của nó. Tuy nhiên, Musk tuyên bố trên X rằng trạm vũ trụ "đã hoàn thành sứ mệnh" và không còn nhiều giá trị gia tăng. Ông kêu gọi chính quyền Mỹ đẩy nhanh quá trình này:

"Đã đến lúc chuẩn bị cho việc hạ quỹ đạo @Space_Station. Nó đã hoàn thành nhiệm vụ. Chúng ta hãy tập trung vào sao Hỏa. Quyết định thuộc về Tổng thống, nhưng tôi khuyến nghị càng sớm càng tốt – lý tưởng là hai năm nữa.", tỷ phú giàu nhất thế giới viết.

ISS đã đến hồi kết, nhưng có nên vội vàng?

Trạm Vũ trụ Quốc tế đã hoạt động liên tục từ năm 2000, trở thành biểu tượng cho hợp tác vũ trụ giữa các cường quốc như Mỹ, Nga, Nhật Bản, Canada và châu Âu. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng của ISS đang xuống cấp nghiêm trọng, với nhiều bộ phận không thể sửa chữa hoặc thay thế do đã hoạt động vượt quá tuổi thọ dự kiến. NASA thừa nhận rằng phần lớn hệ thống hỗ trợ sự sống, liên lạc và tấm pin mặt trời có thể bảo trì, nhưng các module chính và khung đỡ của trạm thì không thể.

Với việc Nga cam kết duy trì ISS ít nhất đến năm 2028 và các nước phương Tây đặt mục tiêu đến năm 2030, đề xuất của Musk có thể gây chia rẽ trong nội bộ NASA và các đối tác quốc tế. Theo NASA, quyết định hạ quỹ đạo ISS không thể được thực hiện đơn phương mà phải có sự đồng thuận của tất cả các bên.

Ông Musk từ lâu đã hối thúc NASA tập trung vào hành trình lên sao Hỏa thay vì duy trì ISS. Tuy nhiên, theo Orlando Sentinel, việc ISS bị dừng hoạt động sớm cũng có thể mang lại lợi ích lớn cho SpaceX – đặc biệt trong cuộc cạnh tranh với Boeing.

Hiện tại, SpaceX đảm nhận nhiệm vụ vận chuyển hàng hóa và phi hành gia đến ISS, trong khi Boeing đang nỗ lực đưa tàu Starliner vào vận hành để chia sẻ các nhiệm vụ này. Nhưng nếu ISS bị hạ vào năm 2027, các hợp đồng của Boeing sẽ trở nên vô nghĩa, trong khi SpaceX có thể nhận được các thỏa thuận mới từ NASA để hỗ trợ các trạm vũ trụ thương mại trong tương lai.

Không những thế, vị trí người đứng đầu NASA hiện tại là Jared Isaacman, một tỷ phú có mối quan hệ thân thiết với Musk. Điều này làm dấy lên suy đoán rằng Musk có thể đang tìm cách vận động hành lang để đảm bảo những hợp đồng béo bở trong tương lai.

Nếu ISS bị hạ sớm mà không có trạm thay thế, trạm vũ trụ Tiangong của Trung Quốc sẽ trở thành nơi duy nhất con người có thể sinh sống ngoài không gian. Điều này đồng nghĩa với việc Mỹ và các đồng minh có thể mất lợi thế trong cuộc đua chinh phục vũ trụ.

Hiện vẫn chưa rõ chính quyền Tổng thống Donald Trump có ủng hộ đề xuất của Musk hay không. Nhưng nếu kế hoạch này được thực hiện, nó sẽ đánh dấu một bước ngoặt lớn trong ngành hàng không vũ trụ, với việc các trạm vũ trụ thương mại dần thay thế các dự án hợp tác quốc tế.