Lý do vào mùa đông hổ Siberia thường xuyên xuống núi tìm kiếm thức ăn

Có bốn loài hổ hiện có ở Trung Quốc: hổ Hoa Nam, hổ Siberia, hổ Bengal và hổ Đông Dương. Kể từ khi phát triển, hổ Siberia đã trở thành loài hổ hoang dã quan trọng nhất ở Trung Quốc, chủ yếu sống ở các khu vực biên giới như Cát Lâm và Hắc Long Giang, với số lượng khoảng 60 con.

So với trước kia, trong những năm gần đây, việc nhìn thấy hổ Siberia hoang dã tại Trung Quốc xảy ra thường xuyên hơn ở các tỉnh Cát Lâm và Hắc Long Giang, đồng thời các hồ sơ liên quan cũng ngày càng gia tăng. 

Người dân địa phương cho biết họ đã quen với sự xuất hiện của hổ hoang dã và khi việc nhìn thấy hổ ngày càng thường xuyên, nỗi sợ hãi của người dân đối với hổ đã dần giảm bớt. Khi hổ xuống núi, đôi khi chúng không chỉ đi lang thang khắp nơi mà còn săn gia cầm, gia súc.

Thú rừng từ trên núi xuống, gia súc gặp nạn

Từ đầu tháng 11 đến nay, nhiều nơi ở Hắc Long Giang xảy ra nhiều vụ hổ Siberia từ trên núi xuống săn gia súc, trong đó hổ Siberia xuất hiện ở huyện Nghi Lan trong 2 ngày liên tiếp và giết chết 2 con bò của dân làng, một người dân ở thành phố Hổ Lâm nuôi một con chó cũng bị hổ Siberia giết chết trong đêm, khi dân làng dậy vào buổi sáng để cho con chó ăn thì phát hiện con chó đã chết, mất gần hết cơ thể, chỉ còn lại một cái đầu.

Hổ Siberia là loài hổ lớn nhất còn tồn tại trên hành tinh của chúng ta. Nhiều cá thể có thể nặng tới hơn 180 kg khi trưởng thành. Chúng cũng rất mạnh mẽ và có thể săn mồi các vật nuôi như gia súc, cừu và chó nhà một cách dễ dàng.

Hổ Siberia là loài săn mồi hàng đầu trong hệ sinh thái rừng, nó là một con thú lớn, thân hình khổng lồ của nó cũng có sức ăn rất lớn, vì vậy, sở thích săn mồi của hổ Siberia về cơ bản là động vật vừa và lớn.

Ngoài ra, tỷ lệ săn mồi thành công của hổ là khoảng 24%, không cao, nên thay vì tốn nhiều thời gian và sức lực để săn bắt động vật nhỏ, con mồi vừa và lớn rõ ràng là tiết kiệm sức lực hơn.

Một nghiên cứu tại dãy núi Sikhote cho thấy ba con mồi hàng đầu của hổ Siberia là hươu đỏ, lợn rừng và nai, những loài động vật móng guốc này có kích thước không hề nhỏ. Theo đó, kích thước của các vật nuôi như gia súc và cừu nằm trong phạm vi sở thích săn mồi của hổ Siberia, vì vậy những vật nuôi này đương nhiên sẽ gặp nguy hiểm khi hổ xuống núi kiếm ăn.

Hổ trở nên hung hãn hơn vào mùa đông

Về hiện tượng hổ xuống núi, phần lớn thời gian xảy ra vào mùa đông, tức là so với các mùa khác, hổ Siberia vào mùa đông xuống núi tìm kiếm thức ăn thường xuyên hơn, tại sao lại như vậy?

Trên thực tế, điều này có liên quan đến môi trường, sau khi mùa đông đến, nhiệt độ giảm xuống, vùng Đông Bắc của Trung Quốc về cơ bản mưa tuyết rất nhiều, mặt đất phủ đầy tuyết dày, các loài động vật hoang dã vốn sống ở vùng núi sâu và rừng già sẽ di chuyển ra khỏi núi.

Vì vậy, vào mùa đông, phạm vi hoạt động của hổ Siberia sẽ lớn hơn và chúng sẽ thường xuyên chạm vào rìa lãnh thổ của mình, tức là khu vực giao nhau với không gian hoạt động của con người.

Hổ Siberia thích xuống núi săn mồi vào mùa đông, điều này cũng liên quan đến chiến lược săn mồi của chúng, bởi vào mùa thu đông, chiến lược săn mồi của chúng sẽ hung hãn hơn.

Hổ rất thận trọng và thường nhắm vào những loài động vật móng guốc ít nguy hiểm hơn. Vào mùa thu và mùa đông, hổ Siberia sẽ thay đổi chiến lược kiếm ăn và chúng thậm chí sẽ tìm kiếm và tấn công cả gấu nâu khi đói. 

Dựa trên phân tích về sở thích con mồi và thành phần phân của hổ Siberia, các nhà khoa học phát hiện ra rằng gấu chiếm 7,1% trong khẩu phần ăn của chúng. Chiến lược săn mồi hung hãn hơn cũng khiến hổ Siberia xuống núi kiếm ăn thường xuyên hơn vào mùa đông.

Số lượng hổ Siberia ngày càng tăng qua từng năm

Ngoài yếu tố mùa vụ, còn có một thực tế không thể chối cãi là số lượng hổ Siberia hoang dã ở Trung Quốc ngày càng tăng qua từng năm. Khi bắt đầu dự án thí điểm Vườn quốc gia hổ và báo Siberia vào năm 2017, số lượng hổ Siberia hoang dã Trung Quốc chỉ là 27. Đến "Ngày hổ thế giới" lần thứ 12 năm 2020, dữ liệu do Cục Lâm nghiệp Trung Quốc và Cơ quan Quản lý Grassland cho thấy số lượng hổ Siberia đã lên tới khoảng 60 con, đến nay đã ba năm trôi qua và chúng ta có lý do để tin rằng con số này đã tăng lên.

Ngoài sinh sản tự nhiên, còn một cách khác để số lượng hổ Siberia hoang dã ở Trung Quốc tăng lên, đó là hổ Siberia từ Nga liên tục di cư sang. Trên thực tế, đã có hai cuộc di cư quy mô lớn của hổ Siberia trong lịch sử:

Lần đầu tiên là vào nửa đầu thế kỷ 20. Cuối thế kỷ 19, Nga bắt đầu săn hổ trên quy mô lớn, một số lượng lớn hổ Siberia đã bị giết, một số trong đó đã trốn sang Trung Quốc. Phải đến năm 1947, Nga mới ban hành lệnh cấm hoàn toàn việc săn bắt hổ Siberia.

Lần thứ hai xảy ra vào nửa sau thế kỷ 20. Sau những năm 1950, Trung Quốc cũng bắt đầu săn bắt hổ trên quy mô lớn, dẫn đến số lượng hổ hoang dã ở giảm mạnh và hổ Hoa Nam cũng biến mất từ nơi hoang dã. Trong thời kỳ này, một số loài hổ Siberia đã di chuyển từ Trung Quốc đã di chuyển sang Nga theo hành lang sinh thái nên số lượng hổ Siberia ở Nga có thể phục hồi nhanh chóng trong thời gian ngắn.

Năm 1977, Trung Quốc tuyên bố bảo vệ toàn diện hổ Siberia, tuy nhiên do bị săn bắt kéo dài và môi trường sống bị hủy hoại nên số lượng hổ Siberia hoang dã ở quốc gia này từ lâu đã rất hiếm và rất khó phục hồi. Nhưng trong những năm gần đây, quốc gia này đã tích cực triển khai công tác xây dựng môi trường sinh thái và bảo vệ động vật, đồng thời tiếp tục sửa chữa hành lang sinh thái giữa Trung Quốc và Nga, tạo nền tảng cho đợt di cư thứ ba của loài hổ Siberia.

Một mặt, khi môi trường sinh thái được cải thiện, mặt khác, số lượng hổ Siberia hoang dã ở Nga đang dần tiến đến mức bão hòa về môi trường. So với các khu vực nội địa của Siberia, nơi chưa từng có hổ từ thời cổ đại, những khu rừng và cánh đồng tuyết ở phía Đông Bắc Trung Quốc là nơi duy nhất có hổ Siberia tồn tại.

Cuộc di cư quy mô lớn thứ ba của hổ Siberia đã diễn ra một cách âm thầm, chẳng hạn như vào tháng 1 năm 2019, một con hổ cái và ba con hổ con đã được quay phim lại trong quá trình di cư từ Nga. Hổ cái trong giai đoạn nuôi dưỡng có yêu cầu rất khắt khe về môi trường, không di cư xa trừ khi cần thiết.

Khi số lượng hổ Siberia hoang dã tiếp tục gia tăng, chúng sẽ xuống núi tìm kiếm thức ăn ngày càng thường xuyên hơn, người dân nên tránh tiếp xúc với chúng, cẩn thận để không làm mất đi “sự kỳ lạ” và không làm phiền hay làm hại chúng. Và quan trọng hơn, chúng ta cần tích cực tìm kiếm giải pháp cho xung đột giữa con người và động vật, đây là một vấn đề khó khăn trên toàn thế giới.