Microsoft vừa demo chiến lược AI mới, hàng loạt startup đã cảm thấy tuyệt vọng khi "không có cửa" cạnh tranh lại

Một buổi chiều tại Microsoft Build 2025, CEO Satya Nadella chỉ mất 14 phút để trình bày loạt công nghệ AI mới. Nhưng đằng sau những tràng pháo tay là tiếng thở dài của hàng nghìn founder startup AI trên toàn thế giới - họ vừa chứng kiến những ý tưởng mình ấp ủ hàng tháng trời được "gã khổng lồ" từ Redmond thực hiện chỉ trong vài slide.

"Mình có ý tưởng làm khóa học về AI Agent để phân tích dữ liệu, tưởng khá độc đáo. Nhưng hóa ra Microsoft đã âm thầm test với hàng trăm doanh nghiệp từ đầu năm 2024, giờ mới công bố rộng rãi", một founder startup AI tại Việt Nam chia sẻ với vẻ mặt chán nản.

Câu chuyện này không phải hiếm. Trong thời đại AI bùng nổ, nhiều startup tin rằng chỉ cần một ý tưởng hay và vài tháng coding là có thể cạnh tranh với Big Tech. Nhưng Microsoft Build 2025 vừa là một "cú tát" mạnh vào niềm tin ấy.

Cuộc cách mạng "Agentic Web" của Microsoft

Tại sự kiện năm nay, Microsoft không chỉ công bố sản phẩm mà còn vạch ra tầm nhìn hoàn toàn mới: "Agentic Web" (Web tích hợp tác nhân AI) - một hệ sinh thái mở nơi các Tác nhân AI có thể hoạt động tự động và tương tác với nhau một cách thông minh.

Điều ấn tượng nhất không phải là công nghệ, mà là tốc độ và quy mô triển khai. GitHub Copilot giờ đây trở thành mã nguồn mở và tích hợp sâu vào VS Code - công cụ lập trình phổ biến nhất thế giới. Chỉ sau một đêm, hàng triệu nhà phát triển đã có thể sử dụng các trợ lý AI mạnh mẽ mà không cần cài đặt thêm bất cứ thứ gì.

Nhưng đó chỉ là khởi đầu. Microsoft giới thiệu loạt AI agents tự động có thể xử lý từ việc nâng cấp code Java 8 lên Java 21, migrate ứng dụng lên cloud, cho đến tự động phát hiện và khắc phục sự cố hệ thống. Những tính năng mà nhiều startup AI đang miệt mài phát triển thì Microsoft đã có thể chuyển thẳng đến khách hàng trong một buổi giới thiệu sản phẩm.

Đặc biệt, với Microsoft Teams - nền tảng có hơn 365 triệu người dùng - việc tích hợp AI trở nên liền mạch đến mức đáng sợ. Researcher Agent có thể tổng hợp thông tin từ cả web và dữ liệu doanh nghiệp. Analyst Agent phân tích hàng loạt file Excel và tự động tạo báo cáo visualization. Tất cả chỉ cần một câu lệnh trong Teams chat.

Thế khó của các startup AI

Vấn đề không nằm ở việc Microsoft làm tốt hơn startup, mà ở sức mạnh phân phối khủng khiếp. Khi một startup cần hàng tháng để tìm kiếm khách hàng đầu tiên, Microsoft chỉ cần "bật công tắc" là triển khai ngay đến hàng trăm triệu người dùng doanh nghiệp.

Lấy ví dụ về RFP Agents - một Tác nhân AI tự động tạo đề xuất thầu. Nhiều startup đã dành cả năm 2024 để xây dựng sản phẩm này, từ nghiên cứu thị trường, phát triển thuật toán, đến tìm kiếm khách hàng dùng thử. Nhưng Microsoft chỉ cần một buổi chiều demo là có thể cung cấp tính năng tương tự, mạnh hơn, và được tích hợp sẵn vào Teams, Dynamics, SharePoint.

Điều này dẫn đến hiện tượng mà các chuyên gia gọi là "distribution asymmetry" - sự bất đối xứng về khả năng phân phối. Startup có thể có công nghệ tốt, nhưng họ phải chiến đấu từng khách hàng một. Trong khi đó, các Big Tech như Microsoft có sẵn cả một hệ sinh thái công cụ - và cả người dùng sẵn có - để ngay lập tức đưa sản phẩm đến tận tay khách hàng chỉ trong một thời gian ngắn.

"Khi nền tảng hạ tầng trở thành giao diện trải nghiệm trực tiếp cho sản phẩm, thì lớp trung gian sẽ bị xóa sổ", một chuyên gia về startup AI nhận xét. Điều này có nghĩa là khi Microsoft biến Azure AI Foundry thành giao diện trực tiếp thông qua Copilot và Teams, thì những startup AI làm "lớp trung gian" sẽ mất chỗ đứng.

Cơ hội sinh tồn nào cho startup AI?

Dù vậy, việc cho rằng các startup AI sẽ "chết hàng loạt" có lẽ hơi phóng đại. Lịch sử công nghệ cho thấy những cuộc cách mạng lớn thường tạo ra cả thách thức và cơ hội mới.

Khi Google ra mắt Android, nhiều người nghĩ các công ty phần mềm mobile sẽ phá sản. Nhưng thực tế, Android đã tạo ra một hệ sinh thái app khổng lồ với hàng triệu developer kiếm sống từ đây. Tương tự, AWS không giết chết tất cả startup cloud mà còn tạo điều kiện cho nhiều unicorn như Stripe, Airbnb phát triển.

Microsoft Build 2025 tập trung vào các nền tảng tích hợp chiều ngang (horizontal platforms), nhưng vẫn còn rất nhiều cơ hội tích hợp theo chiều dọc (vertical) chưa được khai thác. Các lĩnh vực như công nghệ pháp lý, y tế chuyên sâu, sản xuất công nghiệp, hay dịch vụ tài chính có những yêu cầu chuyên biệt mà Big Tech khó có thể bao phủ được hết.

Hơn nữa, việc Microsoft có tính năng không có nghĩa khách hàng sẽ ngay lập tức sử dụng. Doanh nghiệp thường có chu kỳ mua sắm dài từ 6-18 tháng, cần thời gian để đào tạo nhân viên, và phải tích hợp với hệ thống hiện tại. Đây chính là khoảng thời gian vàng để startup AI tìm được chỗ đứng.

Thay vì tuyệt vọng, startup AI cần thay đổi chiến lược. Đừng cố gắng cạnh tranh trực tiếp với Big Tech bằng những tính năng phổ thông. Thay vào đó, hãy tìm kiếm những ngách hẹp nhưng có giá trị cao - nơi mà các nền tảng lớn không thể hoặc không muốn phục vụ.

Những startup AI thành công trong tương lai sẽ là những công ty hiểu sâu về một lĩnh vực cụ thể, không chỉ về công nghệ. Họ sẽ trở thành chuyên gia domain trước khi là chuyên gia AI. Họ sẽ xây dựng những giải pháp cho các trường hợp phức tạp, nhiều quy định, và có tính tuân thủ cao - những điều mà các platform tổng quát khó đáp ứng.

Cuối cùng, startup AI cần nhớ rằng doanh nghiệp không chỉ muốn câu trả lời từ AI, họ muốn khả năng kiểm soát, truy xuất nguồn gốc, và đảm bảo tuân thủ. Đây chính là điểm khác biệt mà startup có thể tạo ra so với những giải pháp "All in One" từ Big Tech.

Microsoft Build 2025 có thể là lời cảnh báo, nhưng nó cũng là lời nhắc nhở: trong cuộc chơi AI, không có chỗ cho những kẻ yếu đuối. Chỉ có những startup đủ thông minh để tìm ra con đường riêng mới có thể sinh tồn và phát triển.

(Tổng hợp)