MIT từng dự báo xã hội hiện đại sẽ sụp đổ vào năm 2040 - và thế giới đang đi đúng hướng đó

Một nghiên cứu mới được thực hiện bởi Giám đốc của một trong những tập đoàn kiểm toán lớn nhất thế giới, KPMG, cho thấy mô hình dự báo xã hội sụp đổ do MIT xây dựng từ năm 1972 đang có độ chính xác đáng lo ngại khi so sánh với dữ liệu hiện tại.

Dự báo từ thập niên 70

Mô hình này có tên là World3 , được nhóm nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) phát triển và công bố trong cuốn sách "Giới hạn của Tăng trưởng" ( Limits to Growth ). Đây là một nỗ lực nhằm trả lời câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu nhân loại tiếp tục theo đuổi tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá, bất chấp tác động đến môi trường và xã hội?

Câu trả lời của mô hình không mấy lạc quan: nếu không có sự thay đổi căn bản, xã hội công nghiệp sẽ rơi vào tình trạng sụp đổ trong vòng thế kỷ XXI.

Bốn thập kỷ dữ liệu xác thực mô hình

Gaya Herrington - Giám đốc Tư vấn thuộc bộ phận Kiểm toán nội bộ và Quản trị rủi ro doanh nghiệp tại KPMG - đã quyết định kiểm nghiệm lại mô hình World3 bằng dữ liệu thực tế. Trong một bài viết đăng trên tạp chí Yale Journal of Industrial Ecology , cô cho biết:

"Cuốn sách từng là bestseller vào những năm 70, và đến nay chúng ta đã có hàng chục năm dữ liệu thực tế - một điều kiện lý tưởng để so sánh. Nhưng tôi ngạc nhiên khi không tìm thấy nghiên cứu nào gần đây thực hiện việc đó. Vì vậy tôi đã tự làm."

Bài nghiên cứu của Herrington không phải là một dự án chính thức của KPMG, mà là đề tài luận văn thạc sĩ tại Đại học Harvard. Tuy nhiên, KPMG đã chia sẻ nghiên cứu trên website của họ.

Trong quá trình phân tích, cô đã so sánh mô hình năm 1972 với dữ liệu hiện đại về dân số, tỷ lệ sinh - tử, sản lượng công nghiệp, sản lượng lương thực, dịch vụ, tài nguyên không tái tạo, ô nhiễm lâu dài, phúc lợi con người và dấu chân sinh thái.

Dự báo sụp đổ toàn cầu có thể xảy ra vào khoảng 2040

Kết quả phân tích cho thấy dữ liệu hiện tại "phù hợp một cách đáng kinh ngạc" với các kịch bản tồi tệ nhất trong mô hình World3. Nếu thế giới tiếp tục duy trì mô hình "tăng trưởng như bình thường" ( business as usual ), nền kinh tế toàn cầu sẽ rơi vào suy thoái nghiêm trọng chỉ trong một thập kỷ tới. Điều này có thể dẫn tới sự sụp đổ của xã hội vào khoảng năm 2040.

Herrington nhấn mạnh:

"Việc tiếp tục theo đuổi tăng trưởng không giới hạn là điều không thể duy trì. Ngay cả khi có tiến bộ công nghệ chưa từng có, kịch bản này vẫn dẫn đến suy giảm về vốn công nghiệp, sản lượng nông nghiệp và mức sống trong thế kỷ này."

Cửa sổ thay đổi đang dần khép lại

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng để ngỏ một tia hy vọng. Theo Herrington, vẫn còn một khả năng tránh được thảm họa nếu xã hội có thể chủ động thay đổi định hướng phát triển, từ mục tiêu tăng trưởng sang mục tiêu bền vững hơn.

"Một sự thay đổi có chủ đích về quỹ đạo phát triển là vẫn có thể thực hiện. Tuy nhiên, theo mô hình World3, cửa sổ cơ hội đang khép lại rất nhanh."

Báo cáo của Herrington cho thấy một lần nữa rằng những cảnh báo từ 50 năm trước vẫn còn nguyên giá trị - và rằng con đường nhân loại chọn trong thập kỷ tới sẽ mang tính quyết định cho tương lai của cả nền văn minh.