Mới có 50 trạm sạc, quốc gia này gây sửng sốt trở thành nước đầu tiên trên thế giới cấm nhập khẩu xe xăng - Chính phủ hô hào ‘EV or nothing’, người dân xoay xở thế nào?

Khi ông chủ của Araya Belete yêu cầu anh mua 4 chiếc ô tô mới vào năm ngoái, vị chuyên gia trong lĩnh vực CNTT này đã nhanh chóng chọn một mẫu xe điện do Kas Auto của Trung Quốc sản xuất.

Belete chọn chiếc xe này vì chính phủ Ethiopia đưa ra ưu đã lớn cho xe điện. Loại xe này cũng có thuế nhập khẩu thấp hơn so với ô tô chạy xăng hoặc dầu diesel.

Tuy nhiên, việc sử dụng và bảo trì những chiếc xe này vẫn chưa dễ dàng. Khi một trong những chiếc xe gặp sự cố kỹ thuật, Belete phải tham khảo video trên YouTube để tìm khách khắc phục. Các thợ máy ở địa phương không biết cách sửa chữa và sách hướng dẫn sử dụng được viết bằng tiếng Trung Quốc. Ông chủ của Belete còn phải chịu thêm chi phí lắp đặt các điểm sạc cho ô tô do thiếu cơ sở hạ tàng sạc công cộng ở Addis Ababa (thủ đô của Ethiopia).

“Tôi thậm chí không biết đem chiếc xe của mình đi đâu để sửa. Các nhà nhập khẩu đang nhập bất cứ chiếc xe điện nào họ thấy rẻ ở Trung QUốc và bán ra thị trường mà không có đủ thông tin về các bảo dưỡng xe”, Belete nói với Rest of the World.

Vào tháng 2, chính phủ Ethiopia đã cấm nhập khẩu tất cả các loại xe dùng động cơ đốt trong. Quyết định này được đưa ra nhằm giảm chi phí nhập khẩu nhiên liệu của Ethiopia, ở mức 7,6 tỷ USD vào năm 2023.

Mặc dù Ethiopia trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, quyết định này được đưa ra mà chưa có sự chuẩn bị đủ tốt - các chủ xe điện, đại lý và chuyên gia nói với Rest of World.

“Điều tốt là nó buộc cả nước phải chuyển sang đi xe điện nhưng cả khách hàng và các lĩnh vực kinh doanh đều gặp phải tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng và quy định cho xe điện”, CEO của công ty e-mobility Dodai cho hay.

Với 1 quốc gia đã thực hiện một bước đi quyết liệt trong việc áp dụng xe điện, Ethiopia chỉ có khoảng 50 trạm sạc, theo Yizengaw Yitayih, chuyên gia cao cấp về biến đổi khí hậu tại Bộ Giao thông Vận tải và Hậu cần nước này cho biết.

Các công ty như Total Energies, Green Tech Africa và Haile Motors đã thành lập một số cơ sở sạc điện trên khắp Ethiopia nhưng các nỗ lực còn hạn chế. Ethiopia cũng gặp khó trong việc thu hút các nhà đầu tư toàn cầu.

Các nhà đầu tư bày tỏ lo ngại về việc Ethiopia chưa có cơ chế thực thi rõ ràng và hiệu quá khiến họ gặp khó trong việc rót tiền.

Adis Yohannes, người điều hành một đại lý ô tô trực tuyến ở Addis Ababa, nói với Rest of World rằng tình trạng thiếu phụ tùng cũng là vấn đề nhức nhối trong trường hợp xe bị hư hỏng. Chính sách này được “đưa ra quá sớm” theo Yohannes.

Meklit Mussie, người đã mua một chiếc Volkswagen ID.4 vào tháng 12/2023 cho hay cô không thể lái nó nhiều vì thiếu trạm sạc. “Tôi và đối tác không thể tìm được người bán bộ sạc nhanh ở Ethiopia. Vì vậy, chúng tôi không thể lắp trạm sạc trong khu chung cư của mình cho đến khi tự nhập khẩu bộ sạc”. Hiện, cô dùng chung chiếc ô tô xăng của đối tác cho việc đi lại.

Yitayih thừa nhận những thách thức này và cho biết chính phủ đang nỗ lực giải quyết. “Chính phủ cam kết mở rộng triển khai cơ sở hạ tầng trên khắp đất nước, bao gồm cả thủ đô Addis Ababa và các thành phố mới”.

Vào năm 2022, chính phủ Ethiopia đã đặt mục tiêu có 150.000 xe điện ra đường vào năm 2030. Tháng trước, Bộ Giao thông Vận tải và Hậu cần tuyên bố nước này đã có hơn 100.000 xe điện và hướng tới con số 500.000 xe trong 10 năm.

Yitaih nói với Rest of World rằng số lượng xe điện trong nước hiện ở mức khoảng 70.000 chiếc.

Nguồn cung cấp điện không đủ cũng khiến việc sạc xe điện ở Ethiopia trở nên khó khăn. Theo các báo cáo địa phương, tình trạng thiếu điện từ lâu đã gây khó khăn cho đất nước.

“Lái xe điện có những lợi ích vì bạn không phải chịu cảnh thiếu nhiên liệu nhưng đồng thời chúng tôi cũng không có nguồn cung cấp điện ổn định và đáng tin cậy”, Mussie nói.

Một số người Ethiopia mua xe điện do sự thúc đẩy của chính phủ nhưng đang tìm cách bán ô tô và chuyển sang xe hybrid hoặc xe chạy nhiên liệu hóa thạch.

“Tôi bắt đầu lên kế hoạch thay thế chiếc EV của mình bằng một chiếc xe hybrid”, Yohannes Zewge, một kỹ sư xây dựng ở Addis Ababa, người đã mua một chiếc Volkswagen ID.4 cách đây 1 năm nói. “Việc tìm được trạm sạc đáng tin cậy gần như không có. Tuổi thọ pin giải rất nhanh và nó gây hạn chế trong các chuyến đi dài”, người này nói.

Nguồn: Rest of World