Một đứa trẻ có thể có 3 bố mẹ và Mỹ sắp phê duyệt vấn đề này

Làm thế nào để một đứa trẻ sơ sinh lại có tới 3 bố mẹ? Vấn đề này chắc chắn khiến nhiều người Việt Nam phải tò mò mặc dù vậy nó lại không phải quá mới mẻ trên thế giới. Với liệu pháp mang tên thay thế ty thể (MRT), các nhà khoa học có thể ngăn ngừa tối đa những căn bệnh nguy hiểm do đột biến di truyền gây ra ở trẻ sơ sinh bằng cách thay thế các ty thể bị lỗi trong trứng hoặc phôi, từ người hiến tặng khỏe mạnh có thể giúp ngăn ngừa những nguy cơ xấu nhất.

Cụ thể, các nhà khoa học sẽ thay thế mã gen ADN của ty thể (mtDNA) bị hư hỏng trong trứng một người mẹ bằng ADN ty thể của một người phụ nữ khỏe mạnh, sau đó kết hợp với tinh trùng khỏe mạnh nhằm tạo ra một phôi thai tốt nhất, cuối cùng là cấy vào người mẹ. Chính vì thế nên các nhà khoa học còn coi những đứa trẻ ra đời nhờ kỹ thuật này là trẻ "3 bố mẹ". Hiện tại, Anh là nước đầu tiên chấp thuận thí nghiệm này từ tháng 2 năm ngoái và nhiều nhà khoa học đã gửi đơn đề nghị Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) để có được sự gật đầu của chính phủ Mỹ về vấn đề này.

Ngay sau khi tiến hành họp với các nhà khoa học di truyền uy tín, đại diện của FDA đã cho biết kỹ thuật này có lẽ cần phải mất một thời gian dài mới có thể áp dụng tại Mỹ nhưng với sự can thiệp của Viện Y học Hoa Kỳ thì vấn đề có vẻ như đã được giải quyết nhưng vẫn chưa có một quyết định chính thức. Bên cạnh việc sẽ chấp thuận cho việc thử nghiệm tạo ra những đứa bé cố 3 bố mẹ, FDA rất có thể cũng đưa ra yêu cầu chỉ thực hiện MRT đối với bé trai, mục đích là nhằm đảm bảo an toàn cho thế hệ sau, phòng trường hợp xảy ra những hậu quả không lường trước được. Lý giải cho yêu cầu này của FDA các nhà khoa học cho biết mtDNA chỉ được thừa hưởng từ mẹ, nếu sử dụng MRT để tạo ra những bé gái thì sẽ tạo nên đột biến di truyền không thể kiểm soát được.

Thực tế, các bệnh di truyền liên quan đến lỗi ty thể có tỷ lệ cứ 4000 người Mỹ thì lại có một người mắc phải, đây là tỷ lệ khá cao và để lại hậu quả rất nguy hiểm. Thông thường, những người sinh ra bị rối loạn di truyền do lỗi ty thể sẽ có các triệu chứng rất đa dạng như suy nhược hoặc khuyết tật thể chất, nhận thức kém phát triển, mất khả năng phối hợp cơ, co giật, khiếm thị hoặc khiếm thính. Thậm chí, những triệu chứng này sẽ càng ngày càng tồi tệ hơn theo thời gian và không có thuốc chữa.

Về cơ bản, kỹ thuật MRT là một dạng của chỉnh sửa gen mặc dù nó không thể toàn vẹn như CRISPR được vì một phần nhỏ ADN của đứa trẻ mới sinh được tạo ra theo cách này sẽ đến từ những người hiến tặng. Trong quá khứ, các chuyên gia đã ước tính rằng khoảng 17 người được sinh ra với ty thể được hiến tặng, nhờ một kỹ thuật được sử dụng tạo nên sự thành công của thụ tinh ống nghiệm trong giai đoạn 1997-2002. Sau đó, FDA đã can thiệp và ngăn chặn. Vì vậy, nếu FDA gật đầu cho ý tưởng này, ty thể từ người hiến tặng sẽ được sử dụng để ngăn chặn việc trẻ em bị di truyền các bệnh nghiêm trọng, nhưng giới tính của phôi cần được xác định.

Hiện tại, vấn đề gây tranh cãi lớn nhất của kỹ thuật MRT là việc trẻ em sẽ bị rơi vào trạng thái bối rối, hoang mang thậm chí là tự kỷ nếu biết được thân thế của mình. Theo nhiều chuyên gia tâm lý, việc này sẽ tạo ra khủng hoảng về các giá trị đạo đức trong xã hội. Mặc dù vậy, khi mà Anh đã phê duyệt kỹ thuật này đối với cả bé trai và bé gái thì những nhà khoa học Mỹ hoàn toàn có cơ sở về một quyết định như vậy từ FDA.

Tham khảo ScienceAlert